چند سال قبل ، پيش از درآمدن ِ "فرهنگ ِ زبان ِ مخفی" ، در پاسخ به كنجكاوی ِ شخصی تصميم گرفتم شماری از اصطلاحات ِ جوانانه را گردآوری كنم . در اين رهگذر دفترچه ای فراهم شد كه پُر بود از كلمات ِ محفلی و كوچه ـ خيابانی ؛ واژگانی كه بيرون از گنگ های ِ جوانان ، كمتر قابل ِ فهم و دستيابی بود . چندی بعد كتاب ِ زبان ِ مخفی درآمد كه متاسفانه تا امروز نديدمش اما با نگاهی به جزوه ی ِ خودم می توانم برخی ويژگی های ِ زبان ِ مخفی را شمارش كنم . ويژگی هایی كه بی گمان به اين نوشته ی ِ كوتاه ، محدود نمی شود .
1 ـ زبان ِ مخفی به شدت معطوف به معنا و رساننده ی ِ منظور ِ كاربر و بيانگر ِ هسته ی ِ بنيادين ِ خواست ِ اوست .
2 ـ موجز است . در بيشتر ِ نمونه ها عبارتی يک يا دو كلمه ای ، انبوهی از مفهوم ها ، كارها و حالت ها را با خود به همراه می آورد . مثلاً وقتی می گوييم : "ديروز خانه ی ِ فلان دوست تلپ شدم " ، بدين معناست كه با رندی ، زرنگی و اندكی شيطنت و بدجنسی خود را در خانه ی ِ دوستی مهمان كردم . دوستی كه احتمالاً آماده ی ِ پذيرايی از من نبوده يا علاقه ای به اين كار نداشته و چه بسا موقعی كه من فارغ بال در مهمانخانه اش لميده بودم و همانطور كه ته ِ دلم غنج می زده ، تخمه می شكسته ام ، او در اتاق ِ ديگر توی ِ سرش می زده و به اجداد ِ بنده و بخت ِ بدش لعنت می كرده .
می بينيد كه همه ی ِ اين كارها ، حالت ها و مفهوم ها را می شود از " تلپ شدن " بيرون آورد .
3 ـ جنسيتی است ؛ يعنی ساخته ها و قراردادهای ِ زنانه و مردانه با هم فرق دارد چون از جنسيت ِ شان رنگ و مايه می گيرد . زبان ِ مخفی ، زبانی خصوصی و در پرده است كه گويای ِ ديدگاه ، روحيه ، خواسته ، نياز ، دلمشغولی و آرزوهای ِ به كاربرندگان است . از منظر ِ جنسيتی ، واژگان زبان ِ مخفی به سه گروه بخش بندی می شود : الف ـ واژه هايی كه در ميان ِ مردان كاربرد دارد و اغلب ِ زنان آنها را نمی فهمند يا اگر بفهمند به كار نمی برند چرا كه زبان ِ حال ِ آنان نيست و نسبتی با مسايلشان ندارد . مثلاً مردان برای ِ آن كه ناتوانی و بی اهميت بودن ِ فرد ِ ديگری را نزد ِ خود بيان كنند ، می گويند : " فلانی حتا پشم ِ خايه ام نيست ! " . چنين اصطلاحی ميان ِ زنان رواج ندارد ؛ يا برای ِ اين كه نهايت ِ ترس و اضطراب ِ خود را از پيشامدی نشان دهند می گويند : " پاپيون كردم ! " . البته بايد توجه كرد كه اين تركيب ها تنها در صورت و فرم مردانه هستند وگرنه جانمايه ی ِ آنها (مثل ِ نهايت ِ ترس و بی اهميت دانستن) انسانی است و به زن و مردی وابسته نيست . همين جانمايه ها به شكلی ديگر و با واژگانی متفاوت در بين ِ زنان هم رواج دارد ، اما می توان به مورد هايی نيز اشاره كرد كه هم به لحاظ ِ فرم و هم از نظر ِ محتوا ، مردانه (يا زنانه ) هستند و وابستگی ِ تام به جنسيت دارند ؛ برای ِ نمونه اصطلاح ِ " چوب كردن " به معنای ِ برخاستن و سفت شدن ِ آلت ِ تناسلی در مردان . ب ـ واژه هایی كه ميان ِ زنان كاربرد دارد و در جهان ِ زنانه فهميده می شود . برای ِ نمونه زنان وقتی می خواهند يكی از همجنسان ِ خود را متكی به مرد ، نيازمند ِ ناز و نوازش ، ضعيف و وابسته نشان دهند ، می گويند : " فلانی توبغلی است " . ج ـ اصطلاح هايی كه كاربرد ِ آن ها ميان ِ زنان و مردان مشترک است و توسط ِ هردو گروه فهميده می شود و به كار می رود ، مثل ِ " اوشكول " ، " شاسكول " ، " اُسكـُل " و " اُس " همگی به معنای ِ آدم ِ نفهم ، عقب مانده ، بی تمدن ، خنگ و ...
4 ـ برخی اصطلاحات ِ زبان ِ مخفی از زندگی ِ مدرن و ماشينی مايه می گيرد و می توان رد ِ پای ِ جلوه های ِ تكنولوژی را در آنها ديد . فراگير شدن ِ ابزارهای ِ فناوری در زندگی ِ روزمره ی ِ مردم و صنعتی شدن ِ جامعه ، از دلايل ِ ورود ِ اين تركيب ها به زبان ِ مخفی است . " فيوز پراندن " ( وابسته به دانش ِ برق ) به معنای ِ اختلال ِ حواس ، " ترمز بريدن " ( وابسته به صنعت ِ خودرو سازی ) به معنای ِ بی مهار و بی احتياط و شتابان و بی اراده و نسنجيده پيش رفتن و " هنگ كردن " ( وابسته به دانش ِ كامپيوتر ) به معنای ِ ناتوانی در تفكر و تمركز بر موضوع در اثر ِ خستگی يا پراكندگی ِ ذهن از جمله ی ِ اين نمونه هاست .
