۱۳۸۸ شهریور ۲, دوشنبه

بازجويد روزگار ِ وصل ِ خويش ـ 2

محسن ِ مخملباف در سالهای ِ نخستين ِ انقلاب ِ اسلامی ، هنرمندی تندخو و ايدئولوژی زده بود كه به شدت از سوی ِ حكومت پشتيبانی می شد . وی سينمای ِ پيش از انقلاب و هنرمندانش را به كل نفی می كرد و حتا حاضر نمی بود با آنان در يک قاب ِ عكس بايستد . حاكمان برای ِ صدور ِ فرهنگ و ارزش های ِ انقلاب ِ اسلامی به او اميد ِ بسيار بسته بودند و رويش سرمايه گذاری كرده بودند . او كه از چهارده سالگی به عضويت ِ يک گروه ِ چريكی ِ اسلامی درآمده و قصد كرده بود حكومت ِ شاه را با مبارزه ی ِ مسلحانه بر اندازد در هفده سالگی و در يک درگيری ِ خيابانی ، پس از آن كه پليسی را با چاقو مجروح كرده بود ، دستگير شده و به زندان افتاده بود . چهار سال در زندان بود و همزمان با انقلاب آزاد شد و به انقلابی های ِ پيروز پيوست . نخست تئاتر می نوشت و در مسجد ها نمايش می داد . از بنيانگذاران ِ "حوزه ی ِ هنری و تبليغات ِ اسلامی" بود و از آنجا پايش به سينما باز شد . فيلم هايش را در اداره های ِ دولتی ، مسجدها ، پايگاه های ِ بسيج و سپاه ، مدرسه ها و حتا جبهه های ِ جنگ نشان می دادند و نمونه ی‌ِ هنر ِ‌ دينی و انقلابی ‌می شناساندند . " توبه ی ِ نصوح " ، " دو چشم ِ بی سو " ، " استعاذه " و " بايكوت " فيلم های ِ دوره ی ِ اول ِ او هستند . در اين دوره قضاوت های ِ مخملباف جزمی ، انقلابی و بر ضد ِ دشمنان ِ جمهوری ِ اسلامی اعم از داخلی و خارجی بود .
اما شاهكارهای ِ مخملباف در دوره ی ِ دوم و از سال ِ 64 تا 69 ساخته شد . در اين دوره كه با فيلم ِ دستفروش آغاز شد مخملباف اندک اندک از دستگاه ِ قدرت دور شد و در كنار ِ ناراضيان ايستاد . از فيلمسازی پشتيبان ِ حكومت به هنرمندی چالشگر ِ قدرت دگرگون شد . فيلم ِ عروسی ِ خوبان را در ضديت با جنگ ، بايسيكل ران را در محكوميت ِ استثمار ِ انسان ، شب های ِ زاينده رود را در رد ِ آرمان های ِ جمهوری ِ اسلامی و نوبت ِ عاشقی را در نفی ِ مطلق نگری در حيطه ی ِ داوری های ِ اخلاقی ساخت . در دوره ی ِ دوم نيز قضاوت های ِ مخملباف در آثارش تند و تيز بود اما در هواداری از انسانيت و رويارويی با زورمداران ، ستمگران و فريبكاران .

پس از پايان ِ دوره ی ِ دوم و در گير و دار ِ آزار و اذيت های ِ حكومت ِ اسلامی ، مخملباف سه فيلم ِ ديگر هم ساخت ؛ "ناصرالدين شاه آكتور ِ سينما" ،"هنرپيشه" و "سلام سينما" . اين هرسه، فيلم های ِ خوبی بودند به ويژه اولی كه تاثير ِ دگرگون سازنده ی ِ سينما را بر انسان و فرهنگ ِ انسانی نشان می داد ، اما به هر حال روشن بود ميدان ِ تكاپو برای ِ فيلمساز تنگ شده و پروانه نداشته مانند ِ گذشته ، به روز ترين و حساس ترين اولويت های ِ جامعه را دستمايه كند .
درست در همين برهه بود كه پروژه ی ِ مهربان سازی ِ وزارت ِ اطلاعات در مورد ِ مخملباف اجرا شد و او را به گبه و فيلم های ِ پس از آن رساند . اساس ِ پروژه ی ِ مهربان سازی بر گسترش ِ برداشتی منفی از نسبی انگاری بود . اين كه هنرمند آنقدر نسبی انگار شود كه هيچ عمل ِ فردی و اجتماعی را محكوم نكند بلكه (البته در محدوده ی ِ ميهن ِ خود !) بكوشد عمل ِ ظالمانه را " درک كند " ، خودش را جای ِ آدم ِ ظالم بگذارد و بر اساس ِ خاستگاه های ِ روانی ، اجتماعی و ... گهگاه به او "حق" بدهد كه اينچنين رفتار كند ! خواسته ی ِ اطلاعات و امنيت از مهربان شدن ِ مخملباف همين معنا بود ! می خواستند هنرمندی دردمند را كه تا ديروز وجدان ِ بيدار ِ اجتماع ِ خود می بود، بر بيدادگران و كجروان می تاخت ،آنان را زير ِ تازيانه ی ِ پرسش می گرفت و در حيطه ی ِ قضاوت ِ اخلاقی محكوم می كرد ، تبديل به فيلمسازی كنند كه درد را بيرون از كشور ِ خود جست و جو می كند و به تصوير می كشد . فيلمسازی كه از عشق و دوستی و آشتی و دموكراسی و نفی ِ خشونت برای ِ جهانيان دم می زند در حاليكه ميهنش از همه ی ِ اينها بی بهره است ؛ معلوم هم نيست در غياب ِ هنرمندان ِ با وجدان و معترضی چون او آسان تر از قبل به اين موهبت ها دست يابد . اگر مردمی از هنرمندشان توقع داشته باشند دردهای ِ آنان را فرياد كند چيزی به گزافه نخواسته اند و نبايد اين خواسته را برآمده از " دايره ی تنگ ِ خاک و خون پرستی " ناميد . پروژه ی ِ مهربان سازی در نهايت قصد داشت قوه ی ِ اعتراض را در وجود ِ مخملباف جراحی كند و او را از فيلمسازی سياسی ـ اجتماعی به كارگردانی جشنواره ای و بی طرف دگرديس كند .
در اينجا ناگزيرم برای ِ پيشگيری از بد فهمی نكته ای را بازنمايی كنم . من مخالفتی با سينمای ِ روشنفكری و به اصطلاح جشنواره ای ندارم كه هيچ ، شماری از اين فيلم ها را هم دوست دارم ، ولی به دليل ِ كم بهرگی ِ اين فيلم ها از عنصر ِ قصه و نيز رويكرد ِ تجريدی ِ برخی و نگاه ِ فرا ملی ِ بيشتر ِ آنها ، معتقدم كه شمار ِ مخاطبان ِ فيلم های ِ جشنواره ای به مراتب كمتر از فيلم های ِ داستانی است . به بيان ِ ديگر اين گونه فيلم ها تماشاگر ِ توده ای و ميليونی ندارد و نمی‌تواند حركت های ِ وسيع ِ اجتماعی را به وجود آورد .
شوربختانه سال هاست منتقدانی كه از سوی ِ حكومت كيش داده می شوند در روزنامه ها يا بهتر بگويم بولتن های ِ دولتی به سينمای ِ روشنفكری يا جشنواره ای يا جهانی ِ ايران ( هرچه دلتان می خواهد نام بدهيدش ) حمله می كنند . سينماگران ِ روشنفكر ِ ايران و سرآمد ِ آنان عباس ِ كيارستمی را می كوبند . آنان را فيلمسازانی غربزده ، بی وطن ، دست آموز ِ خارجی ، بی ريشه ، بی هويت ، سرافكنده از جهان سومی بودن و شرمنده از مسلمانی می خوانند ؛ كسانی كه بر اساس ِ پسند ِ غربی ها فيلم می سازند و نگاهشان به جايزه و سفارش ِ آنها است . می گويند ساخته های ِ اين فيلمسازان ربطی به مشكلات و مسايل ِ جامعه ی ِ ايران ندارد و نگاه ِ آنان به سرزمين ِ ايران ، نگاهی توريستی و سطحی است . بارها نوشته اند كه در ساخته های ِ اين كارگردان ها، رسوم ، روستاها و نواحی ِ بكر ِ ايران تنها در حد ِ تابلو ، پسزمينه و منظره نگريسته می شود و سينمای ِ جشنواره ای كوچكترين دغدغه ای برای ِ بررسی ، ثبت و بركشيدن ِ خرده فرهنگ های ِ بومی ِ ايران زمين در برابر ِ فرهنگ های ِ بيگانه ندارد . می گويند سينمای ِ جشنواره ای بی شرمانه از چشم اندازهای ِ طبيعی و خرده فرهنگ های ِ ايران استفاده ی ِ ابزاری می كند در حاليكه نه تنها تعهدی به كسب ِ آبرو برای ِ فرهنگ ِ بومی ندارد كه برعكس با نمايش ِ فقر و عقب ماندگی در سالن های ِ لوكس ِ فرنگ آبروی ِ ايران و ايرانی را می برد . به باور ِ اين منتقدان در واقع سينمای ِ جشنواره ای دستپخت ِ دسيسه آميز ِ غربيان ِ بدجنس است كه برای ِ تحقير ِ فرهنگ ِ ملی و قومی ِ ايران در برابر ِ فرهنگ ِ مسلط مغرب زمين و فرآيند ِ جهانی سازی ِ غرب علم شده و احياناً برای ‌ِ جيره خوار كردن ِ هنرمندان ِ جهان ِ سومی كه : آفرين ! اين جايزه را بگيريد ، حد ِ خودتان را بشناسيد و وارد ِ دايره ی ِ معقولات نشويد !
درست است كه شماری از هنرمندان ِ ميان مايه از سبک ِ كيارستمی تقليد های ِ مغلوطی كردند و درست است كه می توان هژمونی ِ (برتری جويی‌) غربی‌را در برخی از دست اندركاران ِ جشنواره ها ديد ، اما به نظر ِ من اين گروه ِ به اصطلاح منتقد ، آدم هايی كوته بين هستند . چرا كه پيشاپيش تعريفی جزمی از هنر دارند و هرچه را در كالبد ِ تعريفشان نمی گنجد ، خالی از هنر ، مبتذل ، خائنانه و بيهوده می شمارند . آنها نمی فهمند (يا شايد هم ماموريت دارند نفهمند) كه آنچه به نام ِ عيب به ويژه بر كيارستمی می بندند ، " ويژگی " اوست و نه كاستی اش .
ويژگی ِ كيارستمی اين است كه می‌تواند موضوع ها را تا جايی كه می شود ، كلی ، بشری و مجرد ببيند . از اين ديدگاه به نظر ِ من كيارستمی فيلسوف ِ سينمای ِ ايران است ، زيرا روش ِ او به روش ِ فيلسوفان می ماند (اين مساله را من متوجه نبودم تا وقتی فيلم ِ "ده " را ديدم . از سنجش ِ ميان ِ اين فيلم و برخی ديگر از ساخته های ِ كيارستمی ، بدين مشی ِ فيلسوفانه پی بردم ) . غالب ِ فيلسوفان هم دوست دارند مسايل را كلی ، عمومی ، بركنار از ويژگی های ِ فردی و مجرد از زمان و مكان ببينند چرا كه معتقدند اين گونه نگاه، شمول ِ بيشتری دارد و از دستبرد ِ تغيير و دگرگونی به دور است . همچنين كيارستمی گرايشی درونی و بی ريا به فلسفه ی ِ هستی (اگزيستانسياليسم ) دارد و بر همين پايه آدم های ِ آثارش با مسايلی چون امكان ِ مرگ ، امكان ِ شكست ، امكان ِ آگاهی ، امكان ِ ترس ، امكان ِ نابودی و از اين گونه امكان های‌ِ ماهيت ساز دست به گريبانند . از سوی ِ ديگر نبايد از ياد برد كه " موضوعيت ِ نفسانی " نزد ِ بسياری از اگزيستانسياليست ها نكته ای بنيادين است . " موضوعيت ِ نفسانی " بيانگر ِ آن است كه محور و موضوع ِ جهان ، در واقع فرد ِ انسان يا "من ِ فردی " است كه با استفاده از دو عامل ِ اختيار و آزادی، خود را آشكار می كند و ماهيتش را می آفريند . فرد ِ انسان ، اساس ِ دنيا و بنيانگذار ِ چيزهايی مثل ِ اخلاق ، دين ، خدا ، سياست ، علم و ... است . در اين نگرش انديشه از انسان آغاز می شود ، نه از طبيعت ؛ بنابراين اصالت با انسان است نه با طبيعت . به بيان ِ ديگر انسان است كه به درخت و خورشيد و گل و ... ظهور و حضور می دهد و بر اين پايه نبايد انتظار داشت در فيلم های ِ كيارستمی هر آنچه به جز "انسان" ديده می شود، بيش از منظره و پسزمينه جلوه كند . او زمينه را كمرنگ می كند تا انسان پر رنگ شود . با اين توضيح ، كيارستمی اساساً نمی تواند عهده دار ِ دفاع از فرهنگ ِ بومی در برابر ِ فرهنگ ِ جهانی ‌باشد . اين عيب ِ كار ِ او نيست بلكه ويژگی ِ هنر ِ اوست . با اين همه سالهاست كه عده ای از هوچی های ِ مطبوعاتی در بوق ِ سينمای ِ دينی و شماری از آنها در شيپور ِ سينمای ِ ملی می دمند و در پايان هم نتيجه ی ِ كارشان غير از به ميان انداختن ِ كلافی سردرگم نبوده است . در مقابل ِ اين كلاف ِ سردرگم بايد يک پرسش ِ روشن را از اين جماعت پرسيد : اگر سينمای ِ جشنواره ای ژانری اخته و ناتوان است و نسبت به مسايل ِ جامعه ی ِ ايران حساسيت ندارد ، و اگر ساختن ِ چنين فيلم هايی خيانت به ملت ِ ايران است ، شما چرا دلال ِ مظلمه شديد و با حكومتی همكاری كرديد كه يكی از دردمند ترين و اجتماعی ترين فيلمسازانش يعنی محسن ِ مخملباف را به عرصه ی ِ هنر ِ جشنواره ای هل داد ؟!
دنباله دارد

۱۳۸۸ مرداد ۲۶, دوشنبه

باز جويد روزگار ِ وصل ِ خويش ـ 1

به خاطر دارم نزديک به دو سال ِ پيش يادداشت ِ بلندی درباره ی ِ محسن ِ مخملباف نوشتم . از فيلم های ِ درخشان و بهنگام ِ او در دهه ی ِ شصت و از تاثيرش بر بسياری از جمله بر خودم سخن گفتم . اين كه موقع ِ نمايش ِ فيلم های ِ او چه ولوله ای در جامعه برپا می شد و به ويژه در جشنواره های ِ فجر چگونه همگان منتظر بودند تا آخرين آس ِ مخملباف آنها را غافلگير كند .

متاسفانه آن يادداشت با شيطنت ِ يک ويروس از روی ِ كامپيوترم پاک شد و من كه مدت هاست به كاغذ و قلم پشت كرده ام ، نه دست نويسی از مطلب داشتم و نه همت و انگيزه ای كه دوباره بنويسمش . در آن يادداشت آورده بودم كه در كارنامه ی ِ سينمايی ِ مخملباف ، فيلم ِ "گبه " و از گبه به بعد را دوست ندارم . چون احساس می كنم تصنعی و لوس است . ادايی و كم رمق و نچسب است . چرا كه آن مخملباف ِ سياسی ، قصه گو ، گرم ، حساس ، عصيانگر ، جامعه گرا ، دلسوز و بی پروا در گبه و از آن به بعد غايب است . می دانيد ! مخملباف هنگامی زيباست كه می خروشد ؛ كه می غريود ؛ كه دنيا را بر سر ِ ظالمان خراب می كند ؛ كه درد ِ مردم ِ بی نوا را فرياد می كند . مخملباف را در "عروسی ِ خوبان" دوست دارم . در "شب های ِ زاينده رود" ؛ در "بايسيكل ران" و در اپيزود ِ دوم ِ "دستفروش" به نام ِ "تولد ِ پيرزن" كه برای ِ من شاهكاری جاويد است . اصلاً مخملباف را برای ِ جشنواره های ِ برج ِ عاج نساخته اند . برای ِ محافل ِ روشنفكری ِ پاريس نساخته اند . برای ِ مردم ساخته اند ؛ برای‌ِ مردم ِ بی كس و كار ِ ايران . برای ِ آن جوان ِ دلسوخته ی ِ شهرستانی كه هجده ساعت با اتوبوس به تهران می آمد ، دو شب در صف ِ بليت می خوابيد تا می توانست فيلم ِ مخملباف را در سينما ببيند . جوان ِ جوينده ای كه لبريز از سوال های ِ بی جواب و سرشار از انگيزه و الهام به شهرش باز می گشت تا مكاشفه ای غريب و يكساله را آغاز كند .

در اواخر ِ دهه ی ِ شصت بسياری مخملباف را به چشم ِ مصلح ِ اجتماعی می ديدند . او محبوب شده بود و محبوبيت در جامعه ی ِ استبدادی، زنگ ِ خطر ِ حاكمان است و زنگ ِ پايان ِ محبوبان . ضمن ِ آنكه مخملباف در آن سال ها تا حدود ِ زيادی خودش را از وابستگی ِ همه جانبه ی ِ آغازين سالهای ِ دهه ی ِ‌ شصت رها كرده و تبديل به فيلمساز و قصه نويسی مستقل شده بود . كسی كه با سرعتی حيرت انگيز و در حجم ِ انبوه ، داستان و فيلمنامه و مقاله می نوشت ، فيلم می ساخت و دوستدارانش را تحت ِ تاثير قرار می داد .
در جشنواره ی ِ سال 69 دو فيلم از مخملباف خبرساز شد : " نوبت ِ عاشقی " و "شب های ِ زاينده رود" . او كه به قول ِ خودش " خانه تكانی ِ روحی " كرده بود با ساختن ِ "شب های‌ِ زاينده رود" در واقع فاتحه ی ِ انقلاب ِ اسلامی و آرمان هايش را خواند . در فيلم ِ "نوبت ِ عاشقی" هم باور ِ تازه ی ِ خود را كه عبارت بود از نسبی گرايی در مقابل ِ مطلق گرايی، پيش ِ چشم ِ همگان نهاد . اينجا بود كه وزارت ِ اطلاعات به نيابت از حكومت وارد ِ ميدان شد و رگبار ِ دشمنی ها بر سر ِ هنرمند باريدن گرفت . البته نبايد فراموش كرد كه اغراض ِ ديگری هم در اين تهاجم نقش داشت. در آن موقع خمينی به تازگی مرده بود و معادلات ِ پيشين قدرت به هم خورده و در مسير ِ شكل گيری ِ تازه ای افتاده بود . جريان های ِ حاشيه ای ِ نظام سعی می كردند با انتقاد از عملكرد ِ مخملباف و گناه كار دانستن ِ وزارت ِ ارشاد (كه خاتمی وزيرش بود) از رقيب امتياز بگيرند . از سوی ِ ديگر عده ای هم بودند ( و هستند ) كه اساساً با پديده ای به نام ِ سينما مخالفت داشتند و معتقد بودند كه سينما ذاتاً مترادف با فسق و فحشا و الحاد است . برای ِ آنان نيز فرصتی پيدا شده بود تا از راه ِ پرداختن به مخملباف و سپس ديگر فيلمسازان ِ غير ِ خودی، سينمای ِ ايران را به كل نابود كنند .
در جمهوری ِ اسلامی هنگامی كه می خواهند كسی را از سر ِ راه بردارند ، ابتدا از طريق ِ روزنامه های ِ دولتی تخطئه اش می كنند تا ذهن ِ مردم برای ِ وقايع ِ بعدی آماده شود . سردمدار ِ حمله ی ِ تبليغاتی به مخملباف روزنامه ی ِ كيهان بود كه توسط فردی به نام ِ مهدی ِ نصيری اداره می شد . نصيری از نظر ِ شخصيتی به حسين ِ شريعتمداری شباهت دارد و در واقع مثل ِ سيب ِ گنديده ای هستند كه از وسط له كرده باشند . وی همراه با همپالكی های ِ مزدورش به شدت به مخملباف حمله می كرد . آنان با نام های ِ مستعار به او نسبت های ِ ناروا می دادند و فيلم هايش را اشاعه دهنده ی ِ فحشا می ناميدند . غير از كيهان روزنامه های ِ رسالت و جمهوری ِ اسلامی هم در اين تازش ِ مطبوعاتی شركت داشتند . پس از چندی مخملباف به پاسخگويی پرداخت و جنگ بالا گرفت . كار به مجلس كشيد و به ناگزير مسوولان ِ سينمايی ِ وقت به دفاع از مخملباف پرداختند تا او را از مجازات های ِ سخت برهانند . اما نكته ی ِ جالب اين كه مديرعامل ِ بنياد ِ سينمايی ِ فارابی ، سيد محمد ِ بهشتی كه خود مقامی دولتی بود و او را معمار ِ سينمای ِ دهه ی ِ شصت می ناميدند در مصاحبه با كيهان ِ هوايی به مساله ای اشاره می كند كه گويای ِ نوع ِ برخورد و برداشت ِ جمهوری ِ اسلامی نسبت به موضوع ِ فرهنگ و شخصيت های‌ِ‌ فرهنگی است . اين ترجيع بند ِ ويرانگر در سال های ِ بعد و تا به امروز در مورد ِ هنرمندان ، انديشمندان و نويسندگان ِ مستقل و دگرانديش تكرار شده است .
" ... اگر بخواهم در اين مجموعه توهين ها و شعارها نگاه كنم ، به عناوينی از قبيل ِ شعاری ، غلط انداز ، روشنفكر نما ، خالی از تفكر ، بی هويت ، پر مدعا ، ناتوان ، رياكار ، روسپی گونه ، عشوه گر ، خانم ِ معشوقه ، مخمور ، منفعل ، پانكی و دختربازی بر می خورم . البته من روش و رفتاری را كه اكنون در جامعه ی ِ فيلمسازی ِ‌ ‌ما وجود دارد ،‌قبول ندارم ، ولی گاهی من خودم را جای‌ ِ فيلمسازان می گذارم . می گويم در يک ميدان كه عرصه ی ِ بحث و گفت و گو هست ، می‌توان حضور پيدا كرد و حرف زد . اما اگر اين ميدان ، ميدان ِ نابرابری شد كه اساسش بر دروغ گويی و اتهام و برچسب زدن و زير ِ سوال بردن ِ موجوديت ِ فيلمسازان باشد ، بسيارند افرادی كه اين ميدان را خالی كنند ... من فكر می كنم بخش ِ عمده ای از اين كه فيلمسازان ِ ما در واقع سكوت كردند ، واهمه دارند از اين كه معرض ِ چنين مساله ای‌ قرار بگيرند . ضمن ِ اين كه از نظر ِ سياسی فيلمساز به ضد ِ انقلاب ، ضد ِ اسلام و ضد ِ ارزش های ِ اسلامی و ضد ِ جانباز و ضد ِ ‌جنگ و همه ی ِ اينها كه در واقع موجوديت ِ او را زير ِ سوال می‌برد متهم می شود . عناوينی كه در مورد ِ هركسی كه ثابت شود قاعدتاً بايد محكوم به اعدام يا زندانی شود ... در طول ِ تاريخ ِ فرهنگی‌ ِ كشور ‌اين همه رفتار ِ زشت و بی حرمتی به هنرمندان سابقه نداشته است . نسبت های ِ بدی ‌كه به جامعه ی ِ سينمايی ِ‌ كشور در اين مدت داده شده است ، در هيچ زمينه ی ‌ِ‌ ديگری حتا غير ِ فرهنگی‌ ديده نشده است و اين ضايعه ی‌ِ اسف باری است كه در تاريخ ِ ما ثبت و ضبط خواهد شد و بدنامی ِ آن به كسانی كه موجبات ِ آن را فراهم كرده اند يا در اين زمينه قدم و قلم زده اند ، خواهد ماند . " (1)
از سال ِ 1370 تا دو ـ سه سال بعد مخملباف زير ِ فشار های ِ سخت بود . پرونده سازی های ِ مطبوعاتی ـ اطلاعاتی ، مرگ ِ دلخراش و مشكوک ِ همسر ، تهديد به دزديدن ِ فرزندان و نيز القائات ِ فكری ِ بازجويان ِ خوب(!) او را فرسوده و رنجيده خاطر كرده بود . (همان طور كه می دانيد معمولاً برای ِ متهمان دو جور بازجو می گذارند . بازجوی ِ بد كه كتک می زند ، تجاوز می كند ،فحش می‌دهد ، شكنجه می كند و بازجوی ِ خوب كه به دلسوزی و خيرخواهی وانمود می كند و می خواهد متهم را از مخمصه نجات دهد و در واقع توقع های ِ حكومت را بيان می كند . بازجويان ِ خوب و بد در حقيقت دو روی ِ يک سكه اند . البته تا جايی كه می دانم مخملباف را ـ شايد به دليل ِ اعتبار ِ جهانی اش و جايزه هايی كه بيرون از ايران گرفته بود ـ به زندان نبردند ، اما بازجويان به شكل های ِ گوناگون با او در ارتباط بودند .)

در اين دوران بود كه به نظر می رسد يک برنامه ی ِ اطلاعاتی ـ امنيتی در مورد ِ محسن ِ مخملباف اجرا شد . برنامه ای كه من اسمش را " پروژه ی ِ مهربان سازی" می گذارم . مخملباف در مصاحبه ها و نوشته هايش اعلام می كرد كه نسبی گرايی او را مهربان كرده است و ديگر مثل ِ گذشته در مورد ِ وقايع و به خصوص آدم ها قضاوت های ِ تند نمی كند و سعی می كند قدری هم به ديگران حق بدهد . ظاهر ِ اين حرف لطيف ، منصفانه و انسانی است اما وزارت ِ اطلاعات با بازجويان ِ خوب و بدش نتيجه ای ديگر را در نظر داشتند . آنها می خواستند از مخملباف مخلوق ِ تازه ای‌ بيافرينند . اجازه بدهيد اندكی به عقب باز گرديم .

دنباله دارد

1 ـ گنگ ِ خواب ديده ( جلد ِ سوم ) ـ محسن ِ مخملباف ـ نشر ِ نی ـ چاپ ِ اول 1372 ـ صص 378 و 379

۱۳۸۸ مرداد ۲۳, جمعه

زندانی ِ سلول ِ بی شرمی

علی ِ لاريجانی : به بازداشت شده ها تجاوز ِ جنسی نشده است !

من رييس ِ مجلس و آقای ِ لاريجانی ام
مطلع از كُلّ و جزء عالم ِ تحتانی ام

مغرضان گويند در زندان تجاوز می شود
در شگفت از اين حديث و مطلب ِ بحرانی ام

من كه در سلول ِ بی شرمی اسيرم سالهاست
من كه در بند ِ دروغ و بزدلی زندانی ام

مقعدم را دست ماليدم ، گزارش خواستم
در تفحص بودم و بر مسند ِ ديوانی ام

مقعدم فرمود : در من عيب و ننگ و عار نيست
تازه باشد ، بنده عضو ِ كوچک ِ جسمانی ام

ليک تو روح ِ خودت را وقف ِ شيطان كرده ای
از تو دلگير و فگار و خون دل و توفانی ام

تو حقيقت را به پای ِ ظالمان كردی هلاک
حال از آماس و زخم و پارگی ترسانی ام ؟!

تو مدام از پای بوس ِ رهبرت دم می زنی
بنده فارغ از ولیّ و حضرت ِ سلطانی ام

وصل ِ قدرت آنچنانت ديده ی ِ حق بين بدوخت
كز نگاهت مستتر شد وصله ی ِ پنهانی ام

كاش از آزادگی و از شرف دم می زدی !
كاش می گفتی كجا شد پايه ی ِ انسانی ام !


سرانگشت

۱۳۸۸ مرداد ۲۰, سه‌شنبه

جنون ِ منجی طلبی

اين روزها اخبار از شكنجه های ِ شنيع و وحشتناک در بازداشتگاه های ِ ايران حكايت دارد . ضرب و جرح ِ كشنده ، تجاوز ِ جنسی ، شكنجه های ِ فجيع ِ روانی و جسمانی در ايران بيداد می كند و پياپی قربانی می گيرد . نمونه ی ِ كهريزک ، منحصر به فرد نيست و متاسفانه كثيف ترين نمونه هم نيست . خبردار شدم فقط در بازداشتگاه های ِ لرستان و به ويژه بروجرد به ده ها زن و مرد تجاوز كرده اند . آنها را تا سر حد ِ مرگ كتک زده اند و ناخن هايشان را كشيده اند . در دهانشان مدفوع كرده اند ، به طوری كه اعضای ِ داخلی ِ آنها چرک كرده و حالا مجبور شده اند تعدادی از بازداشتی های ِ رو به مرگ را به تهران بياورند و در بيمارستان ِ اميرالمومنين بستری كنند .

با كنار ِ هم نهادن ِ اخبار ِ پشت ِ صحنه و جلوی ِ پرده در می يابيم كه اين روزها در ايران دار و دسته ی ِ مصباح ِ يزدی و انجمن ِ حجتيه قدرت را به دست گرفتند و مصمم اند كه فقيهان ِ سنتی را از دايره ی ِ قدرت بيرون كنند . روندی كه از آغاز ِ حكومت ِ ا.ن (احمدی نژاد) آغاز شده بود ، امروز به اوج ِ خود رسيده است . آری ، انجمن ِ حجتيه كه سی سال ِ پيش با تشر ِ خمينی به حاشيه ی ِ سياست رانده شده بود ، چندی ست به متن ِ قدرت آمده و در حال ِ رقم زدن ِ فصل ِ تازه ای از جنايت و خباثت در تاريخ ِ حكومت ِ اسلامی است . وقتی بدانيم كه اساس ِ تفكر ِ حجتيه بر مبنای ِ جنون ِ منجی طلبی استوار است و شرط ِ ظهور ِ منجی آن است كه ظلم و فساد عالم را پُر كند ، فجايع ِ هولناک ِ اخير برايمان معنای ِ ديگری می يابد . در واقع "به انتظار ِ منجی نشستن " نطفه ی ِ آلوده ای است كه هزار و دويست سال در زهدان ِ شيعه ی ِ مظلوم نما پرورش يافته و در انديشه ی ِ پيروان ِ حجتيه به اوج ِ وهم و توحش رسيده است . آنان معتقدند برای ِ تحقق ِ ظهور ِ امام ِ زمان نبايد بی كار نشست . بايد از كينه ی ِ مردم ِ عادی كه مُشتی فاسد ِ سست ايمان هستند و با غفلت ِ خود معجزه ی ِ ظهور را به تاخير می اندازند انبار ِ سينه را انباشت و بر آنان تاختن آورد . بايد بی وقفه بر ميزان ِ ظلم و فساد در جهان افزود تا مقدمه ی ِ ظهور ِ حجت فراهم شود . موجود ِ موهومی كه قرار است جهان را پر از عدل و داد كند در حاليكه پس از كشتاری بی سابقه و سراسری از كافران گرفته تا منافقان و سنی ها ، موج ِ خون به ركاب ِ اسبش می رسد !
با توجه به ِ اين عقده ی ِ تاريخی و البته عطش ِ قدرت طلبی است كه درنده خويی ِ دولت ِ ا.ن ادراک می شود . دريافته می شود كه چرا رحيم مشايی (از شيفتگان و پردازشگران ِ نظريه ی ِ ظهور ِ منجی) در قدرت می ماند ، مجتبا خامنه ای از شاگردی ِ مصباح ِ يزدی به كودتا می پيوندد و ا.ن از گرمسار تا جمكران اتوبان ِ هشت بانده می سازد . ... و بدين ترتيب در آغاز ِ قرن ِ بيست و يكم ، دملی چركين و هزار و دويست ساله در صجنه ی ِ سياست ِ ايران می تركد و امام ِ زمان روزی هزار بار در قامت ِ جنايت ، رذالت و كثافت ظهور می كند .


سرانگشت

۱۳۸۸ مرداد ۱۵, پنجشنبه

جفنگ

در اين روزهای ِ ملتهب كه نفس های ِ حكومت ِ كثيف ِ اسلامی به شماره افتاده ، دولتی ها يكريز اخبار ِ مفتضح ، دروغ ، جفنگ و خنده آور منتشر می كنند ؛ به طوری كه هجويه نويس ها پيش ِ پايشان لنگ می اندازند . يكی از مسخره ترين خبرها حاكی از آن است كه 26خرداد ، برادر ِ زهرا رهنورد به نام ِ شاپور ِ كاظمی كه تابعيت ِ دوگانه ی ِ ايرانی ـ آمريكايی دارد به همراه معشوقه اش كه او هم عضو ِ مجاهدين و هشت سال زندانی ِ جمهوری ِ اسلامی‌بوده در حال ِ آتش زدن ِ هفت دستگاه موتورسيكلت دستگير شده اند !! همچنين از بازرسی ِ خانه ی ِ تيمی ِ آنها هم مشروبات ِ الكلی پيدا شده . وقتی خبر اينهمه مسخره است ، تفسيرش هم لابد چنين مضحكه ای است :


روز ِ بعد از به اصطلاح انتخابات / دينگ دينگ
زنگ ِ آپارتمان ِ شاپور ، برادر ِ زهرا رهنورد به صدا در می آيد . شاپورخان در را باز می كند . معشوقه اش پشت ِ در است .

معشوقه : اِوا ... شاپور جون هنوز لالا داری عشق ِ من ؟
شاپور : (خميازه می كشد) هنوز روز و شبم لس آنجلسيه ... راستی ! انتخابات چی شد ؟ داماد ِ ما كه برنده نشد ؟!
معشوقه : (تو می آيد ) نه بابا ... احمدی نژاد با 24 مليون رای شكستش داد !!
شاپور از خوشحالی جيغ می كشد و دور ِ اتاق می دود . ورجه ـ وورجه می كند و تكه هايی از يک آهنگ ِ هيپ هاپ را به زبان ِ انگليسی می خواند. معشوقه به آرامی لبخند می زند و لُپ ِ شاپورخان را ماچ می كند .
معشوقه : آخرش نگفتی چرا اينقدر با موسوی لجی ؟!
شاپور : لجم ديگه !
معشوقه (با ناز ) بگو چرا ؟
شاپور : آخه آبجيم خيلی دوسش داره ، بهش حسوديم ميشه .
معشوقه : (ناراحت) وا ! خب منم تو رو خيلی دوس دارم عزيزم .
شاپور : آخه می دونی ! يه جوريه ! ... ولش كن
معشوقه : شهر شلوغه ... مردم ريختن تو خيابون !
شاپور : از خوشحاليه ! اونام مث ِ من می دونن احمدی نژاد قابل ِ حسادت نيس (دستانش را بلند می كند ) اُه مای گاد ، چاكرتم !
شاپور می رود سر ِ يخچال .
شاپور : بايد به خاطر ِ اين پيروزی وسط ِ ميدون ِ شهر شامپاين بخوريم .
معشوقه : نه عزيزم .... اينجا ايرانه ! آمريكا نيستیم كه .
شاپور : به هرحال من هوس كردم برم بيرون يه گيلاس بزنم .
معشوقه : منم باهات ميام .
شاپور : بريم دار آباد .
معشوقه : نه ، بريم اوين ، دركه . خوش آب و هوا تره .
شاپور : اونجا ما رو راه نمی دن ... (تاكيد می كند ) دار آباد !
معشوقه : (با همان اصرار) اوين !
شاپور : دار آباد !
معشوقه : اوين !
شاپور : دار آباد !
معشوقه : اوين !
شاپور : ( كلافه ) گفتم كه ... اونجا رامون نمی دن .
معشوقه : تو گرين كارت داری مثل ِ آب ِ خوردن ميبرنت اوين .
شاپور : تو رو چطور با خودم ببرم ؟ حالا چرا بين ِ اينهمه جا، عدل بند كردی به اوين ؟
معشوقه : آخه هشت سال اونجا بودم ، نمی دونی چه خاطرات ِ خوبی ازش دارم !
(سرش را با لذت ميان ِ دستان می گيرد) ... آآآه ... ياد ِ اون روزا بخير ! اون بازجويی ها ، اون نگهبان ها !
شاپور بطری های ِ مشروب را از يخچال بيرون می آورد و در سبد می گذارد .
شاپور : عوض ِ غرق شدن توی ِ نوستالژی بيا يه راهی پيدا كنيم كه جفتمونو باهم ببرن اوين . اونوقت اونجا به سلامتی ِ اين موفقيت ميشينيم دوتايی می می زنيم .
معشوقه و شاپور هردو ، چهار زانو مثل ِ ايكی يوسان روی ِ زمين می نشينند و در بحر ِ تفكر مستغرق می شوند . ناگهان چيزی در كله ی ِ شاپورخان جرقه می زند . بر می خيزد و نزديك ِ پنجره ی ِ آپارتمان می آيد . خيابان را نگاه می كند . مردم در خيابان شعار می دهند . ماموران به شدت آنها را كتک می زنند . شاپور هفت موتورسيكلت ِ پليس را می بيند كه پهلوی ِ هم پارک شده است .
شاپور : يافتم ! يافتم ! بريم بيرون موتور آتيش بزنيم
معشوقه : موتور آتيش بزنيم ؟!
شاپور : آره آره .... اينجوری يه راست می ريم اوين ، مجلس ِ باده گساری !
معشوقه اش از خوشحالی پر در می آورد . جلو می آيد و يک بوسه ی ِ آبدار از شاپور می گيرد .
شاپور و معشوقه ( دست در دست ِ هم و يكصدا ) : ... تو ... وان ... زيرو ... لتس گو !


سرانگشت