... دنباله دارد
1 ـ زبان ِ مخفی به شدت معطوف به معنا و رساننده ی ِ منظور ِ كاربر و بيانگر ِ هسته ی ِ بنيادين ِ خواست ِ اوست .
2 ـ موجز است . در بيشتر ِ نمونه ها عبارتی يک يا دو كلمه ای ، انبوهی از مفهوم ها ، كارها و حالت ها را با خود به همراه می آورد . مثلاً وقتی می گوييم : "ديروز خانه ی ِ فلان دوست تلپ شدم " ، بدين معناست كه با رندی ، زرنگی و اندكی شيطنت و بدجنسی خود را در خانه ی ِ دوستی مهمان كردم . دوستی كه احتمالاً آماده ی ِ پذيرايی از من نبوده يا علاقه ای به اين كار نداشته و چه بسا موقعی كه من فارغ بال در مهمانخانه اش لميده بودم و همانطور كه ته ِ دلم غنج می زده ، تخمه می شكسته ام ، او در اتاق ِ ديگر توی ِ سرش می زده و به اجداد ِ بنده و بخت ِ بدش لعنت می كرده .
می بينيد كه همه ی ِ اين كارها ، حالت ها و مفهوم ها را می شود از " تلپ شدن " بيرون آورد .
3 ـ جنسيتی است ؛ يعنی ساخته ها و قراردادهای ِ زنانه و مردانه با هم فرق دارد چون از جنسيت ِ شان رنگ و مايه می گيرد . زبان ِ مخفی ، زبانی خصوصی و در پرده است كه گويای ِ ديدگاه ، روحيه ، خواسته ، نياز ، دلمشغولی و آرزوهای ِ به كاربرندگان است . از منظر ِ جنسيتی ، واژگان زبان ِ مخفی به سه گروه بخش بندی می شود : الف ـ واژه هايی كه در ميان ِ مردان كاربرد دارد و اغلب ِ زنان آنها را نمی فهمند يا اگر بفهمند به كار نمی برند چرا كه زبان ِ حال ِ آنان نيست و نسبتی با مسايلشان ندارد . مثلاً مردان برای ِ آن كه ناتوانی و بی اهميت بودن ِ فرد ِ ديگری را نزد ِ خود بيان كنند ، می گويند : " فلانی حتا پشم ِ خايه ام نيست ! " . چنين اصطلاحی ميان ِ زنان رواج ندارد ؛ يا برای ِ اين كه نهايت ِ ترس و اضطراب ِ خود را از پيشامدی نشان دهند می گويند : " پاپيون كردم ! " . البته بايد توجه كرد كه اين تركيب ها تنها در صورت و فرم مردانه هستند وگرنه جانمايه ی ِ آنها (مثل ِ نهايت ِ ترس و بی اهميت دانستن) انسانی است و به زن و مردی وابسته نيست . همين جانمايه ها به شكلی ديگر و با واژگانی متفاوت در بين ِ زنان هم رواج دارد ، اما می توان به مورد هايی نيز اشاره كرد كه هم به لحاظ ِ فرم و هم از نظر ِ محتوا ، مردانه (يا زنانه ) هستند و وابستگی ِ تام به جنسيت دارند ؛ برای ِ نمونه اصطلاح ِ " چوب كردن " به معنای ِ برخاستن و سفت شدن ِ آلت ِ تناسلی در مردان . ب ـ واژه هایی كه ميان ِ زنان كاربرد دارد و در جهان ِ زنانه فهميده می شود . برای ِ نمونه زنان وقتی می خواهند يكی از همجنسان ِ خود را متكی به مرد ، نيازمند ِ ناز و نوازش ، ضعيف و وابسته نشان دهند ، می گويند : " فلانی توبغلی است " . ج ـ اصطلاح هايی كه كاربرد ِ آن ها ميان ِ زنان و مردان مشترک است و توسط ِ هردو گروه فهميده می شود و به كار می رود ، مثل ِ " اوشكول " ، " شاسكول " ، " اُسكـُل " و " اُس " همگی به معنای ِ آدم ِ نفهم ، عقب مانده ، بی تمدن ، خنگ و ...
4 ـ برخی اصطلاحات ِ زبان ِ مخفی از زندگی ِ مدرن و ماشينی مايه می گيرد و می توان رد ِ پای ِ جلوه های ِ تكنولوژی را در آنها ديد . فراگير شدن ِ ابزارهای ِ فناوری در زندگی ِ روزمره ی ِ مردم و صنعتی شدن ِ جامعه ، از دلايل ِ ورود ِ اين تركيب ها به زبان ِ مخفی است . " فيوز پراندن " ( وابسته به دانش ِ برق ) به معنای ِ اختلال ِ حواس ، " ترمز بريدن " ( وابسته به صنعت ِ خودرو سازی ) به معنای ِ بی مهار و بی احتياط و شتابان و بی اراده و نسنجيده پيش رفتن و " هنگ كردن " ( وابسته به دانش ِ كامپيوتر ) به معنای ِ ناتوانی در تفكر و تمركز بر موضوع در اثر ِ خستگی يا پراكندگی ِ ذهن از جمله ی ِ اين نمونه هاست .
... دنباله دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر