۱۳۸۵ خرداد ۱۳, شنبه

ویولن زن خاطی

ویـولــــن زن ِ خـاطــی ؛


سکانسی از فیلم ِ خوب ، بد ، زشت ( سرجیو لئونه )

پیش زمینه : در آمریکا جنگ ِ داخلی روی داده است . در اردوگاه ِ جنگی ِ شمالی ها ، گروهبان آنجلای ( لی وان کلیف ) با سوء استفاده از بیماری ِ فرمانده و با کمک ِ همدستانش مشغول ِ تعدی به اسرا و خارج کردن ِ سرمایه ها از قرارگاه است . فرمانده که از قانون شکنی های ِ آنجلای خبر دارد او را احضار و سرزنش می کند . در ادامه ...

سکانس : گروهبان آنجلای و همکارش در کلبه ای نظامی، یک اسیر ِ جنگی را شکنجه می کنند . زندانی نام ِ گورستانی را می داند که دویست هزار دلار را در آن پنهان کرده اند . در محوطه ی ِ پر رفت و آمد ِ اردوگاه و نزدیک ِ کلبه، دسته ی ِ موزیک ِ اسیران ، زیر ِ نظر ِ سربازی قلتشن ، نواختن ِ آهنگی لطیف را آغاز کرده است . آنجلای، نوازندگان را گماشته تا فریاد ِ شکنجه شونده به گوش ِ کسی نرسد ( کار ِ همیشگی ِ اوست ؟ ) ... شکنجه گر زندانی را زیر ِ مشت و لگد گرفته . دسته ی ِ موزیک آهنگ می نوازد . گروهبان آنجلای محل ِ اختفای ِ گنج را از زندانی می پرسد . ارکستر ، هماهنگ و با روح، نوای ِ زیبایش را پی می گیرد . زندانی از گفتن سر باز می زند . سرباز به ارکستر فرمان ِ اجرایی با احساس تر می دهد . همدست ِ گروهبان ،مشتی حواله ی ِ زندانی می کند . دسته ی ِ موزیک همچنان می نوازد . زندانی از درد فریاد می زند . قطره اشکی در گوشه ی ِ چشم ِ ویولن زن جمع می شود . شکنجه گر مرد ِ خونین و مالین را به روی ِ میز پرتاب می کند . ویولن زن ناگهان آرشه را بر سیم می کشد و صدایی خارج و ناکوک در می آورد . ارکستر از هماهنگی می افتد . سرباز به نوازنده ی ِ نافرمان تشر می زند . زندانی زیر ِ شکنجه مجبور به اعتراف می شود . ویلن زن ، نواختن را از سر می گیرد ...

درک ِ زیبایی ، توانایی می خواهد . ایجاد ِ هماهنگی، توانایی می خواهد . این توانایی ها ستایش برانگیز است . اما کسی که قادر است در پشت ِ جلوه هایِ هماهنگ و زیبا ، تعفن و درنده خویی و ظلم را مشاهده کند ، تواناتر و ستایش انگیزتر است ... و هنگامی که علیه ِ این وضعیت شورش می کند و تعفن او را به تهوع می اندازد ، به آزادگی می رسد .

دیدگاه ِ شخصی درباره ی ِ دنیای ِ سرجیو لئونه : داستان های ِ لئونه در وسترن های ِ اسپاگتی اش بر اساس ِ غافلگیری و فریب، پیش می رود . شخصیت ها مدام به هم رودست می زنند و یکدیگر را و تماشاگر را فریب می دهند و غافلگیر می کنند . آدم ها گام به گام به هم دروغ می گویند و کارگردان لحظه به لحظه به ما . هیچ چیز ثبات ندارد . رابطه ها به سرعت تغییر ِ شکل می دهند و شخصیت ها رنگ عوض می کنند . آدم ها در حباب و بر حباب زندگی می کنند . " بر حباب " زندگی می کنند زیرا که وضعیت ِ کنونی شان ـ چه خوب ، چه بد ـ تُرد و گذرنده است . نمی توان از " اکنون " تکیه گاه و سکوی ِ پرتابی برای ِ رسیدن به " آینده " ساخت . آدم های ِ لئونه " در حباب " زندگی می کنند ، چرا که حصار ِ مصونیت ِ شان با کوچکترین تلنگر ، فرو می ریزد و آنان را در مقابل واقعیت ِ بیرحم و تازه شکل گرفته قرار می دهد .
گفتم که در دنیای ِ اسپاگتی ِ لئونه، وضعیت ِ پایدار وجود ندارد . همه چیز متزلزل است و در تغییر . تغییر و تبدیل هم به صورت ِ جبری اتفاق می افتد و هم به صورت ِ اختیاری . اساس و انگیزه ی ِ رنگ به رنگ شدن های ِ اختیاری ِ بشر ( اختیاری ؟) هم حریص بودن ِ او نسبت به سود و منفعت است . چنگ انداختن به سود و دیگر هیچ . انسان از دیدگاه ِ لئونه مطلقاً سودانگار و نفع طلب است . همه به دنبال ِ کسب ِ منفعت ِ شخصی هستند ، خوب و بد و زشت ندارد ... پس در این دنیا ( شرکت ِ سهامی ) مرز ِ میان ِ انسان ِ بد و انسان ِ خوب چگونه مشخص می شود ؟ اگر همه چیز در سهم و منفعت خلاصه می شود و همگان به دنبال ِ آن هستند ، آیا اصلاً بین ِ خوبی و بدی، زشتی و زیبایی تمایزی وجود دارد ؟

بله ! وجود دارد ... " بد " به هیچ وجه حاضر نیست در سود ِ خود دیگران را شریک کند . " زشت " در شرایط ِ بحرانی و در زیر ِ فشار حاضر به تقسیم ِ سهم ِ خود با دیگران است و " خوب " آن کسی ست که با میل ِ خود و بدون ِ اجبار ِ بیرونی ،دیگران را در منافعش انباز * می کند .


سرانگشت

* انباز : شریک





۱۳۸۵ خرداد ۱۱, پنجشنبه

موزه ی ممنوع

موزه ی ِ ممنوع ؛


نـوجــــوانـی رفــــت تـوی مـستــــراح
حــــال ِ او از شـــدت ِ ریـــدن تبــــــاه

دکمــــه را برکنــــد و زیپـش را دریـــــد
هولکی شلـــــوار را پاییـــن کشیــــــد

روی ِ چـال ِ کاسه ی ِ چینی نشست
زور زد دیــوار صــــوتی را شکـســـت

نـعـــــره ی ِ مقعــد طنیــن انداز شــد
باز شـــد چشمـــان ِ تارش ، باز شــد

بوی ِ آرامش به رگ هـــایش دویــــــد
کله را چرخانــــد و قصــری را بدیــــد *

مستــراحی بـود مخـصـوص عمـــــوم
سنگ هــا فرســـوده از فرط ِ قــــدوم

تنــگ و تـاریـک و کـثـیـف و بـویـنـــاک
پر مگـس ، بی آفتــــابه ، هــول نـاک

سقـف آن لـکـــه به لـکـــه ریـخــتـــه
جـــــــان ِ دیـوارش به مو آویخـتـــــــه

کـــُـل ِ کاشی کاری اش خرد و خمیــر
جــا بـه جــا سـوراخ ، ماننـــد ِ پنیـــــر

در فلاکــــت مثل ِ شیــــخ ِ خزعـــلی
در کثـــافت مثــل ِ بیـــت ِ رهبـــــری

نـه مـثـلــــث نـه مـربــــــع در خـــواص
در حقیقــت نام ِ علمی اش : قنــاس

در قنــاس آبـاد ِ بـدبـــــوی ِ حقیــــــر
نکتـــه ای رندانـــه بود و چشمگیــــر

از خـطــوط و نقــش هـــا، خروار هـــا
دیده می شــــد بر در و دیــوار هـــــا

خط ِ صــــاف و خط ِ کــــوژ و منـحـنی
نقش ِ نـاف و سیـن و کـاف و بستنی

عکس هایی پشت ِ هم از یک دهــان
" ح ر ف "هایی گنــده تر توی ِ دهــان

طــرح هــــایـی با مـداد و با زغــــــال
از زن و مردان ِ گـرم ِ عشـق و حــال

از شـب ِ عُریــانی و روز ِ حـجــــــاب
خواهــش ِ پنهـــــانی و نقـش ِ بر آب

یک طـرف بـا دقـتی ز انــــدازه بیــش
دستـــگاه ِ جـنــسی و آناتـومیـــــش

سوی ِ دیگر، رهبـــــر ِ مستضعفـــان
چون سگی افتــاده بُــد بر استخــوان

از کتـاب ِ انبیــــــا خـون می چکیــــــد
خون ز برگــــابرگ ِ قانون می چکیــــد

غافلی انگشت ِ دستــانش چو هفـت
سرنگــون می شـد درون ِ چـاه ِ نفـت

بوتـــه ای خشخــاش ، در زیر ِ عبـــا
اسکلــــت هــــا در پـی ِ قـرص و دوا

ذوالفقــــار ِ خـون چکـــان تیز و دمــان
دست ِ " اچ آی وی" ی ِ مثبت ناگهان

روی ِ کاشــی، نـوجـــوانی طلـــق زن
پشـت ِ سیفـون، پیرمـردی جلـــق زن

گوشــــه ای مـُلای ِ بد ذات ِ عنـــــود
چشم ِ قزوینی ی ِ خود وا کرده بـود

تـا بـبـیـنــــــد از پـس ِ ابـر ِ سیــــــاه
کـی هویــدا می شود نصفیـن ِ مـــاه !

بر سرش هم جـای ِ دستـــار ِ پلیـــــد
چنبرینـه قلّکی می شـد کـــه دیــــــد

جای ِ استـــر بر ملـخ بنشستــــه بـود
آفـتــش دیـواریــــان را خـستــــــه بـود

جای ِ دیگـر بر ســر ِ سنـــگ ِ زمخـــت
نقشــــه ای بود از تن ِ خاتـون ِ لخـــت

گشتـــه لنـــگ افلاک بی چون و چــرا
لای ِ لنگــــش مدخـل ِ غــــار ِ حـــــرا

غیر از این ها مستـراح ِ عطــر و عــود
از کلام و چامــــه هم خالــی نبـــــود

فی المثـــل : احکـــام ِ اسلام ِ ددان
در خــلا ظاهــــر شـــود خــرد و کلــان

یا که اینجـا را پس از این بچه جــــان !
" مرکــز ِ تحقیـــق ِ اسلامـی " بـدان

توسـری مخصـوص ِ موجـود ِ دوپاسـت
شرح ِ توضیـح المسائـل در خـلاســت

ملتی کــه پست و افیــــونی شونــــد
از زن و از مـردشـــان کونـی شونــــــد

اخ کـــن انـدر مذهـــب ِ آدم سـپـــــوز
خمس ِ خایــه در زکاتستــــان ِ گـــــوز

جانم اینجا جعبـــه ی ِ عکاسی اسـت
فیلم ِ خامش مومن ِ وسواسی است

این همان صندوق ِ بیت المال ِ ماست
جنــدگی تـان جزیی از آمـــال ِ ماست

با مسلمانـــان کنــون شـو همـصــــدا
وقـــت ِ گـوزیــــــدن حـجـــابت را بپـــا

* * * * * * *

باز در سوی ِ دگــــر نقـش و نگـــــــار
تلخ و شیرین دیده می شـد آشکـــار

زیـر ِ تـار ِ شاهـکــــــــار ِ عنکبـــــوت
عابری می زد هنرمنــــدانـه ســـــوت

یک نمــاد ِ پرســش و جمعی گــــزاف
دور ِ آن در حـــال ِ تعظیـــــم و طـواف

بر کلاف ِ آجــــــری اسبـی سفیــــــد
نعش ِ دین را پشت ِ گاری می کشید

روی ِ ســردر ، قامتـی آویخـتــــــــــه
از فـــراز ِ نردبــانــــی ریخـتـــــــــــــه

آدمــی در رختخـــــواب ِ پنبــــــــه ای
بر سر ِ او چتــــر ِ بمـب ِ هستـه ای

طرح ِ " تاریخ " و " رهایی " در حبـاب
نقش ِ انــدام ِ بشـر در پیچ و تـــــاب

نامه ای سربستـــــه در یک پیرهــن
چشـم ِ سوزن اشـــک ریز ِ پیــــرزن

کودکی چشــم انتظــــار ِ نان ِ شـب
پای ِ عکس ِ پنجره می دوخـت لــــب

خمــره ای گُلـدانکــی گلشــن شــده
سایه ای با اشک ِ خود روشن شـــده

شاخه ای گل، زرد و پژمـــان در سراب
جشن ِ شـــــام ِ موریانــه در کتــــاب

نام ِ " آزادی " گرفتــــــار ِ سجـــاف
شکـل ِ قلبی بر چکــــاد ِ کـوه ِ قــاف

در کنـــــــار ِ نـاوک ِ یـک روزنــــــــــه
پاره شعــــری در غلاف ِ منگنــــــــه :

« شب دوبـاره بـر ســـرم آوار شـــــد
بین ِ ما هر پنجــــره دیوار شــــد » **

* * * * * * *

نوجــوان با بهـــت ِ خود پیوستـــه بود
همچنان در جای ِ خود بنشستــه بود

حــالتــی نـا آشنــــــا و تازه داشــت
شـور و حــالی خارج از اندازه داشـت

نکتـــه هـــایی از جهان فهمیــده بـود
موزه ی ِ ممنــــوع ِ چَــم را دیـده بـود

یعنی آنچـه در خفـــــا و ســایــــه بود
آن چه پنهــان در دل ِ همسـایــــه بود

آنچـــه در خـلــــوت روان را می گزیـــد
یا که همچــون مار در جان می خزیــد

آنچــــه غـایـــب بود در غمنـامـــه هــا
یا که می گنجیــد در شب نامــه هـــا

بر در و دیــــوار ِ آن جــــا دیـــــده بـود
ساده و بی ترس و وحشت چیده بود

آدمــــی در مســـتــــــــــراح آزاد بـود
فارغ از زنجیـــــــر ِ استبـــــــداد بـود

کاش می شـد تا ابد بی خاک و گـرد
در چنین جـای ِ خوشی بیتوتـه کـرد !

لیکــن از بخــت ِ بـد و اقبـــــال ِ تـــــار
یک نفـر چنــدان به در می کوفــت زار

کـــز برای ِ نوجـــوان چــــــاره نمانــــد
پا شـد و سـودای ِ خامش را تکانــــــد

رفـت و آن دنیــای ِ خـوش را واگذاشت
جــای ِ خود تنـــدیس ِ آزادی گماشـت !


سرانگشت

* قَصری : توالت ، مبال ، خلا ، آبریزگاه ، w.c ( بازم بگم ؟! )
** از ترانه ی ِ " آوار " سروده ی ِ اردلان ِ سرفراز



















۱۳۸۵ خرداد ۷, یکشنبه

الهام

الـــهــــــــــــــام ؛


من ترک نبودم و نیستم سابقاً ، اما ترک ها را دوست دارم کماکان . مثل ِ ورزشکارهای ِ اردبیل و آب ِ گرم ِ سراب . اما یک چیزهایی بوده که تکدر خاطر می آورده مدتی ست برای ِ من و ایمان دارم به آن ها در این زمان . حالا می خواهید بشنوید منظور ِ نظرم را ؟ حرفم را ، دلم را ؟ خوب گوش بدهید پس حالا . فارس ها آدم های ِ بدی هستند بی گمان و زبان شان هست زبان ِ سگان . از آن بدتر هستند دزد و نمی گویند به دیگران . می زنند دستبرد به بزرگان ِ مفاخر ِ فرهنگی ِ اقوام ِ دیگر ... ببخشید ملت های ِ دیگر صبح تا شب . مثلاً یک نفر بوده اسمش بوده فردوسی ، ابوالقاسم ، در بعضی تذکره ها آمده اسمش شاعر که بدک نمی گفته شعر . شعر که همین جوری تایپ شد ، منظم کرده بوده بنده ی ِ خدا ؛ منظوم . گرگنامه هم می ساخته بوده به زبان ِ سلطان محمود ِ غزنوی ، به زمان ِ سلطان عبدالحمید ِ اول . اما این بی پدر و مادر فارس ها ،ولیکن برداشته اند تر زده اند ، ترجمه کرده اند شعرهایش را به فارسی . آن هم سلیس و پر از غلط ، اسم گذاشته اند شاهنامه . از بس که زورگو بوده اند از قدیم و ندیم ها این فارس ها . یکی دیگر یا هست اسمش حافظ که او بسیار در خانه ی ِ گوتنبرگ ، خانه شاگردی می کرده . اصلاً پهن بوده رختخواب و شال گردن و سیخ و سنگش در اشتوتگارت و دوبیتی می نوشته برای ِ امپریالیست های ِ چین . فارس ها او را هم از عثمانی دزدیده اند ، چال کرده اند توی ِ شیراز . مولوی ِ قونوی را هم از کنار ِ دریاچه ی ِ سیواس جلب کرده اند توی ِ دادگاه ِ بلخ که چرا گفته ای شعرهایت را به ترکی و پرتغالی ؟ بعد از آن، همان جا متولدش کرده اند بی پدرها !
یک نفر دیگر رفت و آمد خواهد کرد در قرون ِ سوپر کامپیوتر به اسم ِ سعدی در اقصای ِ غور . او می داند فارس ها چقدر هستند جلب ، فرار می کند به خندق ِ طرابلس از دست ِ آن ها . اما می فرستند فارس ها سفینه ی ِ فضایی تا بدزدند اشعارش را به فارسی . او مقاومت کرده است در برابر ِ تجاوز ، فارس ها او را خواهند ترور کرد .
فارس ها ساخته اند شکنجه خانه برای ِ همه ، شاعران را می برند آنجا به زور ِ کتک که فارسی بگویند شعر و زیر شلاق بگویند شکر است این فارسی زبان . مثل فضولی و شهریار و قطران . اگر کسی هم نخواسته شعر بگوید برایشان ، او را رگ زده اند مثل ِ همام در حمام ِ فین ِ کاشان . غیر از آن سی هزار شاعر دارند صاحب ِ دیوان، سنگدل صفت ها ... باید آن ها را کشت همه را و بیشتر و بیشترتر و بیشترترتر زبانشان . با الهام از علی اف ، انشاالله تعالی .


سرانگشت

۱۳۸۵ خرداد ۵, جمعه

جنگ خندستانی 8

جُــنـــگ خـنــــدســـــتــــــــانـی 8 ؛


فرود آمدن ِ ابرام [ ابراهیم ] به مصر

نویسنده : خدای ِ متعال !


و قحطی در آن زمین شد و ابرام به مصر فرود آمد تا در آنجا به سر بَرد ، زیرا که قحط در زمین شدت می کرد . و واقع شد که چون نزدیک به ورود ِ مصر شد ، به زن ِ خود سارای گفت : « اینک می دانم که تو نیکومنظر هستی . همانا چون اهل ِ مصر تو را ببینند ، گویند : " این زوجه ی ِ اوست. " پس مرا بکشند و تو را زنده نگاه دارند . پس بگو که تو خواهر ِ من هستی تا به خاطر ِ تو برای ِ من خیریت شود و جانم به سبب ِ تو زنده ماند . »
و به مجرد ِ ورود ِ ابرام به مصر ، اهل ِ مصر آن زن را دیدند که بسیار خوش منظر است . و امرای ِ فرعون او را دیدند و او را در حضور ِ فرعون ستودند . پس وی را به خانه ی ِ فرعون در آوردند . و به خاطر ِ وی با ابرام احسان نمود ، و او صاحب ِ میش ها و گاوان و حماران و غلامان و کنیزان و ماده الاغان و شتران شد . و خداوند فرعون و اهل ِ خانه ی ِ او را به سبب ِ سارای ، زوجه ی ِ ابرام به بلایای ِ سخت مبتلا ساخت . و فرعون ابرام را خوانده ، گفت : « این چیست که به من کردی ؟ چرا مرا خبر ندادی که او زوجه ی ِ توست ؟ چرا گفتی : " او خواهر ِ من است" ، که او را به زنی گرفتم ؟ و الان اینک زوجه ی ِ تو ! او را برداشته ، روانه شو ! »

آنگاه فرعون در خصوص ِ وی ، کسان ِ خود را امر فرمود تا او را با زوجه اش و با تمام ِ مایملکش روانه نمودند .


َ( کتاب ِ مقدس / کتاب ِ پیدایش / ص 12 ) َ

درونمایه

درونمایه ؛


درونمایه ی نوشته ها و اظهار نظر های ِ بسیاری از نویسندگان ( از جمله بسیاری از ما وبلاگ نویسان ) را می توان به دو گروه ِ بزرگ تقسیم کرد .
الف : پیشا ارگاسمی
ب : پسا ارگاسمی

موقعی که در تنگنا و محرومیت و التهاب هستیم ، یک جور دنیا را می بینیم ، موقعی هم که خلاص می شویم و به اصطلاح آبمان می آید طور دیگری دنیا را مشاهده می کنیم .

خواننده ی ِ دانا و هوشمند کسی است که این دو وضعیت را نزد ِ نویسنده تشخیص بدهد .


سرانگشت

۱۳۸۵ اردیبهشت ۳۱, یکشنبه

ماجراهای بنده و عمه جان گلابتون 3

ماجـراهــای ِ بنــده و عمـه جــــان گلابتـــــون ؛

قسمت سوم : رستـوران ِ ســورن


آدم های ِ غیر متعارف را باید در مکان های ِ غیر متعارف جست و جو کرد . این بار عمه جان گلابتون را به جای ِ خانه در خیابان ملاقات کردم . البته نه در پیاده رو یا پارک یا فروشگاه . بلکه در بالای ِ پل ِ هوایی .
رو به افق ایستاده بود و آسمان ِ تهران ِ توتیایی را تماشا می کرد . گفتم :

ـ عمه جان، منتظر ِ عبور ِ ستاره ی ِ هالی هستید ؟ خواهد آمد . فقط حدود ِ شصت سال باید صبر کنید .
بدون آن که سر برگرداند گفت :
ـ نگران ِ حمله ی ِ مریخی ها بودم که تو پابرهنه به معرکه دویدی .

دستش را گرفتم . چشم از آسمان برنمی داشت . آرام آرام از بالای ِ پل به پایین آمدیم . گفت :
ـ آن توده ی ابر ِ سیاه را در آسمان می بینی ؟ یک ساعت و نیم است مراقبش هستم . اول لکه ای بود بنفش رنگ . رویایی و بی آزار . اما کم کم، در متن ِ ابرهای ِ سفید منتشر شد و نصف ِ آسمان را سیاه کرد ... بوی ِ باران را نمی شنوی ؟
گفتم : بیش از هرچیز بوی ِ غذا را می شنوم . سه ساعت از ظهر رفته و من هنوز ناهار نخورده ام . اگر افتخار بدهید با هم به رستوران برویم .

در خیابان ِ کریم خان ِ زند بودیم . گفت :
ـ من ناهار خورده ام اما به خاطر ِ تو حاضرم یک بار ِ دیگر هم بخورم .

در تقاطع ِ کریمخان ـ حافظ ، ذوق زده با انگشت ِ اشاره، جایی را نشان دادم :
ـ رستوران ِ سورن ! توی ِ کتاب ها درباره اش خوانده ام ... سی ـ چهل سال پیش پاتوق ِ روزنامه نگاران ، شاعران و نویسندگان بوده ... ناهار برویم آنجا !

عمه جان گلابتون روی در هم کشید :
ـ بچه جان ! درست است که شناسنامه دار بودن ارزشمند است . اما همان طور که " پیشرفت ِ محسوس " داریم ، " ترقی ِ معکوس " هم داریم .
گفتم : یعنی چی ؟
ـ یعنی روزگاری در همین رستوران ِ سورن ، بهترین غذاها آماده و سرو می شد . مهمانان ِ سلطنتی و سفارت خانه ای در کنار ِ بقیه ی ِ مهمان ها پذیرایی ِ شاهانه می شدند. شب ها سراسر ِ حیاط را تخت می زدند و چراغانی می کردند . زنان با زیباترین غمزه های ِ زنانه و مردان با موقرترین رفتارهای ِ مردانه در جلوه بودند ... تا چشم کار می کرد، رنگ بود و طرح بود و نوا بود و شادمانی ... جام های ِ ارغوانی پیاپی پر و خالی می شدند و جلوه های ِ زیبایی را در چشم ِ مهمانان صدچندان می کردند ... قهقهه های ِ راز آمیز، فواره ی ِ نبوغ ِ بشری را به پرواز در می آورد و آتشفشان ِ احساس در گداخته ترین لحظات، شمعدانی های ِ عطری پرتاب می کرد ! خلاصه که باید بودی و آن ضیافت ها را می دیدی .
گفتم :
ـ عمه جان ! شما هم اطوار ِ وجودی ِ جالبی دارید که توضیحش بماند برای ِ بعد . اما من الان آنقدر گرسنه ام که از آن پردیس ِ پُر ناز و نعمت، تنها یک دیس غذای ِ خوب برایم کافیست .
داشتیم از عرض ِ خیابان گذر می کردیم . به پیاده رو که رسیدیم گفت :
ـ از خیرش بگذر ! برای ِ خوردن ِ همان یک دیس غذای ِ خوب هم، سی سال دیر رسیدی .

پیاده روی ِ خیابان ِ کریم خان را گرفتیم و به طرف ِ میدان ِ هفت ِ تیر پیش آمدیم . اما من هنوز دلیل ِ دشمنی ِ عمه گلابتون را با رستوران ِ سورن نفهمیده بودم . نیازی به پرسیدن نبود . خودش به حرف آمد :
ـ چند روز ِ پیش برای ِ اولین بار بعد از انقلاب به رستوران ِ سورن رفتم . چند نفر از دوستانم را به شام دعوت کرده بودم . به این خیال که در هنوز بر همان پاشنه می چرخد و لااقل از دوستانم پذیرایی ِ مجللی می شود . اما متاسفانه خیلی زود فهمیدم که نه از تاک ، نشانی مانده نه از تاک ـ نشان . نه احترامی ، نه توجهی و نه حتا غذای ِ خوبی . همه چیز رو به اضمحلال ، بدون ِ هیچ نشانی از گذشته ی ِ باشکوه . مردک ِ سرگارسن انگار که شاش داشته باشد ، مدام این پا و آن پا می کرد و کشیک ِ ما را می کشید تا هر چه زودتر شرمان را کم کنیم . می گفت : " خیلی دیر آمدید . ما ساعت ِ شش و نیم شام می دهیم ! " ... مردک خیال می کرد ما مرغیم که آفتاب غروب به لانه برویم . تازه ساعت، نُه ِ شب بود .
گفتم :
ـ چرا تعجب کردید ؟ در حکومت ِ اسلامی قرار بر این است که هرچیز یادآور ِ شکوه ِ گذشته باشد از بین برود .
گفت :
ـ سرگارسن خیر ِ سرش پنجاه سال در رستوران سابقه ی ِ کار داشت . چرا باید به این زشت سازی رضایت می داد ؟
ـ اولاً لابد بی استعدادترین گارسن ِ آنجا بوده . آدم های ِ بی استعداد ، استعداد ِ عجیبی در ویران کردن ِ آبادانی دارند . می توانند از جنگل ، انبار ِ خاکستر بسازند . او هم قول ِ سوزاندن داده و ماندگار شده . ثانیاً شما به زشت سازی ایراد نگیرید . زشت سازی ، گوهر ِ سلیقه ی ِ اسلامی است . اصلاً پسند ِ اسلامی ، فاجعه ی ِ زیباپسندی است . من تا به حال از مسلمان جماعت، کج سلیقه تر ندیده ام . چه در لباس پوشیدن ، چه در غذا خوردن ، چه در ورزش کردن ، چه در آداب و رسوم ، چه در خیلی چیزهای ِ دیگر . این بیچاره ها هنوز نتوانسته اند برای ِ اعیاد ِ مذهبی شان یک ریتم ِ شادمانه پیدا کنند . در جشن ها لباس ِ سفید می پوشند ، نوحه می خوانند و دست می زنند !
عمه جان گلابتون گفت : خلاصه آن شب آنقدر مضحک گذشت که آن را در دفترچه ی ِ خاطراتم ثبت کردم .

آسمان ِ بالا سر را نگاه کردم . ابرهای ِ تیره داشتند همه ی ِ آسمان را می پوشاندند . گفتم :
ـ وقایع ِ مضحک به قدری در مملکت ِ ما اتفاق می افتد که من مانده ام چرا تا به حال همه ی ِ مردم ِ ایران، کمدی نویس نشده اند ؟
همراهم گفت :
ـ چون این کمدی که تو می گویی ، حیات ِ تراژیک ِ آن هاست . نمی توانند به رنج هایشان پوزخند بزنند .
ـ پس کاش تراژدی نویس می شدند !
ـ آن قدر در فاجعه غرقند که برایشان عادت شده . غیر از آن و بیرون از آن، برای ِ آن ها بی معناست .
گفتم :
ـ عمه جان با شما مخالفم . البته همه را نمی گویم اما به نظر من محنت هایی که بخشی از مردم ِ ایران می کشند ، رنج ِ اصیل نیست . خود آزاری است . مرا به یاد ِ یکی از داستان های ِ ملانصرالدین می اندازد .
پرسید :
ـ با کدام معیار می گویی که رنج ِ آنها اصیل نیست ؟
ـ می گویند یک روز ملانصرالدین پای ِ دیوار نشسته بود و به خودش سوزن می زد . یکی آمد و سوزن را از دست ِ او گرفت . ملا ، نفس ِ راحتی کشید و گفت : آ...ه ! چه کیفی دارد آدم به خودش سوزن نزند ! ... حالا حکایت ِ ماست . بسیاری از این مردم، دانسته به خودشان سوزن می زنند . مثل ملانصرالدین . با این تفاوت که سوزن را به احدی نمی دهند . خودشان می دانند تا چه اندازه مبتذل و قابل ِ ترحم اند . می دانند معیارهایی که بر اساسش زندگی می کنند ، به درد نخور است . می دانند زندگی شان تقلیدی بی مایه ، مازوخیستی و کورکورانه از ارزش های ِ رسمیت یافته است ... همان ارزش های ِ توی ِ بوق ... می دانند سگدو زدن هایشان آنها را از سعادت دور می کند . می دانند که زندگی نمی کنند بلکه به زندگی دچارند . می دانند شبیه ِ دیگران شدن آنها را خوشبخت نمی کند . همه را می دانند . با این وصف حاضر نیستند از شیوه ی ِ زندگی شان دست بردارند . جرات ندارند با خودشان مواجه شوند . با خود ِ مسخ نشده شان ... بیش از آن که درفاجعه غرق شده باشند ، با سیلاب ِ ارزش های ِ حاکم ، هم جهت اند ... این را از پشت ِ حرف هایشان می شود فهمید . از درد ِ دل هایشان . آن هنگام که از فرط ِ درماندگی و استیصال ، در مسلخ ِ صداقت ِ خود، ذبح شده اند . آن زمان که برای ِ لحظه ای ولو کوتاه، حجاب ِ دروغ را پاره کرده اند و در سایه روشن ایستاده اند ... مثل ِ تک درختی سرسبز که در دشت ِ مه گرفته ، لمحه ای نمایان می شود و باز ناپدید می گردد ... می شود فهمید که از خودشان و از پوچی و روزمرگی شان ناراضی اند . می شود خود ِ حقیقی ِ آن ها را دید که بر خود ِ مسخ شده شان ، اشک می بارد . صداقت هم برایشان در حکم ِ ابزار ِ تخلیه ی ِ فشارهای ِ روانی است . بعد از تخلیه ، دوباره برمی گردند سر ِ خانه ی ِ اول . یا چه می دانم ، خانه های ِ اول ! متاسفانه آن ها حتا دوپاره هم نیستند ... چند پاره اند .

اثری از آفتاب ِ بعد از ظهر در خیابان نبود . هوا تیره بود و باد می آمد . آسمان آذرخش می زد . بوی ِ باران می آمد . عمه جان گلابتون گفت :
ـ باز تو معلول ها را دراز کردی ... به جای ِ آن که به علت ها بپردازی . این مردم ِ به قول ِ تو چند پاره، معلول ِ یک تاریخ و فرهنگ اند . آن لطمه هایی که در طول ِ تاریخ خورده اند ، آن صدماتی که دیده اند ، آن هجوم ها و غارت ها . حتا در ژن هایشان نقش بسته . بزرگترین احقاق ِ حق ِ آن ها ، اجازه ی نفس کشیدن بوده . نباید با آن ها دشمنی کرد . نباید توهین کرد .
گفتم :
ـ من هیچ احترامی برای ِ " فرومایگی " قائل نیستم . در ثانی نمی دانم آیا من دشمنشان هستم یا کسانی که در نوشته ها و بوق های ِ تبلیغاتی مرتب آنان را ملت ِ نجیب و ملت ِ بزرگ و ملت ِ قهرمان خطاب می کنند، برای ِ این که بیشتر شیرشان را بدوشند ؟
گفت :
ـ استبداد ِ تاریخی فقط توهم ِ بزرگی ایجاد نمی کند ؛ عقده ی ِ حقارت هم تولید می کند . استبداد قواره ها را کوچک می کند. آن شجاعت ِ اخلاقی که تو می خواهی، با تحقیر ِ تاریخی ِ آن ها قابل ِ جمع نیست .
گفتم :
ـ به نظر شما آیا آن مستبدان از متن ِ همین مردم نبودند ؟ اصلاً فرهنگ ِ مردم ، حاکمان ِ مستبد را می سازد یا حاکمان ِ مستبد ، فرهنگ ِ مردم را ؟
ـ رابطه ای دوسویه دارند . بر هم تاثیر و تاثر ِ متقابل ِ دارند . جامعه ی ِ انسانی ، ظرف ِ دربسته نیست . آزمایشگاه ِ فیزیک و شیمی هم نیست . نمی توان مسائل ِ انسانی را فرمولیزه کرد .
گفتم :
ـ درست می گویید . اما به نظر من انسان ِ ایرانی ، امروز، بیش از هرچیز به یک رستاخیز ِ اخلاقی نیازمند است . باید دوباره خودش را برای ِ خودش تعریف کند .

به سر ِ خیابان ِ ایرانشهر رسیده بودیم . آنقدر گرم ِ گفت و گو بودیم که ماجرای ِ آن سوی ِ خیابان را ندیده بودیم . نبش ِ خیابان، خانه ای آتش گرفته بود . ماموران ِ آتش نشانی در تکاپو بودند تا آتش را خاموش کنند . مردم جمع شده بودند و با هیجان تماشا می کردند . باران گرفته بود . عمه جان گلابتون گفت :
ـ من می روم خانه ی ِ هنرمندان . تو هم می آیی ؟
گفتم :
ـ خیلی ممنون ... من می روم خانه ی ِ بی هنران بلکه شکمی از عزا در آورم .
خنده ای کرد و گفت :
ـ پاک یادم رفته بود که گرسنه ای . بس حرف می زنی .
گفتم :
ِ حرف هایم از سر ِ سیری نبود !
خندیدیم و از هم جدا شدیم .

مسیر را ادامه دادم . لحظه ای برگشتم . آن سوی ِ خیابان را نگاه کردم . آتش نشان ها هنوز نتوانسته بودند آتش را خاموش کنند . صداهای ِ ناهمگون در هم آمیخته بود . رو گرداندم . دوباره به راه افتادم . از جلوی ِ کتابفروشی ِ مرغ ِ آمین گذشتم . باران به شدت می بارید و من در فکر ِ خانه ای بودم که می سوخت .


سرانگشت




۱۳۸۵ اردیبهشت ۲۸, پنجشنبه

قمر در عقرب

قمـــــر در عقــــــرب ؛


با هر دختری آشنا می شوم ( از هشت ساله تا هشتاد و دو ساله ) اولین سوالش این است که : " متولد چه ماهی هستی ؟ " ... بعد سر در تقویم مقدسش فرو می برد و عباراتی چند را زمزمه می کند . جالب این که حتا یک درصد هم امکان ِ خطا نمی دهد … امان از این توضیح المسائل های ِ گیشه ای ـ آسمانی .

بعد از تحریر : در مورد ِ عبارت ِ درون ِ پرانتز لطفاً فکرهای ِ آنچنانی نکنید . من که محمد بن عبدالله نیستم دختر ِ هشت ساله را به خوابگاه ببرم ... نخیر . مطمئن باشید من لیاقت ِ رسول اللهی را ندارم .


سرانگشت

۱۳۸۵ اردیبهشت ۲۷, چهارشنبه

شمشیر داموکلس حق مسلم ماست

شمشیر داموکلس ، حق ِ مسلم ماست ؛


امروز آنان که جمهوری اسلامی را عین ِ هویت ، حقیقت و اصالت ِ ایران و ایرانی می انگارند ، انرژی ِ هسته ای را حق ِ مسلم شان می شمارند، همانطور که دیروز جنگ، جنگ تا پیروزی حق مسلم شان بود و پریروز استقلال ـ آزادی ـ جمهوری اسلامی، حق ِ مسلم ترشان .

آنان در کوی و برزن و رسانه و وبلاگ، فریاد ِ " وا ایرانا " سر داده اند و لابد یادشان رفته که تا دیروز، ملی گرایی در شمار " کفر " بود . ملالی نیست . تناقضی هم نیست . وقتی شرایط اقتضا کند وا اسلاما به وا ایرانا قابل ِ تبدیل است . معقولات را رها کنیم ... " واقــدرتـــا " را عشق است .

اما به نظر من تا سرنگونی ِ جمهوری اسلامی تنها حق ِ مسلم "ما" شمشیر داموکلس است . اشتباه نشود . " ما " که می گویم به هیچ وجه مرادم تمام ملت ایران نیست . منظور از ما، یعنی کسانی که ابداً با اسلام سر ِ سازگاری ندارند و این مذهب ِ آدمیت سوز را تحمیلی و ایرانکوب می دانند . منظور از ما، کسانی هستند که آزادی را گرامی تر از بندگی و خنده را عزیز تر از گریه، خیال می کنند ... منظور از ما، آنانند که انسان را بر خدا ترجیح می دهند .

شمشیر داموکلس همان تهدید ِ دائمی و نوشونده ای است که همواره باید بالای ِ سر ِ حکومت های ِ بی پرنسیپ و نظارت ستیز حضور داشته باشد تا رعیت ِ بی تقصیر از حداقل آزادی برخوردار باشند . شمشیر داموکلس آن تیغ ِ آویخته ای است که نزدیک به سه دهه نگذاشته احکام و قوانین ِ اسلام حقیقی به تمامه اجرا شود و ایرانزمین نام حجاز بگیرد ... در چنین شرایطی دیگر مهم نیست که صاحبان ِ شمشیر ، حسن نیت دارند یا سوء نیت . مهم آن بوسه ای است که برق ِ شمشیر بر شاهرگ ِ استبداد ِ مذهبی می زند .


سرانگشت

۱۳۸۵ اردیبهشت ۱۸, دوشنبه

بازدید برای عموم آزاد است

بازدید برای ِ عموم آزاد است .


چه کسی گفته جمهوری ِ اسهالی با جهانی سازی مخالف است ؟ اصلاً مخالف نیست . فقط با تعریف و شیوه ی ِ خودش عمل می کند . یعنی اول در راستای ِ کوچک سازی ِ دولت ، بهره برداری از سرمایه های ِ ایرانزمین را به بخش ِ خصوصی واگذار می کند و بخش خصوصی هم کسی نیست الّا خودش ؛ یعنی همان گرگی که به لباس ِ چوپان در آمده ... بعد از آن که سرمایه ها و منابع ِ کشور را به جیب ِ شخصی ( خصوصی ) سرازیر کرد باید به یک جای ِ امن منتقلش کند . علاوه بر آن لازم است سکه های ِ عهد ِ دقیانوس را با پول ِ رایج که همانا یورو و دلار باشد ، معاوضه نماید. پس رو به سوی ِ جهــــــان می کند . البته برای ِ جلب ِ توجه ِ داخلی و ادامه ی ِ سرگرمی های ِ هواداران بادکنک ِ "حکومت ِ جهانی ِ مهدی ِ موعود" را نیز به هوا می فرستد ؛ هرچند می داند که چیزی در ردیف ِ کشک است . در سال های ِ اول سران ِ جمهوری اسهالی خیال می کردند جهان یعنی کشورهای ِ اسلامی و جهانیان هم یعنی امت ِ اسهالی . اما تضمین های ِ بانکداران ِ کافر همراه با مشاوره های ِ اقتصادی ِ متخصصان ِ بلاد ِ کفر به آنها فهماند که راه ِ قدس لزوماً از کربلا نمی گذرد . می شود به جای ِ کربلا، لندن و تورنتو را هم زیارت کرد . و اخیراً دبی هم به فهرست ِ عتبات ِ عالیات اضافه شده . چه فرقی می کند ؟ قلب ِ زائر باید پاک باشد . " مقصود تویی کعبه و بتخانه بهانه " * . از سوی ِ دیگر کافران هم بیکار نماندند و در جهت ِ جهانی کردن ِ حکومت ِ الله، اقداماتی انجام دادند . مثلاً از طرفی بخشی از امانت های ِ ارزی ِ ایران را صرف ِ روشن نگه داشتن ِ آتش ِ جنگ در فلسطین و لبنان و سایر نقاط ِ جهان کردند و از سوی ِ دیگر شرایطی را مهیا ساختند تا بازرسان ِ جهانی با دوربین و ضبط صوت و آمپلی فایر تا اتاق خواب ِ سید علی گدا پیش بروند . یعنی امروز سوراخ ـ سنبه های ِ سید علی گدا هم جهانی شده . می گویند سید علی گدا بر سر در ِ خود نوشته : ورود برای ِ عموم ِ جهانیان آزاد است ... شاید به همین دلیل باشد که بیست و هفت سال است مدام می گویند جمهوری اسلامی تا دو ماه ِ دیگر می رود و نمی رود ! در آن صورت یکی از پر رونق ترین مراکز توریستی ِ جهان تعطیل می شود !

از من به شما نصیحت اگر خواستید مفهوم ِ غریبی را به اجرا در آورید اول آن را بومی کنید . سعی کنید بدون ِ توجه به تعریف ِ اصلی آن را مطابق ِ میل ِ خودتان تعریف کنید . مطمئن باشید کسی نمی تواند از شما ایراد بگیرد . برای ِ نمونه اگر پزشکی به لوزه بگوید مقعد و به مقعد بگوید لوزه و آنگاه در اتاق ِ عمل، مقعد ِ بیماری را که لوزه اش درد می کرده ، بیرون بیاورد باز هم جراحی ِ لوزه انجام داده دیگر ! ... مگر طبق ِ تعریف ِ خودش چنین نکرده ؟


سرانگشت

* از شیخ بهایی

۱۳۸۵ اردیبهشت ۱۷, یکشنبه

ماجراهای بنده و عمه جان گلابتون 2

ماجراهــــای ِ بنده و عمــــه جــــان گلابتـــون ؛

قسمت دوم : نقشه ی ِ راهنما


شب از نیمه گذشته بود . در خانه، پشت ِ میز نشسته بودم و سرگرم ِ کتاب خواندن بودم . کتری روی ِ گاز داشت برای ِ خودش سوت می زد که ناگهان کلید در قفل چرخید و در باز شد و عمه جان گلابتون چمدان به دست در آستانه ی ِ در هویدا شد . اول عمه جان را برانداز کردم و بعد نگاهی به ساعت انداختم . سه و نیم ِ نصفه شب را نشان می داد . گفتم :
ـ عمه جان، خوشحالم این موقع ِ شب مسیر را درست تشخیص دادید و اشتباهی به خانه ی ِ همسایه نرفتید . چون آن وقت ممکن بود همسایه یِ جوان و تازه دامادم را در حالتی نه چندان رسمی مشاهده کنید !
گفت : در آن صورت خیلی خوشحال می شدم و پیشنهادم را به جای ِ تو با او مطرح می کردم .
گفتم : کدام پیشنهاد ؟ ... بی شرمانه نباشد !

در را بست و آمد تو . کنارم نشست . گونه هایم را بوسید و گفت :
ـ پیشنهاد ِ مسافرت ... پسرجان .
البته من یاد گرفتم از حرف های ِ عمه گلابتون شاخ درنیاورم ، اما شما اگر دلتان خواست تعجب کنید . گفتم :
ـ مسافرت برای ِ مزاج ِ آدمیزاد خوب است اما ممکن است بفرمایید نصفه شبی با کدام وسیله ؟
ـ با ماشین ِ نوح انبان ... پس شوهر ِ " مرحوم " به چه درد می خورد ؟
گفتم : این وقت ِ شب پشت ِ آن قراضه نشستید ؟!

عمه جان گلابتون از جا بلند شد . چمدان ِ سفرش را گوشه ای گذاشت . به آشپزخانه رفت . همان طور که چای ِ خشک را با دارچین مخلوط می کرد گفت :
ـ می خواستم تنها بروم ، دیدم عینک ِ دوربینی ام را فراموش کرده ام ، تصمیم گرفتم بیایم سراغ ِ تو .
ـ پس آمدید عینک تان را بردارید ! ... بسیار خب ... نقشه چی ؟ ... نقشه ی ِ راهنما دارید ؟
در چهارچوب ِ آشپزخانه ایستاده بود و به من نگاه می کرد .
ـ نقشه برای ِ چی ؟
ـ من که نمی دانم شما به کدام نقطه از کشور می خواهید سفر کنید ، احتمالاً تا وقتی هم برسیم مقصدتان را به من نخواهید گفت ، اما شما که مقصد را می دانید، به همراه داشتن ِ نقشه برایتان ضروری است .
به سرعت چند قدم به جلو برداشت و سیخ جلویم ایستاد .
ـ آخر به تو هم می گویند کتابخوان ؟ ... مگر نخوانده ای که هرمان ملویل گفته : " جای های ِ واقعی را هرگز در نقشه نمی آورند . *" ؟
خودم را روی ِ صندلی جا به جا کردم . فهمیدم که عمه جان گلابتون بیش از مسافرت، دلش برای ِ یک بحث ِ داغ تنگ شده . گفتم :
ـ ملویل و " موبی دیک " ش را بسیار دوست دارم، اما فکر می کنید نام های ِ روی ِ نقشه همگی توهم اند ؟
ـ سفسطه نکن . این جمله را دریانوردی گفته که تمام دنیا را زیر ِ پا گذاشته نه آدمی که مثل ِ آدامس همیشه به خانه چسبیده ! " تجربه " به او ثابت کرده که نقشه قابل ِ اعتماد نیست ... تو هم زودتر بلند شو چمدانت را ببند .
گفتم : به نظر ِ من جمله ی ِ ملویل بیش از آن که تجربی باشد حکمی و فلسفی است . احتمالا ً او می خواسته بگوید : ذات ِ واقعی ِ جهان، به صورت ِ تام و اصیل، با تجربه به دست نمی آید و ثبت و ضبط های ِ تجربی ِ هر دوره نسبت به دوره ی ِ بعد ، نقص ِ نسبی دارد .

عمه جان گلابتون عقب گرد کرد . میدان ِ بحث را خالی گذاشت و به آشپزخانه رفت. صدای ِ به هم خوردن ِ استکان ها را از آشپزخانه می شنیدم . حرفم را ادامه دادم :
ـ اما به این معنا نیست که داشتن ِ نقشه بیهوده است و ما نصفه شب در جاده های ِ نامعلوم به راه بیفتیم ... تازه در همان شکل ِ تجربی اش آن حرف مربوط به قرن ِ نوزدهم است و امروز ابزار ِ نقشه برداری و دانش ِ نقشه برداران، یک دنیا دقیق تر و پیشرفته تر شده .
عمه جان گلابتون با دو استکان چای پدیدار شد . آمد و کنار ِ من نشست . سینی ِ چای را رویِ میز گذاشت . لبخند ِ پیروزمندانه ای به لب داشت . گفت :
ـ قرن ِ نوزدهم ِ کدام کشور ؟
ـ آمریکا .
ـ ما از نظر ِ تکنولوژی چند سال از آمریکا عقب تریم ؟
ـ می گویند دویست سال .
ـ الان چه قرنی است ؟
ـ بیست و یکم . دهه ی ِ اول .
ـ پس به حساب ِ خودت نقشه های ِ ما همان نقشه های ِ قرن ِ نوزدهم است ! دهه ی ِ اول !
عمه گلابتون مرا گیر انداخته بود . می دانستم اگر ابزار ِ نقشه برداری را هم خریده باشیم ، آدمش را نداریم . اگر آدمش را هم داشته باشیم دلسوزی و وظیفه شناسی اش را نداریم . خواستم خودم را از تک و تا نیندازم :
ـ می دانید ... تکنولوژی شاخه های ِ مختلف دارد ... معلوم نیست در نقشه برداری هم ... راستش من نگرانم در جاده های ِ مملکت ِ امام ِ زمان راه بیفتیم و مثل ِ صاحبش مفقودالاثر بشویم !
نگاهم می کرد و هیچ نمی گفت . ادامه دادم :
ـ به نظر ِ شما چه کار باید کرد ؟
ـ وقتی چیز ِ قابل ِ اعتمادی وجود ندارد از غریزه ات پیروی کن ! در یک جاده ی ِ ناشناخته شروع به حرکت می کنیم و سر ِ دوراهی ها هر طرف که غریزه مان حکم کرد می پیچیم .
ـ غریزه ؟
ـ بله
ـ مثل ِ آقای ِ نوح انبان که یک عمر بر اساس ِ غریزه زندگی کرد و دست ِ آخر از اعماق ِ دره سر درآورد ؟!
اسم ِ نوح انبان که آمد عمه گلابتون جا خورد . حبه قندی به دهان گذاشت و چای ِ لب سوز را هورت کشید . با چشمان ِ جوان مانده اش به من زل زد .

ـ اولاً مرگ ِ نوح انبان به این دلیل بود که از غریزه اش پیروی نکرد . او به جای ِ این که در آن لحظه ی ِ خطیر به وصال ِ " خانم ِ مربوطه " فکر کند و از جایش جمب نخورد ، به دنبال ِ مفاهیمی رفت که هیچ شناخت و معرفتی از آنها نداشت . مفاهیمی مثل ِ عشق و وفاداری، نوح انبان را به کشتن داد و چون عشق و وفاداری اش تصنعی بود فاجعه ی ِ مرگش به کمدی بدل شد ... ثانیا ً من از کجا بدانم که او مرده ؟ من که نعشش را ندیدم . در خاکسپاری اش هم نبودم .
گفتم :
ـ اما من ایشان را زیارت کردم . در غسال خانه ی ِ بهشت ِ زهرا . داشت برای ِ مرده شو صحنه های ِ یک فیلم ِ آنچنانی را تعریف می کرد !
ـ پشت ِ سر ِ مُرده حرف نزن . معصیت دارد . هرچند که تو به این حرفها اعتقاد نداری .
استکان ِ چای را برداشتم . یک قلپ خوردم . بدون قند . تلخ بود .
ـ شما هم اعتقاد ندارید . ولی ظاهراً امروزه "این حرفها" آجیل ِ مشکل گشاست . هرکس را می بینی یک بسته پر ِ شالش دارد .
هر دوی ِ استکان ها خالی شده بود . گفتم :
ـ با همه ی ِ این ها غریزه یِ من نمی تواند در شناخت ِ جغرافیا کمکم کند ... پس لطفاً مرا از این مسافرت معاف کنید .
عمه جان گلابتون گفت :
ـ معافیت در کار نیست ... مشکل این است که تمدن، بشر را از غریزه دور کرده و به سوی ِ " آگاهی " برده ... " آگاهی " یی که دستخوش ِ تغییر است . حالا غریزه توهم است یا آگاهی ؟
گفتم : جواب ِ سوال ِ شما را نمی دانم . یعنی گیج شده ام .
عمه جان گلابتون دوباره گفت :
ـ از غریزه ات پیروی کن !
ـ اگر بلد بودم از غریزه ام پیروی کنم ، ساعت ِ چهار ِ صبح پشت ِ میز ِ مطالعه چه کار می کردم ؟!
ـ حق با توست ... آدم ِ بی هنری هستی . راستش من هم چندان برای ِ سفر عازم و جازم نبودم . گفتم بیایم اینجا تو را امتحانکی بکنم !
نالیدم :
ـ پس یعنی ...
عمه جان گلابتون زد زیر ِ آواز :
ـ " تموم ِ این حرفا بهانه اس ! "


سرانگشت

* موبی دیک / هرمان ملویل / ترجمه پرویز داریوش / چ پنجم / ص 60














۱۳۸۵ اردیبهشت ۱۵, جمعه

ماجراهای بنده و عمه جان گلابتون 1

ماجراهـــای ِ بنـده و عمـــه جــــان گُلابتـــون ؛

قسمت اول : عمه جان وارد می شود !


اگر شما هم در خانه ای به تنهایی زندگی می کردید تا از خشم و هیاهوی ِ دیگران در امان بمانید ، اگر شما هم روی تلفن تان شماره گیر نصب می کردید تا نود در صد ِ زنگ ها را بی پاسخ بگذارید ، اگر شما هم دلتان برای ِ یک نخودچی خواب ِ بعدازظهر لک می زد و اگر شما هم مهمان هایتان را قبل از باز کردن ِ در ،از پشت ِ پنجره حسابی وَرانداز می کردید، آن وقت ارزش و اهمیت ِ عمه ای را که ناگهان بر خانه و زندگی تان فرود می آید بهتر متوجه می شدید .

آری ! ... عمه جان گلابتون ِ من ، چنین جُللَتی است . هیچ دری به رویش بسته نمی ماند . قفل و کلید که سهل است، دزدگیر ِ لیزری هم جلودارش نیست . از قوانین ِ فیزیک عبور کرده و مفاهیم ِ مندرسی مثل ِ خلوت ِ خصوصی و حقوق ِ دیگری، برایش کاملاً بی معناست . مثل ِ اسکندر ، فاتح است و مثل ِ ژولیوس سزار ، قاطع . البته با یک تفاوت ِ ظریف . آن نامداران با نیزه و سپر و پولاد ِ آبدیده دروازه ها را می گشودند و وارد می شدند اما عمه جان گلابتون با یک سنجاق سر ِ کوچک درها را باز می کند و فاتح می شود . یک سنجاق ِ صد تومانی برای ِ همه ی ِ درها . در ِ حیاط ، در ِ ورودی ِ ساختمان ، در ِ اتاق ، در ِ کمد ، در ِ انباری ، در ِ گاو صندوق و ... . فقط باید با کمک ِ دندان ، تغییری در شکل و تعداد ِ دندانه های ِ گیره ایجاد کرد . در آن صورت سنجاق ِ سحر آمیز علاوه بر در ِ خانه ی ِ شما، در ِ خانه ی ِ همسایه را هم باز می کند ! خب در چنین مواقعی چه باید کرد ؟ معلوم است . باید یک کلید ِ یدکی ساخت و دو دستی تقدیم ِ عمه جان کرد . آخر آدم که تا ابد نمی تواند شرمنده ی ِ همسایگانش باشد !

کاش دردسر ها با تقدیم ِ کلید تمام می شد . کابوس این است که توی ِ خانه خوابیده باشی و ناگهان صدای ِ آژیر ِ ممتد همراه با چیزی شبیه به ضربه های ِ پتک در مغزت بپیچد . هراسان ، لباس پوشیده و نپوشیده، دم ِ در بروی و ببینی عمه جان گلابتون یک دستش را روی ِ زنگ گذاشته و با دست ِ دیگرش بی وقفه به در می کوبد . آشفته حال در را باز کنی و از عمه ی ِ فراموشکار بشنوی که یادش رفته سنجاق و کلید ِ اهدایی را با خودش بیاورد و تو در نهایت ِ عجز خواهش کنی از این به بعد لااقل سنجاق را فراموش نکند .

بله ... عمه جان گلابتون در بین ِ عمه های ِ دنیا اتفاق ِ نادری است . از این که وقت و بی وقت برادرزاده اش را سرافراز می کند نتیجه نگیرید که بیکار است . نخیر . خانه اش در همسایگی ِ خانه ی ِ من است ، گیرم با چند خیابان فاصله . شوهرش آقای ِ " نوح انبان " سه سال است که فوت شده و عمر ِ نداشته اش را به دوستان داده . آن هم چه دوستان ِ نیکو منظری ! خدمتتان عرض کنم که آقای ِ نوح انبان، شوهر ِ عمه گلابتون ، برخلاف ِ اسم ِ پرطمطراقش از دار ِ دنیا تنها یک قلب ِ عاشق پیشه داشت و یک بند ِ شلوار ِ شُل ! هرجا صنمی را می دید فوراً غش و ضعف می کرد و عدل روی ِ ران های ِ او از حال می رفت . عمه جان گلابتون از موقعیت شناسی ِ شوهرش در رنج ِ بسیار بود و آقای ِ نوح انبان روز به روز موقعیت شناس تر می شد . حتا این موقعیت شناسی را در لحظه ی ِ مرگ هم از دست نداد . در مورد ِ مرگ آقای ِ نوح انبان، روایات متعدد است . ابتدا مدتی ناپدید بود و بعد خبر ِ مرگش رسید . برخی می گفتند سر ِ سجاده و در حالت ِ توبه و انابه و اعتکاف از دنیا رفته ؛ بعضی قسم می خوردند او را در خانه ی ِ سالمندان ِ کهریزک دیده اند و نتیجه می گرفتند که عمه گلابتون ِ ظالم، شوهرش را در واپسین روزها نقره داغ کرده ؛ برخی هم می گفتند هنگام ِ نذری بردن برای ِ مجنون های ِ امین آباد قلب ِ نازکش از تپش ایستاده و فوت کرده . خلاصه ما مدت ها بین ِ سجاده و کهریزک و امین آباد سرگردان بودیم تا کاشف به عمل آمد هیچ کدام از روایات درست نیست و آقای ِ نوح انبان در کوهستان به تیز ِ غیب گرفتار شده . آن هم در یک حالت ِ بسیار رمانتیک . ماجرا این طور بوده که حضرت ِ ایشان با یک خانم ِ آلامُد قرار می گذارند و به کوه می روند . نزدیکی های ِ قله باد می زند و شال گردن ِ خانم را می اندازد . آقای ِ نوح انبان هم برای ِ آن که منتهای ِ عشق و وفاداری ِ خود را به خانم ِ مربوطه ثابت کند به دنبال ِ شال گردن تا ته ِ دره پایین می رود ! ... عمه جان گلابتون ناگزیر شد مراسم ِ سوم و هفتم ِ شوهرش را در اداره ی ِ آگاهی برگزار کند .

در طول ِ سال های ِ شوهرداری، عمه گلابتون انتقامش را نه از آقای ِ نوح انبان بلکه از کتابخانه ی ِ او گرفت . راستش آقای ِ نوح انبان به رنگ های ِ شاد و با نشاط خیلی علاقه داشت . برای ِ همین سرتاسر ِ اتاق ِ خودش را قفسه بندی کرده بود و کتاب های ِ خوش طرح و رنگ چیده بود . گاه نیز یکی ـ دو مجلد برمی داشت ، با جوهر ِ سبز امضا می کرد و به حضور ِتازه ترین دلبر ِ فتان پیشکش می فرستاد . اما بشنوید از عمه جان گلابتون . او بعد از آن که چند بار مطابق ِ آیه ی ِ شریفه ی ِ " دیگی که برای ِ من نمی جوشه ، کله ی ِ سگ توش بجوشه " تصمیم گرفت شوهرش را مقطوع النسل کند و ناکام ماند، به درون ِ کتابخانه خزید و از حرص ِ دلش تمام ِ کتاب های ِ آقای ِ نوح انبان را از سر تا ته خواند . از رهگذر ِ مطالعات ِ شبانه روزی عمه گلابتون توانست به اطلاعات و استنباط های ِ عجیب و غریبی دست پیدا کند . اما بعد از آن که شوهرش از شوق ِ دیدار ِ حوریان ِ بهشتی ، دار ِ فانی را وداع گفت و در باغ ِ جنان رحل ِ اقامت انداخت ، عمه گلابتون هم کتاب خواندن را کنار گذاشت و مشغول ِ دید و بازدید و گشت و گذار شد . با این همه امروز عمه جان گلابتون پیرزنی است تراشیده که تنها چشم هایش جوان مانده . اگر سعدی علیه الرحمه زنده بود لابد می گفت : هنوز نگران است که شویش با دگران است .

عمه گلابتون همیشه بر یک پایه نیست . گاه بعد از ورود به خانه با دو بوسه گونه های ِ مرا متبرک می کند ، کیف ِ پول ِ پوست ماری اش را گوشه ای می گذارد و زمین و زمان را به باد ِ انتقاد می گیرد . گاه نیز در حزن و سکوت ، تنها یک چای می نوشد و می رود . آن هم بدون ِ خداحافظی . اما در هر صورت جلوی ِ آمدنش را کسی نمی تواند بگیرد . بنابراین به نظر ِ شما بهتر نیست در عنوان ِ این یادداشت تجدید نظر کنیم ؟ " عمه جان وارد می شود " ؟ . واضح است که وارد می شود . مگر می توان سدّ راهش شد ؟!


سرانگشت











۱۳۸۵ اردیبهشت ۱۰, یکشنبه

مخلوق هایکو نیست قصیده است

مخلـــــوق، هایکو نیست ؛ قصیــــــده اسـت .*


" باش تا این پیاده ی ِ فلکی
بر بسـاط ِ بقـا شـود فـرزین "

( انوری )


نخستین بار در جریان ِ بحث هایی که بر سر ِ " چهار کلام حرف ِ حسابی " در گرفت ،
مخلوق ِ عزیز را شناختم . البته قبلاً وبلاگش را دیده بودم . خوانده بودم و به خاطر سپرده بودم . وبلاگی بود با زمینه ی ِ سیاه و ارجاعات ِ سرخ به مطالب ِ دیگران . سرخ و سیاه . اما در وبلاگستان ِ پُرازدحام ، تو با آدم های ِ زیادی آشنا می شوی . تنه می زنی و تنه می خوری . دیدار می کنی و دیده می شوی . قرار نیست همه را به خاطر بسپاری . تا وقتی که یک اتفاق ِ کهربایی، یک جرقه ی ِ نافذ باعث شود شخصی برایت متمایز شود . حضورش را در تو اعلام کند . و برای ِ من، مخلوق ِ عزیز طی ِ آن بحث ها استخوان بست و بالا آمد .

در جریان ِ گفتاوَرد ها متوجه شدم که مخلوق خوب بحث می کند و خوبتر می فهد . چابک و نکته بین و هوشیار است . به حریف باج نمی دهد و در عین ِ حال آداب ِ بحث را رعایت می کند . اشتباه ِ طرف ِ مقابل را گوشزد می کند و اشتباه ِ خودش را می پذیرد . مخلوق بیشتر درباره ی ِ فلسفه ی ِ دین و علم کلام مطلب می نوشت و می نویسد . بعدها خود ِ او فهرستِ بازنمایی شده ای از نوشته هایش به دست داد که پس از خواندنشان می شد فهمید با چه سرعت ِ حیرت انگیزی رشد کرده و پیش آمده . توشه اندوخته و دانش آموخته و پوست انداخته ... مخلوق پوینده است .

ولی افزون بر این فروزه ها ، چیز ِ دیگری در نگاشته های ِ مخلوق ِ گرامی هست که نوشتن درباره ی ِ او را وارد ِ عرصه های ِ جدید می کند . او جزء معدود کسانی ست که صاحب ِ یک پروژه ی ِ فکری است . حال منظور از این سخن چیست ؟

وبلاگ نویسی برای ِ بیشتر ِ ما سخن گفتن از احساس های ِ گذرنده ی ِ شخصی ست . نوشته های ِپراکنده ای است از علائق ِ پراکنده . درددل هایی ست با خود و برای ِ خود که اشکالی هم ندارد اما کمتر می شود برایش هدفی متصور شد . اکثر ِ ما وبلاگ نویسان اگر رویکرد ِ اندیشگی هم داشته باشیم ،کمتر ممکن است اندیشه ای چنان اهمیتی برایمان پیدا کند که در گرانیگاه ِ ذهنمان قرار گیرد . کمتر پیش می آید کشفی عظیم و درونی در ما طرحی را بیندازد که تمام ِ همت و کوشش مان صرف ِ پرداختن و به سامان رساندن ِ آن شود .

اما در مورد ِ مخلوق ِ عزیز قضیه فرق می کند . او یک اولویت ِ مهم در کانون ذهن ِ خود دارد و یک پروژه ی ِ فکری را دنبال می کند . پروژه ی ِ فکری مخلوق به زبان ِ ساده این است که " دین را می توان نقد کرد . " یا به بیانی دیگر " دین ( با هر تعریف ) از زاویه ها و مراتب ِ مختلف ، قابلیت ِ نقد شدن را دارد . همچنین فهم ِ متون ِ مذهبی در ساحت های ِ گوناگون ِ معرفتی ، امکان پذیر است ." این که چیزی به نام ِ "متن ِ مقدس" و غیر قابل ِ بازخوانی لااقل برای ِ سنجشگران ِ آزاده وجود ندارد . مخلوق در پی ِ تقدس زدایی از همه کس و همه چیز ـ حتا عقل ـ است که نشان دهنده ی ِ فهم ِ عمیق ِ مدرنیته از جانب ِ اوست . ( بیهوده نیست که برخی پُست مدرنیسم را most modernism یا بَسا مدرنیسم خوانده اند به معنای ِ امتداد مدرنیسم و به این معنا که فرایند ِ مدرنیته ، حتا مبانی ِ مدرنیسم را هم مورد ِ پرسش قرار می دهد و از آنها فرا می گذرد . )
مخلوق هوشمندانه ضروری ترین مساله ی ِ عصر ِ خویش را تشخیص داده و در کانون ِ توجه ِ خود قرار داده است. می داند که در این سرزمین ِ عقب نگه داشته شده ، هر مفهوم ِ مقدس ، تابو می شود و مورد ِ سوء استفاده ی ِ صاحبان ِ قدرت قرار می گیرد . او در نقد های ِ خود حتا از چهارچوب های ِ آته ایستی که مذهب را در حدّ ِ آموزه های ِ اخلاقی می پذیرد فراتر می رود و نیز از تعاریف ِ سکولاریستی که معتقد است قدرت ِ سیاسی انحصاراً نباید در اختیار ِ بخشی از روحانیون قرار بگیرد . از نگاه ِ مخلوق بهترین نوع ِ مسلمانی ، گونه ی ِ حداقلی ِ آن است که شخص از دستورات ِ مذهبی ، توقع ِ مشکل گشایی های ِ روزمره دارد .
رویکرد ِ مخلوق در نقد ِ مذهب، استدلالی و فلسفی ست . یاد آور می شوم که مخلوق ِ عزیز ، استاد دیده و درس خوانده است . از ریشه ها آغاز کرده و به بن مایه های ِ معرفتی و تاریخی ِ موضوع ِ کار ِ خود آگاهی دارد . بنا براین کسانی که منطق ، فلسفه و کلام ِ اسلامی را به طور ِ بنیادی و به تفکیک نمی دانند هرگز از عهده ی ِ بحث با مخلوق بیرون نمی آیند .

در اینجا سوالی پیش می آید که به نظر ِ من باید روی ِ آن درنگ کرد . به نظر شما چرا مخلوق پس از شناخته شدنش ، آن گونه مورد حمله قرار گرفت و کسانی سعی کردند تا به هر شیوه ی ِ ممکن او را بی اعتبار کنند ؟ برنامه ی ِ تخطئه ی ِ مخلوق در کجا ریشه داشت ؟ آیا در انگیزه های ِ روانی ِ حریفان ؟ آیا در عدم ِ فهم ِ زبان ِ استدلالی ِ مخلوق ؟
ممکن است . اما در ضمن ممکن است دلیل ِ دیگری هم وجود داشته باشد . مخالفان ِ مخلوق ( یا به قول ِ خودش دکانداران ِ دینی و غیر دینی ) نیک می دانند که در جهان ِ خاکی، طاغیان و عاصیان اندک شمارند . انسان های ِ شوریده سری که علیه ِ کالبد های ِ تنگ ِ حسابگری شورش می کنند و نقش ِ هیچ باسمه ای را نمی پذیرند . جان های ِ شعله ور و بی تابی که آکنده از حساسیت های ِ بشری و سرشار از عصب های ِ زنده هستند . دکانداران ِ دینی و غیر دینی خوب می دانند که توسن ِ نافرمان ِ وجود ِ آزادگان را نمی توان لگام زد و آنان در افق ِ سبز ِ هستی سرخوش و دست نایافتنی اند .
پس با این گروه سرکش چه باید کرد ؟ هیچ . باید قیدشان را زد و آنان را بیرون از سرشماری قرار داد . چرا که این تعداد ِ اندک ، نه خودشان از سنخ ِ مردمان ِ عادی هستند و نه سخنانشان از جنس ِ گفته های ِ آنان . آن ها نفوذی بر بیشترینه ی ِ مردمان ندارند . بنابراین نباید از ایشان ترسید . بلکه باید آنان را نادیده انگاشت و به توده ی ِ عقب نگه داشته شده، امید بست . اکثریتی که نه آنقدر حساس هستند که از درون علیه مالکان ِ حقیقت ِ مطلق بشورند و نه آنقدر آموزانده شده اند که از بند ِ تعصبات و خرافات رها شوند . اکثریتی که بیش از حقیقت به مصلحت و افزون بر شرافت به منفعت دل بسته اند . ظرف ِ وجودی ِ آن ها بهترین مکان برای ِ تخم ریزی و پرورش ِ مطامع ِ حاکمان ِ فقاهتی ـ صغارتی ست .

در اینجا و درست در همین جاست که خطر ِ کار ِ مخلوق ِ عزیز و همانندانش برای ِ پیشکرده های ِ حاکمان ِ فقاهتی عیان می شود . نوشته های ِ ایشان در ایمان ِ مذهبی ِ توده خلل ایجاد می کند . آن ها می توانند با نیروی ِ تحلیل و استدلال های ِ استوار ِ خود از جبهه ی ِ مقابل یارگیری کنند. هر نوشته از آنان ممکن است در آینده ای دموکراتیک، سبب ساز ِ انداختن ِ یک رای به زیان ِ مخالفان شود . بیان ِ متین و استدلالی هنوز در عصر ما کارآمدترین ابزار ِ تاثیر گذاری بر دیگران است و مخلوق ِ عزیز از این توانایی بهره مند است ... پس پیشکرده های ِ حاکمان فقاهتی ـ صغارتی به بیراهه نرفته اند .

مخلوق باریک می بیند و باریک می اندیشد . می داند که کار ِ دشواری را آغاز کرده و پیش ِ رو دارد . نبرد با انبوه ِ مغز شستگانی که به دلیل ِ سودپرستی و جبن از مواجهه ی ِ عریان با خود ، مورد ِ سوء استفاده ی ِ حکام ِ تاریک اندیش قرار گرفته اند ، آسان نیست . باید شکیبا بود و خستگی ناپذیر . به سرانجام رساندن ِ آن پروژه ی ِ فکری نیازمند ِ زمان ، روحیه ی ِ آپولونی و مطالعه ی ِ دمادم است . خشت بر روی ِ خشت گذاشتن است و سنگ بر روی ِ سنگ نهادن . همانند ِ قصیده پردازی که " قصد " کرده چکامه ای بلند را به پایان برساند . با عزم و اراده و انبوهی واژه ی ِ خام .


سرانگشت

هایکو : گونه ای شعر کوتاه و سه پاره و شهودی که خاستگاه ِ آن آسیای ِ جنوب ِ شرقی و به ویژه کشورهای ِ چین و ژاپن است . بیشتر ِ هایکو ها تصویری موجز از پیوند ِ طبیعت و احوال ِ درونی ِ شاعر است .







۱۳۸۵ اردیبهشت ۵, سه‌شنبه

پنج پایک

پنج پایَک * ؛


...و جنتی بر وزن ِ لعنتی، پنج پایکی ست متباین الاندام که برخی آدینه روزان مرداب ِ مسلمانی به ترک گوید و مسیر ِ محراب ِ عبادت بپوید و همچو تمساح بموید . جانوری کثیر التزویر است و در قلوب ِ نیکان تشویر است و بم ترین صدای ِ او زیر است .

و حکما گفته اند : جنتی را در باقی ِ ایام ، وظیفه بر دو امر دائر است . نخست چنگ بر شریفان گشودن و دوم رحم از مریدان زُدودن . و هردوان ِ وظایف ، دست موزه ی ِ غاصبان ِ قصّاب است تا دریوزه ی ِ خِصب و نعمتشان در پناه ِ آن ها میسر تواند بود .

آورده اند : چنگال ِ آن پنج پایک را دندانه بی شمار باشد ، هریَک به نیت ِ قبیله ای و لاشَک خلیفه را وسیله ای . در صفت ِ دندانه ها گفته اند که سرکج باشد و اعوج باشد و علوم ِ الهی در آن ها مندرج باشد . و این طرفه تر که آن چنگالها از فراز ِ عدلیه آویخته اند به مشارفت ِ عدالت !

پنج پایک را اقتران ِ کواکب در برج ِ سرطان است و بی از آن بر معالی ِ حیات مستطیع نیست . همتش بر تزاید ِ مکاید مقصور است و تخم ، تنها در وادی ِ لبنان بریزد به مقاربت ِ حزب الله .

و باز حکما را عقیدت بر آنست که هرگاه باران ِ بی حساب از سَما نازل شود ، پنج پایک را ایچ مجال فراپیش نماند و از جهت ِ بلابندی بر فور خویشتن را در پارگین فرو اندازد و فایت شود . رحمت الله علیه .


سرانگشت

* پنج پایک : خرچنگ را گویند

۱۳۸۵ اردیبهشت ۲, شنبه

سخنی با حریفان

سخنی با حریفان ؛


حریفان ! خُدعه را سویی گذارید
ردای ِ معرفت از تن در آرید

شما با معرفت بیگانه هستید
ولی در سوگ ِ دین بس داغدارید

طریق ِ هجو هم مشی ِ شما بود
چرا از درد ِ آن زار و نزارید ؟

بیان ِ منطقی با فحش و تهدید ؟!
عجب دانشور و نیکو تبارید !

نبرد ِ فلسفی در جوّ ِ ارعاب ؟!
مخاطب را مگر نادان شمارید ؟

شما دلداده ی ِ هجوید و هجوید
به دور ِ شهر ِ آزادی حصارید

شما در خلوت ِ انسان ِ آزاد
خَلید و گزمه ی ِ رهزن گمارید

از این میدان بر عالم فاش گردید
که پوچ و یاوه ساز و نابکارید

به گاه ِ بحث فحّاش و لجوجید
به وقت ِ هجو هم جرات ندارید

سکوت و صبرتان مولود ِ ضعف است
وگرنه در مصاف ِ شرم ، هارید

در این ویرانه آباد ِ مجازی
گروه ِ ناخوش آواز ِ فشارید

سخن مردانه گویم تُندر آسا
که تاب ِ یک دو بیتش را نیارید

اگر هجو است ، این هم گوی و میدان
سر ِ خود را به چوگانم سپارید

اگر توفان ِ هجوم تازه گردد
فقط در حکم ِ پوشال و غبارید

ز ضرب ِ شست ِ من عبرت بگیرید
که تخم ِ ترس در دل ها نکارید

نماند جاودانه جوّ ِ ارعاب
اگر روشن دلی در سینه دارید

دخوی ِ نازنین گُل کرد و آمد
چرا در کار ِ انکار ِ بهارید ؟


جوانمردی نباشد با شما جنگ
ازیرا در مقام ِ احتضارید

خداحافظ حریفان ِ دغلباز
مگر آن که دوباره سر بر آرید


سرانگشت









۱۳۸۵ اردیبهشت ۱, جمعه

سگ سفلیسی به نزد بیطار می رود

سگ ِ سفلیسی به نزد ِ بیطار می رود ؛


سعید ِ ابنه ای، زن قحبه ی پیر
از این کوچه بدان کو در پی ِ کیر

سگ ِ سفلیسی ِ وب لاگ آباد
که اکنون بسته ام او را به زنجیر

شبی از لانه آمد پیش ِ بیطار
نَوان و نفله و چرک و سرازیر

از او پرسید بیطار ِ مسلمان
که دردت چیست ؟ آیا که بواسیر ؟

سعید ِ ابنه ای گفتا : گمانم
تب ِ سفلیسم افکنده زمین گیر

پزشک ِ بدسگال ِ شیخ الاسلام
پس از تشخیص ِ خود گفتا به تفسیر

دوای ِ درد ِ تو معجون ِ کیر است
که آغشته شود قدری به سرشیر

بخواب و چاره ی ِ امراض ِ خود ساز
روا نبوَد به کــار ِ خیــر، تاخیـــر

ولی قرآن بخوان هنگام ِ دادن
که دارد در روند ِ کار ، تاثیر

سعید ِ ابنه ای خوابید و بر خواند
مقادیری ز قرآن و مزامیر

ولی چون کیر در کونش فرو شد
فرامُش کرد آیات و اساطیر

ز ِ جا عوعو کنان هاجَست و واجَست
دوید از آن مطب مانند ِ شَستیر

بیامد تا خود ِ " وب لاگ آباد "
در آن کوچه خودش را کرد جاگیر

از این بابت بود کاین کونی ِ پست
دمادم می کشد در کوچه آژیر !


سرانگشت




۱۳۸۵ فروردین ۳۱, پنجشنبه

سعید ابنه ای یا سگ سفلیسی وبلاگ آباد

سعید ِ ابنه ای یا سگ ِ سفلیسی ِ وبلاگ آباد ؛


سعید ِ ابنه ای کیرم به کونت !
به جنبش آورم سخت از سُکونت

درت را بشکنم با دیلم ِ کیر
به خواری وا کنم قفل و کلونت

سراسر روده ات را می شکافم
فرو پاشم تمام ِ اندرونت

ز بُرد آورد ِ من از بام تا شام
کلاپیسه بوَد هر دو عیونت

بخور ! این کیر عقد ِ مادر ِ توست
که ارث ِ پر بها باشد کنونت

بخور ! این کیر رهن ِ خواهر ِ توست
اجاره کرده اش از حد فزونت

بخور ! این کیر نذر ِ دختر ِ توست
همان پتیاره دزد ِ بد شگونت

یقیناً مادرت " سفلیس " بوده
که خود پیداست از فرط ِ جنونت

زنت با کون و کس فنّاوری کرد
هزاران کیر ِ خر بر ذوفنونت

سلیطه دخترت خوش می خورد کیر
نشان دارد ز وصف ِ کاف و نونت

مگر از کون دچار ِ حیض گشته
که ریده بر سراپا چرک و خونت ؟!

مگر با مشتری بیگانه گردید
که ویرانه بشد سقف و ستونت ؟

ولی نه درد ِ تو این حرف ها نیست
دلیل ِ دیگری کرده زبونت

علاوه بر تب ِ سفلیس ِ مغزت
غم ِ اسلام کرده چون حرونت

به قرآن ِ پلیدت پاک ریدم
که اینسان ساخته پفیوز و دونت

به سان ِ کیر ِ خر نهج البلاغه
دمادم می رود بیخ ِ بطونت

بیا با آب ِ کیر ِ من وضو ساز
بکش مسحی به فیها خالدونت

سگ ِ سفلیسی ِ وب لاگ آباد !
کند شعر ِ من آخر تون به تونت

ز شعر و کیر ِ من باید بترسی
چرا ؟ چون کرده از کون واژگونت !


سرانگشت








سعید ابنه ای

آهای مردک ِ مادر جنده ! سعید ابنه ای !


اولاً کیرم توی ِ دهن ِ مادرت ، خواهرت ، زن ِ کُس پاره ات ، دخترت ، تیر و تبارت و به خصوص همه ی ِ مقدسات ِ گه مال شده ات !

ثانیاً : سعید ابنه ای ! کُس ننه ات روشن ! عجب مستراحی پس انداخته ! باید بر وزن ِ کسش زرشک خیرات کنی . پفیوز ِ جاکش ! واقعاً فکر کرده ای همه جای ِ دنیا مثل کُس ِ خواهر و مادر تو بی قانون است که هر کس به هر ترتیب دلش خواست سرش را پایین بیندازد و داخل شود ؟ آن هم برای ِ تمام ِ عمر ؟ نخیر کونی صفت ! تو تا به حال ، با آدم های ِ درست و با شخصیت ( آریا ، دخو و مخلوق ) طرف بوده ای و از نجابت ِ آن ها سوء استفاده کرده ای . اما جنده تبار ! بدان که من هزار پله از توی ِ کون پاره ، لات تر و دهن دریده ترم . چنان کیری در کون ِ مادربزرگت فرو کنم که از حلق ِ دخترت بیرون بزند . آن ها را استعمال ِ کیر مصنوعی نجات می دهم و حقیقت ِ کیر را به دستشان می دهم . در تیزاب ِ کمرم تو و در و داف ِ قبیله ات را نابود می کنم . اسم سعید ابنه ای را شهره ی آفاق می کنم . سنده کبابت می کنم . از امروز تا روزی کــــــــه دخــــــــــوی ِ عزیــــــز برگـــــــردد در وبلاگ ِ انگشت هیچ چیز جز ذکر کُس و کون ِ تبار ِ تو نوشته نخواهد شد .

مادرت مخلوق گاد و خواهرت ویسی سپوخت
زین دو دانشور چه دیدی فاش گو کیرخواره زن ؟!

من وبلاگم را تعطیل نمی کنم . حجم مطالبش را دو برابر می کنم . آن قدر آب ِ کیر روی ِ سر و صورت ِ تو و نوامیست می ریزم که روزی ده بار بتوانید با آن غسل ِ حیض کنید . چون می دانم که دچار ِ حکه ی ِ مسلمانی هستی . از یک طرف ابنه ی ِ مسلمانی خوارت را گاییده و از طرف ِ دیگر حلقه ی ِ مفقوده ی ِ داروین در کُس ِ ننه ات پیدا شده و به همین خاطر همه ی ِ دانشمندان ِ تاریخ با سر در واژن ِ مادرت شیرجه رفته اند . آن چنان شیرجه ی ِ عالمانه ای که بیچاره ها یادشان رفته کاپوت به سر کنند . بنابراین در حال ِ حاضر در کس ننه ات آب ِ زمزم می جوشد . چهار نعل برو ، انبوه ِ زائران را کنار بزن و خودت را سیراب کن . شاید بتوانی در آن جا امام زمان را هم پیدا کنی که دارد با پدر ِ دیوثت لواط می کند .

مردک ِ مالیخولیا ! آلاسکای ِ اَن !
به جای ِ این گُه خوری ها امتداد ِ جیغ های ِ مادرت را در کثیف ترین جنده خانه های ِ تاریخ بگیر و تحقیق کن که آن قحبه ی ِ مفت کار ، در زیر ِ کدام سگ ِ سفلیسی از حال رفته که مخ ِ تو چنین ریده مال از کار در آمده ؟ برو ببین دیروز برای مادر ِ فاحشه ات به چه کسانی ژتون فروخته اند و امروز برای دختر ِ بذارت به چه کسانی می فروشند ؟ بعد یک مقایسه ی ِ تطبیقی تر بزن ، بلکه بتوانی شناسنامه ات را از فاضلاب ِ جمهوری اسلامی صید کنی .

سگ ِ سفلیسی ِ وبلاگ آباد ! قبل از آن که فرصت کنی بیشتر از این برای ِ صاحبان ِ پیدا و پنهانت دم تکان بدهی تو را قلاده می کنم و به" کلینیک ِ کیر" می فرستم و تحت ِ معالجه ی ِ حکیمان ِ حاذق قرار می دهم .
فعلاً این قصیده ای ست در وصف ِ " کــــــیــــــــــــــر" ، سروده ی ِ حکیم سوزنی سمرقندی ، برای سه بار مصرف ِ روزانه ی ِ خودت ، مادر ِ جنده ات ، خواهر ِ جر و واجرت ، زن ِ سوزاکی ات و به خصوص دختر ِ حشری ات . می دانم که برایش له له می زنید : ( قبل از مصرف تکان دهید ! )


" ای سرخ بادسار چو سر کفته بادرنگ
با سرخی طبرخون با سختی زرنگ

صوفی شدی و صوف سیه شد لباس تو
چون صوفیان کلوته به سر بر عقیق رنگ

از زیر پنج پرده به شاهد نظر کنی
چون صوفیان به رقص درآیی هم از درنگ

شاهد ز صحبت تو بود تنگ سیم اگر
در خدمت تو آید با تیزگاه تنگ

گردی به سان سرخ بت بامیان ستیخ
باشی بر آن که خیک بتی را کشی به چنگ

سنگی و بر سر تو شکافی چو چشمه ای
وآب حیات قطره چکان از شکاف سنگ

با زور پیل مستی و با سهم شیر نر
با شکل اژدهایی و با هیبت پلنگ

با یک نفس عوض نشود زور تو به ضعف
تا یک زمان بدل نشود نام تو به ننگ

از بهر قوت تو خورد مرد کیسه دار
جوشیده و کباب سقنقور و استرنگ

ماند به تو گَهی که کنی گادنی طلب
دیوانه ای که خورده بود کوکنار و بنگ

چون چشمت آب گیرد پیشت یکی بود
هندی و زنگباری و آلانی و فرنگ

از روم و زنگ بر تو نشان است روز و شب
از سهم تو به نخسبند و نه به زنگ

آن را که از تو خورد و به نا جایگه فتاد
برداشت از زمین نتواند به صد پشنگ ... "


سرانگشت

۱۳۸۵ فروردین ۲۹, سه‌شنبه

شباهت

شباهت !


داستان ِ شایان ِ توجهی درباره ی ِ کانت هست . نمی دانم تا چه اندازه درست باشد . می گویند : نزدیک ِ خانه اش یک دکان ِ بقالی بود که کانت از آنجا لبنیات می خرید . بقال همیشه ماست ِ ترشیده به فیلسوف می فروخت و مبلغی هم سرش کلاه می گذاشت . کانت هم پول را می پرداخت و با رضایت از دکان ِ بقال بیرون می آمد . بعد از بیرون رفتن ِ او بقال توی دلش می خندید و می گفت : " این ابله را ببین که ادعای دانایی می کند ! من هر روز کلی بر سرش کلاه می گذارم و او اصلاً متوجه نمی شود . " ... البته بقال نمی دانست که مشتری دوز و کلک های ِ او را می فهمد اما برای ِ این که به " انسانیت ِ" او لطمه نخورد و شرمنده نشود ، به رویش نمی آورد .

من هیچ کدام از فضیلت های ِ کانت را ندارم ، اما دوست ِ بقال زیاد دارم !


سرانگشت

۱۳۸۵ فروردین ۲۴, پنجشنبه

دکتر میخ یا چگونه آموختم از فلسفه دست بردارم و به دراکولا عشق بورزم

دکتر میخ یا چگونه آموختم از فلسفه دست بردارم و به دراکولا عشق بورزم ؟!


این داستان می تواند در هر زمان و برای ِ هرکس اتفاق بیفتد . چند و چون و
دور و نزدیکش مهم نیست . مشخص هم نیست . شاید مربوط به روزگاری باشد که قهرمان ِ داستان ِ ما به دانشکده می رفت و خیر سرش فلسفه می خواند . شاید هم نباشد .

آن روزها دکتر ( میم ـ خ ) که بعدها به دکتر میخ معروف شد ، بت ِ بزرگ ِ دانشگاه بود . استاد و مرشد و مراد بود . دوستداران ِ زیادی داشت . هاله ای اسرار آمیز در اطرافش تنیده شده بود . در کلاسش کسی عطسه نمی کرد، مبادا کلمه ای را از دست بدهد . بعد از کلاس هم علاقمندان رهایش نمی کردند . آمیزه ای بود از پرهیزگاری ِ بودا و دانایی ِ سقراط ... فقط یک جام ِ شوکران کم داشت !

آن ها که می گویند سقراط بدون ِ جام ِ شوکران هم سقراط بود ، عظمت ِ شوکران را درک نکرده اند . راستش قهرمان ِ داستان ِ ما ـ که آنقدر ها هم قهرمان نبود ـ از همان ابتدا به دکتر میخ مشکوک بود . البته نه به این علت که نقصانی در جلوه گری ِ حضرت ِ استاد به چشم می خورد . نه ، ابداً . بلکه چون گیرنده های ِ حسی ِ قهرمان ِ ما ، ناکوک بود . مثلاً نمی دانست که چرا وقتی دکتر میخ در راهروی ِ دانشکده راه می رود چندان گرفته صورت و خمیده قامت است که گویی تمام ِ مصائب ِ بشری را بر قوز ِ مرموزش بار کرده است ؟ و باز نمی فهمید چرا یکی از آن مریدان جسارت نمی کند و قولنج ِ حضرت ِ استاد را نمی شکند تا هم او را از درد و محنت برهاند و هم مصائب ِ بشری را از حقارت و نکبت ؟! آیا دکتر میخ ، ریگی به کفش داشت یا آن که از شدت ِ زهد و ریاضت ، کفش های ِ میخ دار می پوشید ؟ معلوم نبود . هرچه بود ظواهر ِ امر، علیه ِ پسر ِ قصه ی ِ ما بود و اگر مریدان ِ طاق و جفت ِ استاد این حرف ها را می شنیدند ، قطعاً او را به سرنوشت ِ یهودا دچار می کردند .

آدم ها بی شباهت به بادکنک نیستند . در حضور و غیاب، می توانید آن ها را باد کنید و به هوا بفرستید . آن قدر بالا که کلاه از سرتان بیفتد . فقط به جای ِ باد باید از کلمات ِ مناسب استفاده کنید . با ایمان و اشتیاق، جمله ای را وسط بیندازید و دسته جمعی با آن پینگ پونگ بازی کنید . پس از مدتی خواهید دید که آن جمله ی ِ ساده و تخت با اضافه شدن ِ هر کلمه ابعاد ِ تازه تری پیدا خواهد کرد . حجیم خواهد شد . آن قدر حجیم که کم کم سر به فلک خواهد کشید ... می گویید نه ؟ امتحان کنید ! مریدان ِ دکتر میخ نه تنها او را مثال ِ اعلای ِ فلسفیدن می دانستند ، بلکه مثال ِ اعلای ِ مبارزه ، شرافت و انسان دوستی نیز به شمار می آوردند . می گفتند : استاذنا ، مفتاح ِ فلسفه است و هرگونه فتح ِ باب، جز از طریق ِ او ناممکن است . می گفتند : او حقیقت ِ فلسفه است که مجاز ِ بدخواهان مجال ِ تجلی اش نمی دهد . می گفتند : سال هاست که به نشان ِ اعتراض به حکومت، مُهر ِ سکوت بر لب ها زده و به رغم ِ تنگنای ِ معیشتی ، حتا یک دعوت ِ سخنرانی را نپذیرفته است . می گفتند : هیچ کس به اندازه ی ِ او هگل را نمی شناسد و به همین جهت هیچ کس به اندازه ی ِ او با دردهای ِ بچه ها و دانشکده آشنا نیست ! می گفتند : اگر از پرده بیرون بیاید و کتاب بنویسد ، مُشت ِ بسیاری از متفلسف ها را باز می کند و جامعه ی قانقاریا گرفته را در برابر ِ اصیل ترین پرسش های ِ هستی شناسانه قرار می دهد . اگر هم کسی جرات می کرد و می پرسید : پس چرا نمی نویسد ؟ چرا در حجاب مانده است ؟ جواب می دادند : چون جامعه لیاقتش را ندارد ! می گفتند ( اصلاً چه اهمیت دارد چه می گفتند ؟ ) ... خلاصه از این گونه حرف ها در حیاط خلوت ِ دانشکده پُر بود .

دکتر میخ شیفته ی ِ هگل و کی یر کگارد بود ، از هیوم و تحلیلی ها خوشش نمی آمد و از پوزیتیویست های ِ منطقی بیزار بود . ( دکتر میخ با غرب و تمام ِ دستاوردهایش دشمن بود و به همین دلیل ِ موجه " متافیزیک در غرب " درس می داد !) خوب ... تا این جای ِ کار ایرادی نداشت . مشرب ِ فلسفی اش چنین بود ، ریاضیات را هم درک نمی کرد . اما باز قهرمان ِ قصه ی ِ ما ـ که از قهرمانی بویی نبرده بود ـ نمی فهمید که چرا دکتر میخ معتقد است : آزادی، راه است، نه هدف ؟ پس هدف چه بود ؟ تحقق و استقرار ِ بت ِ ذهنی ِ دکتر میخ ؟! بت ِ ذهنی ِ دکتر میخ چه بود ؟ و اگر هگل "فیلسوف ِ آزادی" بود و " آزادی " ( با هر نوع تلقی ) " راه " بود ، " اتحاد ِ جزء با کل " در کجای ِ راه ِ بی مقصد صورت می گرفت ؟ ... هیچ کس نمی پرسید .

دکتر میخ به حکمت و عرفان ِ شرق هم علاقه ای ویژه داشت . اصلاً قوز ِ مرموزش را از آن وادی وام گرفته بود ؛ همین طور کلمات ِ نافذش را . همیشه سعی می کرد اسرار آمیز و پیچیده جلوه کند . اگر یک روده ی ِ پیچ در پیچ و یک قلب ِ صاف ِ تپنده را پیش ِ رویش می گذاشتید و می پرسیدید کدام یک را بیشتر دوست دارد، هرچند روده ی ِ درهم پیچ را ترجیح می داد اما سرّ ِ سُویدا را آشکار نمی کرد و جواب ِ دو پهلو می داد . در متن های ِ کهن زیسته بود و از متن های ِ کهنه می آمد . رازورزی و صبر و سکوت را از حکمت و سنت ِ شرقی آموخته بود ، با این توضیح که به اسفبار ترین شکلش ! ... مثَلی ایرانی می گوید : " گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی " ... دکتر میخ به حلوا ساختن قانع نبود . منتظر بود حلوای ِ همه را بخورد !

سرانجام تاریخ ورق خورد . خورشید از پشت ِ ابر درآمد . حقیقت و واقعیت بر هم منطبق شدند . حق به حق دار رسید . دکتر میخ ، اجر ِ صبرش را دریافت کرد و به او منصبی عالی در دانشگاه پیشنهاد شد . مریدان هجوم آوردند . دکتر میخ با متانت ِ همیشگی تفالی به دیوان ِ خواجه زد . این بیت آمد :

خوش بود گر محک ِ تجربه آید به میان
تا سیه روی شود هرکه درو غش باشد!

مبارز ِ کهنه کار، این سخن را هم مصادره به مطلوب کرد و بی درنگ منصب ِ عالی را پذیرفت . در دانشگاه ولوله ای به پا شد . خرمُریدها همه جایشان را حنا گرفتند . مگر نمی دانید چه شده بود ؟ دانش ِ مطلق بر اریکه نشسته بود . تاریخ از ذهن به عین آمده بود . رابطه ی ِ شوند ِ آگاهی ، کشف شده بود . " چه می توانم بدانم ؟ " ، " چه می توانم بکنم ؟ " و " به چه چیز باید امیدوار باشم ؟ " جواب یافته بود . و آن استاد ِ حاشیه نشین که به قول ِ مریدانش عمری را به کار ِ دل پرداخته بود ، به شوق ِ کار ِ گل ، چهاردست و پا وارد ِ کارگاه ِ کوزه گری شده بود . خلاصه که : بعد از این هیچ نشانی ز پریشانی نیست .

* * *

خواب ها خیلی زود تعبیر شدند .دکتر میخ با تمام ِ قدرت کارش را آغاز کرد . فاشیسم از زیر ِ لوای ِ زهد بیرون آمد و همه چیز را در سراشیب ِ انحطاط انداخت . اگر تا دیروز تنها در و دیوار ِ دانشگاه چرکمرده و دل بهم زن بود ، حال اعلامیه های ِ شداد و غلاظ هم به آن اضافه شده بود . اگر قبلاً کم و بیش پرده ی ِ کلاس ها بوی ِ گند می داد ، حالا غذای ِ دانشکده هم متعفن بود . اگر تا پیش از این فقط رجّاله ها و مزدبگیر ها به لباس ِ پسران و آرایش ِ دختران کار داشتند ، اکنون خود ِ استاد هم متصدی ِ امر شده بود ! اگر در گذشته بوروکراسی تنها هفت خوان ِ جانفرسا داشت، حالا هر درخواستی با آپوری ( بن بست ) مواجه می شد . اگر در دوره ی ِ قبل فقط چند استاد ِ بی مایه به دانشجویان اماله می شدند ، در این عصر یک طویله ی ِ تازه نفس به هیات ِ علمی آمده بودند ! اگر قبلاً دانشجویان ، " یک مشت بچه ی ِ بیسواد " خوانده می شدند ، امروز دکتر میخ ـ البته در خلوت ـ نام و نشان ِ تازه ای به آن ها داده بود : پسر های ِ دانشگاه را " دیلاق " می نامید و دختران ِ دانشجو را به لقب ِ " تاپاله " مفتخر کرده بود ! اگر ... هرچه بود آن ها که سرنخ های ِ بازی را در دست داشتند و تفاوت ِ دریافتی ِ استاد و صاحب منصب را زمین تا آسمان قرار داده بودند، حاکمانی حکیم بودند . بسیار حکیم تر از دکتر میخ !

دکتر میخ هرگز خود را در آینه نگاه نمی کرد . چرا که در آینه هیچ تصویری شکسته تر و رقّت بار تر از شمایل ِ مبارزی پشیمان نیست . شاید بتوان گفت سال های ِ سکوت ، توام با محرومیت در دکتر میخ بیش از همه چیز نفرت را دامن زده بود . نفرت از واقعیت ، نفرت از تازگی ، نفرت از آدم ها و در یک کلام نفرت از همه چیز . دکتر میخ در خلوت ِ دهشتناک ِ خود آنقدر دایره ی ِ کینه را وسیع کرده بود که در آن از دخترکان ِ سر به هوا و پسرکان ِ خیابانگرد یافت می شد تا مبارزانی که جرم شان مثل ِ او نبودن بود . دکتر میخ آب ِ گل آلودی بود که ماهی نداشت . بهتر بود از همان اول قید ِ مبارزه را می زد و خود را از شر ِ نفرت خلاص می کرد . یا به جای ِ عظمت ِ هگل به سراغ ِ زلالی ِ گاندی می رفت . اما به جای ِ این کارها بیچاره فقط در اوهام غوطه خورده بود و بت ِ ذهنی و انتزاعی اش را صیقل داده بود . نباید اندوهگین شوید که چرا برای ِ دانشجویان ِ نیازمند و گرفتار ، کوچکترین کاری انجام نمی داد و قوز ِ مرموزش را که روزگاری مثال ِ اعلای ِ انسان دوستی بود به طاق ِ نسیان سپرده بود . دکتر میخ تقصیر نداشت . آخر او جز آن بت ِ انتزاعی که در پستوی ِ تاریک ِ ذهنش با ترس و لرز ، ذره به ذره ساخته بود ، چیزی را نمی دید و دوست نمی داشت ... و بت ِ ذهنی ِ او امروز در قامت ِ یک مومیایی ِ خوفناک قد برافراشته بود .
هگل می گوید : " هدف ِ فلسفه فهم ِ چیزی ست که وجود دارد " و برای ِ دکتر میخ چیزی جز آن مومیایی ِ خوفناک وجود نداشت . در او فلسفه با جهانبینی ِ سامی درآمیخته بود یا بهتر بگویم جهانبینی ِ سامی با فلسفه یکی شده بود . متفکر عمیقی بود . اما در عمق ِ وجودش خفقان و خفگی تولید می شد . سنت پرستی ِ او هم عبارت بود از نوستالژیای ِ آروغ پس از تناول ِ دیزی ! ... او به جای ِ جام ِ شوکران ، کاسه ی ِ واجبی سرکشیده بود .

یک روز که دکتر میخ در حیاط ِ دانشگاه بین ِ تاپاله ها و دیلاق ها قدم می زد ، چشمش به نوشته ای افتاد . در آمفی تئاتر، فیلم ِ دراکولا را نمایش می دادند . البته دکتر میخ اهل ِ سینما نبود . در سحر ِ کلام غرق بود و از جادوی ِ تصویر چیزی نمی دانست . افتخار می کرد که در بیست سال ِ اخیر تنها یک بار به سینما رفته آن هم برای ِ این که زیر ِ باران نمانده باشد . اما این بار وسوسه شد که به آمفی تئاتر برود و فیلم دراکولا را ببیند .
دکتر میخ در سالن تاریک ِ نمایش دید که چگونه کنت دراکولا مدت ِ چهارصد سال در قلعه ی ِ قرون ِ وسطایی ِ خود فرمانروایی کرد و چگونه تنهایی ِ کشنده او را به عرصه ی ِ دنیای ِ مدرن کشاند . دید که دراکولا چگونه برای ِ بازتولید ِ عصر خویش و بازگرداندن ِ عقربه ی ِ زمان ، خون ِ دیگران را می مکید تا آن ها را هم خون آشام کند و اصحابی فراهم آورد . همچنین دید که سردار ِ مغضوب ِ جنگ های ِ صلیبی ، با آن قدرت ِ ماوراء الطبیعی ، چگونه پس از ترک ِ جهان ِ باستانی ِ خود و ورود به لندن ِ خوش آب و رنگ، لای ِ چرخ دنده های ِ تمدن ِ جدید له شد و از میان رفت . مرگ ِ کنت دراکولا جز نشناختن ِ واقعیت و ناسازگاری با بافت ِ جهان ِ جدید چه دلیل ِ دیگری می توانست داشته باشد ؟ اوغریق ِ غم انگیزی بر رودخانه ی زمان بود . کالبدی بی روح . مرده ای متحرک... پس از اتمام ِ فیلم دکتر میخ کماکان روی ِ صندلی نشسته بود و تامل می کرد . او به حق کنت دراکولا را شایسته ی ِ احترام و جذاب یافته بود ... دکتر میخ دراکولا نبود اما دراکولا را دوست داشت .

وقتی به دفتر ِ کارش وارد شد هنوز به سرنوشت ِ دراکولا فکر می کرد . پنجره را باز کرد و حیاط دانشکده را نگاه کرد . یک روز پاییزی بود . پشت ِ میزش نشست . چند کاغذ را امضا کرد . خسته بود . پلک هایش سنگین شده بود . پشه ای روی ِ دستش نشست . خونش را خورد . دکتر میخ پشه را دید . با دست پراندش . باد در پرده های ِ چرک ِ اتاق افتاد . دکتر میخ دستش را خاراند . عینکش را جابه جا کرد . پشه را دید که روی ِ دیوار نشسته است . یک رگه ی ِ باریک ِ خون در پشت ِ پشه دیده می شد ... دیگر آن پشه ارزش ِ کشتن نداشت !


سرانگشت

۱۳۸۵ فروردین ۱۹, شنبه

جنگ خندستانی 7

جنگ ِ خندستانی (7) ؛


برای ِ ادای ِ دین ، به یاد ِ فریدون ِ تنکابنی .
نخستین طنزنویسی که پس از خواندنش، مشتاق ِ نوشتن شدم .

یادداشت های ِ شهر ِ شلوغ ؛
نویسنده : فریدون ِ تنکابنی ؛


ببینید حرف زدن چه چیز ِ وحشتناکی است که بزرگترین احترام به هرکس این است که برایش یک دقیقه سکوت کنند !

* * *

برخی مردم در چه چیز هایی جاودان می شوند ؛ مثل ِ " اتابک " در نخوداتابکی !

* * *

وقتی پیرمردی یا کودکی بار ِ سنگینی دارد که نمی تواند ببرد ، وظیفه ی ِ توست که برایش ببری ، نه این که بایستی و قانون ِ جاذبه ِ نیوتن را برای ِ او توضیح بدهی .

* * *

کشف ِ یک نویسنده ، یک شاعر ، یک دوست و یک انسان ، البته مهم است . اما مهم تر از آن، باز کشف ِ یک نویسنده ، یک شاعر ، یک دوست و یک انسان است .

* * *

ساعت ِ شماطه دار مردم را از خواب بیدار نمی کرد ... و خداوند مگس را آفرید !

* * *

خصوصیت ِ بارز ِ دموکراسی های ِ شرقی این است که اجازه ی ِ مخالفت می دهند ، اما از اظهار ِ مخالفت سخت می رنجند .

* * *

اخم ها در هم
مشت ها گره کرده
قیافه ها پکر
سرها پایین
قلب ها هراسان
قدم ها تند
پرچم ها رنگ پریده
چراغ ها کم نور
گله گله مردم
گله گله شلوغی
ـ چه خبر است ؟
ـ ملت جشن گرفته است .
ـ زکی !

* * *

احمد آقا جوان ِ بسیار محجوبی است . وقتی به کسی انگشت می رساند ، از خجالت خیس ِ عرق می شود !

* * *

بدترین ِ شکنجه ها این است که آدم ِ رودرواسی داری لطیفه ای تکراری برایتان تعریف کند و شما مجبور باشید با دقت گوش کنید و آخر ِ سر هم بخندید . تازه خنده ی ِ آخرش مهم نیست . فشاری که باید به خودتان بیاورید تا از چشم هاتان نخواند که آن را می دانسته اید از همه بدتر است .

* * *

پاسبانی با باتوم به جان ِ مردی افتاده بود . مردم جمع شدند و پرسیدند : چه کار کرده ؟ چرا می زنیش ؟
پاسبان گفت : این فلان فلان شده نشر ِ اکاذیب پخش می کنه !

* * *

حیاط ِ خانه ی ِ ما ، سقف ِ خانه ی ِ همسایه است . اگر چاه بزنیم به جای ِ نفت یا آب به شایعات می رسیم !

* * *

ما ایرانی ها وقتی به مشکلی بر می خوریم ، آسان ترین راه را انتخاب می کنیم . وقتی سر ِ دوراهی ِ ناگزیری قرار می گیریم ، راه ِ سومی می سازیم که نه آن است و نه این . راهی که بعداً اشکالات ِ زیادی برایمان به بار خواهد آورد . زیرا این راه ِ آسان را با زیر ِ پا گذاشتن ِ " اصول " پیدا کرده ایم . آن چه ما " زرنگی " می نامیم ، در حقیقت بی انضباطی ِ مطلق است . نادیده گرفتن ِ اصول است .

* * *

استفاده از کُر در موسیقی ِ بازاری ِ ایرانی ، درست مثل ِ کاری است که تهیه کنندگان ِ فیلمفارسی می کنند : پرت کردن ِ ماشین توی ِ دره !

* * *

من " پیکان " دارم .
پس من هستم .

* * *

یکی از دوستانم ، وقتی صحبت ِ غذا پیش می آید فیلسوفانه سر تکان می دهد و می گوید : غذا خوشمزه است .
یا وقتی می خواهد کسی را حیران کند و به حیرتش بخندد ، از او می پرسد : میوه کیلویی چند است ؟!

* * *

در اندیشه ی معتقدان ِ خدا تناقض ِ عجیب و آشکاری به چشم می خورد :
اگر مردی، کودک ِ مردی دیگر را بکشد و قاضی حکم بدهد که کودک ِ مرد ِ قاتل را بکشند ، قاضی را نادان و ستمگر می شناسند . اما همین عمل را به خدا نسبت می دهند و در عین ِ حال او را دانا و دادگر می دانند .

* * *

من اگر ده تومان داشته باشم ، همه ی ِ آن را برای ِ دوستم خرج می کنم . اگر صد تومان داشته باشم ، حاضرم پنجاه تومانش را برای او خرج کنم . اگر هزار تومان داشته باشم ، صد تومانش را برای ِ او خرج می کنم . اگر ده هزار تومان داشته باشم ، دویست تومان خرج می کنم . و اگر صد هزار تومان داشته باشم ، شاید حاضر شوم پانصد تومان برای ِ او خرج کنم .
چرا این طور است ؟

* * *

پاسبانی که روی ِ صندلی ِ جلو اتوبوس کنار ِ من نشسته بود ، چنان غرق در کتاب ِ جبر ِ کلاس ِ دوم بود که به دو افسری که از در ِ جلو بالا آمدند اعتنایی نکرد و سلامی نداد .
برای ِ همین است که از " علم " خوشم می آید !

* * *

معلم شخص ِ پرگویی است که تلافی ِ بی توجهی ِ مردم را سر ِ شاگردهایش در می آورد .

* * *

یک بدبختی ِ شاعر و نویسنده ی ِ ایرانی ، این است که مردم "کار"ش را به رسمیت نمی شناسند . مردم سرودن ِ شعر و نوشتن ِ داستان و مقاله را کار حساب نمی کنند . به نظر ِ آن ها کار فقط رفتن به اداره یا ملاقات با مقامات ِ رسمی است .
بنابراین شاعر یا نویسنده ی ِ ایرانی نمی تواند به مردم بگوید :
ـ لطفاً مزاحم نشوید . کار دارم

* * *

چهار نفر داشتند توی ِ پیاده رو شوخی می کردند . و ما از پشت ِ شیشه ی ِ اتوبوس تماشاشان می کردیم .
دو تاشان دست و پای ِ یکی دیگر را که روی ِ چهارپایه ای نشسته بود می گرفتند و بلندش می کردند و چهارمی او را قلقلک می داد .
وقتی به زمینش گذاشتند ، برگشتند و به مسافران خندیدند .
موی ِ هر چهار تاشان سفید ِ سفید بود .

* * *

نویسنده ی ِ جوانی که از گمنامی ِ خود و فروش نرفتن ِ کتاب هایش سخت در رنج بود ، آگهی کرد :
" هرکس به این نشانی نامه بنویسد ، یک جلد کتاب به رایگان برایش فرستاده می شود . "
خیلی ها تقاضا کردند . و او در جواب شان می نوشت :
" چه چیز توجه تان را جلب کرده است ؟ کتاب یا رایگان بودنش ؟ اگر کتاب است ، پولش را بفرستید تا دریافت کنید . اگر نه ، یک مشت کاغذ باطله ی ِ بی ارزش به رایگان برایتان می فرستم . خواهش می کنم از دریافت ِ این بسته دلخور نشوید . مهم نیست که محتوی ِ بسته چیست . شما می خواستید رایگان باشد و رایگان است . "
یکی از خواستاران پاسخ داد :

" فرستادن ِ پول برای ِ من مهم نیست . فقط می خواهم بدانم چه تضمینی وجود دارد که در برابر ِ پول یک مشت کاغذ باطله ی ِ بی ارزش دریافت نکنم ؟! "
نویسنده ی ِ جوان ، فروش ِ کتاب از راه ِ روزنامه را برای ِ همیشه فراموش کرد .

( برگزیده از کتاب ِ یادداشت های ِ شهر ِ شلوغ / انتشارات ِ پیشگام / 1357 )












۱۳۸۵ فروردین ۱۷, پنجشنبه

آنتی نومی

آنتی نومی ؛


تقدیم به امیریحیای ِ عزیزم، به احترام ِ تاملات ِ آته ایستی اش

( شبیه ِ این گفت و گوی ِ تلفنی ، حدود ِ یک سال ِ پیش با یک " دوست " انجام شده است . )

دوست : ... آره داشتم فکر می کردم که این " بشر " چه موجود ِ کثیف و ناسپاسیه !

من : آخه چرا ؟

دوست : همین که یه ذره علم و دانش یاد می گیره ، دو کلاس که درس می خونه ، به خدای ِ خودش کافر می شه ... یکی نیس بگه آخه ای انسان ِ حقیر ، تو که هرچی عقل و سوادت بیشتر می شه باید خدا رو هم بهتر بشناسی ! ... نه ؟

من : چه عرض کنم ؟

دوست : جداً حالم به هم می خوره از آدم ِ بوگندویی که علیه ِ خدای ِ خودش شورش می کنه ، در صورتی که اگه عقل داشته باشه می تونه خدا رو ببینه ...

من : چه جوری با عقلش می تونه خدا رو ببینه ؟

دوست : با استفاده از همون برهان ِ نظم و برهان ِ علیت که تو بینش ِ اسلامی ِ دبیرستان خوندیم ... مگه یادت نیس بلاسوخته ؟!

من : یادم هست ... اما توی ِ قرون ِ وسطا، سنت آنسلم و توماس آکوییناس برهان های ِ خداشناسی ِ بهتری دارن که امروز پایه شون زده شده !

دوست : یعنی چی پایه شون زده شده ؟! چرا پرت و پلا میگی ؟ عقل ، عقله دیگه ... چه فرقی میکنه ؟

من : برداشت از عقل تو همه ی ِ دوره های ِ تاریخی یک جور نیست .بعد از قرون ِ وسطا کانت با آنتی نومی هاش نشون ...

دوست : ( عصبانی ) آنتی لومی کدوم زهرماریه ؟ ... کانت کدوم خریه ؟ حتماً اون پدرسگ ملحد بوده ؟

من : اتفاقاً به قول ِ تو اون پدرسگ خیلی هم دیندار بوده !

دوست : ( با فریاد ) یعنی تو می خوای بگی خدا وجود نداره ؟ ... آره ... درست شنیدم ؟!

من : من می خوام بگم ساحت ِ ایمان و عقل امروز از هم جداست . دیگه نمی شه خدا رو با عقل شناخت و قبول کرد ... خدا یه مساله ی ِ ایمانیه ...اگه قبولش داری تو دل ِ خودت داشته باش ، شارلاتان بازی هم درنیار .

دوست : ( با بغض ) می دونی تو از اون دسته آدمایی که قرآن میگه "تو دلشون مرض دارن " . تو ... تو ...
( از آن سوی ِ سیم صدای ِ بوق ِ ممتد می شنوم . گویا آن دوست گوشی را گذاشته است ... برای ِ همیشه . )


سرانگشت

۱۳۸۵ فروردین ۱۵, سه‌شنبه

آنتن

آنتن ؛


فی الواقع اوائل ِ کار ، دکتر " آشفته کلام " برای ما ناراضی ها لنگه کفشی بود غنیمت گرفته از بیابان . هرچه بود در مملکتی که آدم ها را به جای ِ خرهای ِ قبرسی روی ِ مین می فرستادند ، جناب ِ دکتر کتابی نوشته بود با این وسواس که نشان دهد " ما چگونه خر شدیم ؟ " ما هم که گوش های ِ درازمان دیگر در آینه جا نمی شد و از بیچارگی چاره ای نداشتیم ، دکتر و پالانش را روی ِ سرمان گذاشتیم و حسابی حلوا حلوا کردیم ... خب تا این جای ِ کار، دکتر آشفته کلام به ما خدمت کرده بود . سرنخی به دست ِ ما داده بود و تلنگری به ما زده بود . در جمع ِ دوستان زبانمان دراز بود و در میان ِ دشمنان دندانمان گراز .
اما رسوایی از جایی شروع شد که دکتر آشفته کلام ، شهوت ِ آنتن پیدا کرد و چهارنعل به طرف ِ صدا و سیما رفت . چسبید به صفحه ی ِ تلویزیون تا به نمایندگی از ما با مخالفان ِ روشنفکری و دموکراسی و غیره بحث های ِ مثلاً منطقی کند . با شلوار ِ بندی جلویشان می نشست و استدلال های ِ بندتنبانی می کرد . سوال را درست نمی فهمید ، فی الواقع از دهانش نمی افتاد ، آشفته فکر می کرد و آشفته تر حرف می زد . گذشته از آن میمیک ِ صورت و غالب ِ ژست هایش لکه ی ِ ننگی بر دامان ِ کمدی دلارته بود . مرتب جلز و ولز می کرد ؛ تا می توانست از این شاخه به آن شاخه می پرید ، جملاتش را ناتمام می گذاشت و از مواضع ِ خودش بد دفاع می کرد . چرا که شنیده بود دفاع ِ بد از حمله ی ِ خوب موثر تر است . یادتان نرود که او نماینده ی ِ ما بود .
در مقابل مخالفان ِ دکتر یعنی نماینده ی ِ ما ، نماد ِ متانت و عقلانیت بودند . مقدمات شان را خوب می چیدند و نتیجه گیری شان درست بود . داد و بیداد هم نمی کردند . آن ها به حمله ی ِ خوب معتقد بودند .
دکتر آشفته کلام در مناظراتش هیچ مبنای ِ معینی نداشت . گاه ارتودکس بود گاه لیبرال ؛ دقیقه ای مسلمان بود و لحظه ای کافر . خلاصه آن که آدم می ماند که دکتر آشفته کلام ، راستی ست که چپ کرده یا چپی ست که راست کرده !
البته زحمات ِ دکتر آشفته کلام کاملاً هم بی تاثیر نبود . " فی الواقع " او توانست نقشی را از ما در ذهن ِ جامعه ترسیم کند . از آن به بعد خواص ِ جامعه به ما می گفتند : هالو و عوام جامعه هم صدایمان می کردند : کُس خُل !

* * * * *

یک بار یکی از ما تعریف می کرد که در یک ظهر ِ عاشورا تعزیه ای دیده که در آن شمر پس از کشتن ِ امام حسین خاک بر سر می ریخته و زار زار گریه می کرده است . بعد هم پیشاپیش ِ جمعیت ِ سوگوار ، نعش ِ امام را بلند کرده و به سوی ِ امامزاده روانه شده ... تعزیه هنر ِ ملی ماست !


سرانگشت

۱۳۸۵ فروردین ۱۰, پنجشنبه

چرا ملاحسنی را دوست دارم

چرا ملا حسنی را دوست دارم ؟!


تعجب نکنید ؛ عصبانی نشوید ؛خط و نشان هم نکشید . این ملا حسنی که من دوستش دارم ،
ملاحسنی در کانادا است و گرنه آن ملا حسنی ِ ارومیه را که همه دوست دارند . دوست داشتن ِ آن جواهر که هنر نیست .

بله عزیزان ! ملاحسنی در کانادا ، نام وبلاگی خندستانی ست که توسط یک نویسنده ی ِ با ذوق اداره می شود . و اگر شما در ایران زندگی می کنید لابد می دانید که مدت هاست این وبلاگ ِ نمکین با همت ِ سربازان ِ البته خوشنام ِ امام زمان فیلتر گذاری شده است . برای ِ خوشنام شدن نیاز به خمیر مایه ای خاص نیست اما فیلترگذاری به دو عنصر ِ بنیادی نیازمند است : فیل + تر . فیل را بیگانه ها به ما می فروشند و خوشبختانه از لحاظ ِ " تر " خودکفاییم . حاکمان ِ کشور ِ امام زمان ، تامین ِ این عنصر ِ اساسی را تا ظهور ِ آن حضرت و حتا بعد از ظهور و چاپ ، تعهد کرده اند .

پس از آوردن ِ این مقدمه ی ِ بدیهی می رویم بر سر ِ اصل ِ موضوع : چرا ملاحسنی ِ کانادایی طنزنویس ِ خوبی است ؟

ملاحسنی نثر ِ ساده ای دارد ، سر راست می نویسد و اهل ِ ادعا نیست . نگاهش به رویداد ها شفاف و زلال است . فضل فروشی نمی کند و نه تنها حرف هایش را نمی پیچاند بلکه پیچیدگی ها را هم ساده می کند . هرچند ملاحسنی خودش را نویسنده نمی داند اما به نظر ِ من تا آن جا که در حیطه ی ِ ساده نویسی قلم می زند نویسنده ی ِ خوبی است .

نوشته های ِ ملاحسنی واقعاً خنده دار است . من بدون ِ آن که سعی کنم یا امضاء داده باشم با خواندن ِ نوشته هایش قهقهه می زنم . بعضی از جمله های ِ او آدم را روده بُر می کند . در خاطر می ماند و هرگاه یاد آوری می شود ، خنده سازی می کند . سرزندگی و نشاط در نوشته های ِ ملا ، موج می زند . به باور ِ من یکی از دلایل ِ تردماغی ِ او ـ علاوه بر خوش ذوقی اش ـ زندگی در محیط ِ آزاد است . جامعه های ِ آزاد و تاریخاً جوانسال ، معمولاً خاطر ِ انسان را از حزن و تلخی پاک می کنند و به شادی و سرزندگی می رسانند . " گشودگی" ارمغان ِ " آزادی " است . در میان ِ سطرهای ِ این نویسندگان می توان نفس کشید و روزنه های ِ امید را مشاهده کرد ؛ حتا هنگامی که تلخ و تیره می شوند . در مقابل، نوشته های ِ نویسندگانی که در کشورهای ِ خفقان زده زندگی می کنند مشحون از بدبینی ، طعنه و عقده گشایی است . دل خستگی و فروبستگی در آثارشان غوغا می کند ؛ حتا موقعی که طنز می نویسند !

کـی شعـر ِ تَر انگیـزد خاطر که حزیـن باشـد ؟
یک نکتـه در این معنی گفتیـم و همیـن باشـد *

ملا حسنی، طنزنویس ِ سیاسی است . به عبارت ِ دیگر نوشته های ِ ملاحسنی تقویم ِ طنز آمیز ِ رویدادهای ِ سیاسی ایران است . او نویسنده ای " به روز " است . روزانه اتفاقات ِ سیاسی و اجتماعی ِ ایران را دنبال می کند و در برابرشان واکنش نشان می دهد ؛ عقب هم نمی ماند . پی گیر ِ ریز ِ مسایل ِ سیاسی ست و آن ها را با دقت مطالعه می کند . حتا اخبار ِ به ظاهر کم اهمیت هم از نگاهش مخفی نمی ماند . با تیزبینی، خبرهای ِ مهمی را که رسانه های ِ اسم و رسم دار ، کم اهمیت جلوه می دهند شناسایی می کند و در باره شان می نویسد . این کار او مرا به یاد ِ جمله ای از فردریک دورنمات می اندازد : " همیشه باید اتفاقات ِ مهم را در روزنامه های ِ کم اهمیت جست و جو کرد . " ( نقل به مضمون )

اما هنر ِ بزرگ ِ ملاحسنی این است که پیچیده ترین فرایندهای ِ سیاسی ِ ایران را با پیش ِ پا افتاده ترین وقایع ِ روزمره " اینهمانی " می دهد . البته رابطه ی ِ " اینهمانی " گاه چنان با ظرافت طرح می شود که اصلاً تحمیلی به نظر نمی رسد . برای نمونه وقتی مساله ی ِ غنی سازی اورانیوم را با پختن ِ شله زرد ِ نذری مربوط می بینیم ، با توجه به شناختی که از افق های فکری ِ گردانندگان ِ حکومت ِ اسلامی داریم ، قضیه را چندان ناموجه نمی یابیم . نوشته های ِ ملاحسنی هجونامه ی ِ عملکرد ِ کلیت ِ نظام است و تشت ِ رسوایی ِ مدیریت ِ اسلامی را از بام ِ هفتم به زمین می اندازد . ملاحسنی به خوبی نشان می دهد که سردمداران ِ ایدئولوژی زده ی ِ جمهوری ِ اسلامی ، چندان در پیله ی ِ تاریک ِ آموزه های ِ خود گرفتارند که اگر جز تباهی بیندیشند و رفتار کنند ، شگفت انگیز خواهد بود . نشان می دهد که استنباط های ِ درست و ثمربخش از سوی ِ آنان باید ما را به حیرت فرو بَرَد نه تصمیم های ِ نفهمیده و ناهمخوان . به عبارت ِ دیگر او ناهمگونی ِ این جهان بینی را با سرشت ِ دنیای ِ نوین پیش ِ چشم خوانندگان می گذارد . در این جا البته منتقدانی ممکن است بگویند که جمهوری اسلامی سرانی هوشمند و کاردان دارد ؛ چرا که توانسته اند در طول ِ بیست و هفت سال بحران های ریز و درشت ِ داخلی و خارجی را به سلامت پشت ِ سر بگذارند. سقوط نکنند و کشور را اداره کنند . پاسخ این است که :تا کاردانی و هوشمندی را چه بدانیم ؟ تنها اداره کردن و سقوط نکردن مهم نیست بلکه چگونه اداره کردن است که اهمیت دارد ؛ سقوط هم برای ِ همه ی ِ حکومت ها امری محتوم است . اما فکر نمی کنم به حکومتگرانی که در سیری قهقرایی ،ایران را از سرمایه های ِ مادی و معنوی ِ خود تهی کرده اند بتوان مدال ِ هوشمندی و لیاقت داد ؛ گیرم فرجام این دوران ِ نکبت بار به سود ِ آینده ی ِ ملت ایران باشد . نمی توان به پشتوانه ی ِ شکوهی احتمالی ، اضمحلالی قطعی را ارج گذاری کرد . معیار ِ موفقیت ِ یک حکومت ، حرکت در شاهراه ِ کمال و شکستن ِ تنگناهای ِ ذاتی ِ پیشرفت و بهبود است ، نه رهایی از بحران های ِ خود ساخته ! در ضمن نسخه های ِ " عبور از بحران " را مشاوران ِ بین المللی در جیب آماده دارند . هرچه باشد چرخ ِ زندگانی ِ آنان نیز باید بچرخد . کافیست در تله افتادگان ، بیشتر از پیش بذل و بخشش را وجهه ی ِ همت ِ خود قرار دهند .
با وجود این ما می توانیم همچنان اپوزانی " واقع بین " باشیم و در نَعت ِ سران ِ جمهوری اسلامی شطحیات ِ شیوا بنویسیم به شرطی مخاطبانمان نیز حق داشته باشند که نه دُم خروس را باور کنند و نه قسم ِ حضرت ِ عباس را !

ملاحسنی منتقد ِ اسلام ِ سیاسی است و به مبانی ِ معرفتی ِ اسلام نمی پردازد . از نظر او تباهی از جایی آغاز می شود که شعائر دینی سرلوحه ی ِ تصمیم گیری های ِ سیاسی قرار می گیرد و قوانین ِ اجتماعی و قضایی را می سازد . در نوشته های ِ او به روشنی می بینیم که وقتی متافیزیک ِ دینی منطبق بر جزییات ِ امور می شود چه ابتذالی را می سازد و هنگامی که احکام ِ جزمی و ناکارآمد ِ هزار و چهارصد و اندی سال ِ پیش را نصب العین قرار دهیم منتظر ِ چه حوادثی که نباید باشیم . به نظر من کمتر کسی به اندازه ی ِ ملاحسنی توانسته ابتذال ِ حاکم بر مناسبات ِ جامعه ی ِ امروز ِ ایران را نمایش دهد . او شمایل ِ جامعه ای را تصویر می کند که سیاستش عین ِ دیانتش است و فراتر از آن دیانتش عین ِ همه چیزش ! از این نگاه در پهنه ی ِ ایرانزمین امر قدسی و غیر قابل ِ سوال ، عنصر ِ نامتعین و سیالی ست که از دُنبلان ِ آیت الله جنتی تا آیه های ِ کتاب ِ مقدس در نوسان است .

در متن های ِ ملاحسنی شاهد ِ جنبه های ِ دیگری از ویژگی های ِ جمهوری اسلامی نیز هستیم . مواردی همچون پنهان کاری های ِ عفونت زای ِ حکومت ، توهم ِ برتر بودن از سایر ِ ملت ها ، فرافکنی ِ مشکلات از سوی ِ نظام و مضحکه ی ِ صدور ِ انقلاب به اقصی نقاط ِ جهان . از دیگر شگرد های ِ ملاحسنی نگریستن به مسائل از چشم انداز های ِ مختلف است . او برای این که بتواند جنبه ها و عرصه هایِ متنوع ِ رخداد ها را ببیند در کالبدهای ِ گوناگون فرو می رود . گاه مسایل را از چشم ِ خاطرات ِ رییس جمهور می بیند ، گاه از نگاه ِ خودش ؛ وقتی از چشم انداز ملایی ابله و بی سواد و گاهی از دید ِ ناصرخسرو . البته میزان ِ توفیق ِ او در همه ی ِ این نوشته ها یکسان نیست . هنگامی که به سادگی و به زبان ِ معاصر می نویسد به خوبی از عهده بر می آید اما وقتی می خواهد که شیوه ی ِ قدما را تقلید کند دچار ضعف ِ زبانی می شود .

پیشتر نوشتم که ملاحسنی منتقد ِ اسلام ِ سیاسی ست و به مبانی ِ معرفتی ِ اسلام نمی پردازد . این رویکرد از یک سو می تواند آزادمنشی ، احترام به دیگران و پذیرش ِ تکثر را موجب شود ولی از سوی ِ دیگر اگر مبانی مورد ِ غفلت قرار بگیرد برای ِ هنرمند ِ منتقد ، بلاتکلیفی ِ معرفتی را به بار خواهد آورد و پس از تغییر ِ وضعیت ِ کنونی سبب ِ دشواری ِ حرکت ِ او خواهد شد . همچنین به نظر می رسد برخی نوشته های ِ ملاحسنی نیاز به ویرایش دارند . برخی به سر و سامان نرسیده اند و اندکی دارای ِ اشکالات ِ املایی هستند . ( کلماتی چون : نهار ، مَناسب ، دوماً ، سوماً ، زخائر و علف بچه که باید به جای ِ آن ها این واژه ها را به کار برد : ناهار ، مَناصب ، دوم این که ، سوم این که ، ذخائر و الف بچه . ) به علاوه گهگاه در نوشته های ِ او شکسته نویسی یا خودمانی نویسی با نگارش ِ رسمی آمیخته می شود .

گذشته از این کاستی های ِ کم شمار باید اعتراف کرد که ملاحسنی نویسنده ی ِ با ارزشی است . نازک اندیش و نازک طبع است . ظلم را بر نمی تابد . هنرمند و دردمند و انسان دوست است . و خلاصه این که ...
بخوانیدش و حظ کنید .


سرانگشت

* از حافظ













۱۳۸۵ فروردین ۹, چهارشنبه

اعتراض

اعتراض ؛


سعید امامی طی ِ سخنرانی اش در دانشگاه ِ همدان گفته است : " دانشجو دو کار دارد : یکی درس بخواند ، یکی اعتراض کردن را یاد بگیرد . "
پس معلوم می شود حکومت ها نحوه ی ِ اعتراض کردن را هم آموزش می دهند . آن را مدون می کنند و کاغذ می پیچند تا متمدنانه و به صورت ِ هموژنیزه مصرفش کنیم . دستاوردهای ِ علمی به ما می گویند ، وحشی ترین گیاهان را هم می توان در گلخانه پرورش داد ... راستی ، لابد محتوای ِ درس هایی هم که می خوانیم با این شیوه ی ِ علمی ِ اعتراض، بعضی نسبت ها دارد ؟ یا برخی اعتراض ها که می کنیم ، در ساختن ِ سرفصل های ِ آموزشی مان موثر است ؟ ... تمی دانم ... آقای ِ ووپی هم این جا نیست تا از او سوال کنم ... یادم باشد بعد از تعطیلات سری به فروشگاه ِ شهروند بزنم و یک جلد خودآموز ِ اعتراض خریداری کنم .


سرانگشت

۱۳۸۵ فروردین ۱, سه‌شنبه

نوروزانه

نــوروزانــــــــه ؛


فرا رسیـــــدن ِ نوروز ِ جـــــــان افروز ، خجستـــــــه باد .



باد ِ شبگیـــــــری نسیــــــم آورد باز از جـویبــــــــار
ابر ِ آذاری عَلَــــــم افراشـــــت باز از کـوهســـــــار

این چـو پیــــــکـان ِ بشــــارت بـَر ، شتابــان در هـوا
وان چـــو پیـــــلان ِ جواهر کش ، خرامـــان در قطــار

گــه معطـر خاک ِ دشت از باد ِ کافــــوری نسیـــــم
گــه مرصع سنــــگ ِ کــــــوه از ابـر ِ مرواریـــــد بـار

بوی ِ خـاک از نرگـس و سوسن چو مُشـــک ِ تبتـی
روی ِ باغ از لالــه و نسـرین چـو نقـش ِ قنــدهــــــار

مرحبــــــا بویی که عطـّــارش نباشـــد در میــــــان !
حبـــّــذا نقشی کـــــه نقاشش نباشـــــد آشـکــار !

ابـر اگــر عاشـق نشد ، چـون من چـرا گریـد همی ؟
باد اگر شیـدا نشـد ، چـون من چـرا شـد بی قــرار ؟

مست اگر بلبل شده ست از خوردن ِ مُل، پس چراست
چهـره ی ِ گل بـا فروغ و چشـم ِ نرگـس پـُر خمــار ؟

رونـق ِ بـازار ِ بت رویــــــان بشـــــد زیرا کـــه بـــود
بوی ِ خط شـان گلسِتـان و رنگ ِ رخ شـان لالــه زار

باده خـور چون لالـه و گل زانکـه اندر کــوه و دشـت
لالــه می رویــد ز خــارا ، گـل همــی رویـد ز خــار

باده خـــوردن خـــوش بود بر گل به هنـگام ِ صبـوح
توبـه کـــردن بـَـد بـود خاصـــــه در ایـام ِ بهــــــــار ...

حکیم انوری ِ ابیوردی

بهروز باشید .


۱۳۸۴ اسفند ۲, سه‌شنبه

لبخند بزنید

لبخند بزنید ؛


دوستان نازنین ، خوانندگان گرامی !

مدتی با خودم کلنجار می رفتم که چه جوری این چند سطر را قلمی کنم . مطلبی طنز آمیز بنویسم و اسمش را بگذارم " غیبت ِ صغری " ؟ یا نوشته ای حماسی بنویسم و نامش را بگذارم " تا درودی دیگر " ؟ با نوشته های ِ پر سوز و گداز هم که چندان میانه ای ندارم . دست آخر دیدم یک خداحافظی ِ صاف و ساده از همه چیز بهتر است . یک خداحافظی ِ ساده ، بی حسرت ، دوستانه و امیدوارانه .

حقیقت این است که به دلایل ِ شخصی و به ضرورت ِ دوره ای از زندگی ام ، ناگزیر باید وبلاگ ِ " انگشت " را به مدت حدوداً سه ماه تعطیل کنم . امیدوارم مجموعه ی مطالبی که تا کنون نوشته ام ، پشیزی به دردتان خورده باشد . از تشویق های ِ دوستان به ویژه سپاسگزارم و همیشه خودم را مدیونشان می دانم . نوشته های ِ دوستان ِ وبلاگ نویس را هم با شوق دنبال خواهم کرد ... حالا اگر اندکی هم دوستم دارید از خواندن ِ این نوشته غمگین نشوید . لبخند بزنید . باز یکدیگر را خواهیم دید ... " شاید وقتی دیگر "*.


سرانگشت

* شاید وقتی دیگر : نام فیلمی عزیز از همیشه استاد، بهرام بیضایی .

۱۳۸۴ بهمن ۲۹, شنبه

زنگ انشا

زنگ ِ انشاء ؛


موضوع انشاء : انشایی درباره ی منافع ملی بنویسید .


به نام خدا . این هفته آقای معلم از ما دانش آموزان خواسته است که انشایی درباره ی منافع ملی بنویسیم و من که اکنون قلم در دست دارم می خواهم با اجازه ی ِ آقای معلم ،انشایی درباره ی منافع ملی بنویسم . البته بر همه کس واضح و مبرهن است که منافع ملی چیز ِ خیلی خیلی مهمی است و ما بچه ها باید این را بدانیم . البته ما خودمان قبل تر این را نمی دانستیم . چون اصلاً اسمش را هم نشنیده بودیم . تا این که آقای معلم دستور دادند که انشایی در باره ی منافع ملی بنویسیم و ما مجبور شدیم از بزرگ تر هایمان سوال کنیم که منافع ملی یعنی چی ؟ اول رفتیم از بابایمان پرسیدیم که راننده ی ِ شرکت واحد است و مدتی ست بیکار شده و توی ِ خانه از صبح تا شب فقط سیگار می کشد . بابایمان اعصاب نداشت . گفت : " گور پدر خودت با سوالت ." ما خیلی حالمان گرفته شد . توی ِ دلمان گفتیم : " آدمی که جواب ِ سوال ِ به این آسانی را نداند همان بهتر است که از کار ، بیکار بشود ". برای ِ همین سوار شدیم و رفتیم خانه ی پدربزرگ مان . مطمئن بودیم که پدربزرگ مان می تواند به ما کمک کند . آخر پدربزرگ مان هر هفته در نماز جمعه شرکت می کند و جواب ِ سوال های ِ سخت ـ سخت را بلد است . از پدربزرگ مان که مشغول ِ تسبیح انداختن بود پرسیدیم : آقابزرگ ! منافع ملی یعنی چه ؟ گفت : " مرگ بر آمریکا ." گفتیم : " نفهمیدیم . " گفت : " مرگ بر اسراییل ." می خواستیم باز بپرسیم که گفت : " و اخیراً مرگ بر دانمارک . " فهمیدیم که این جا هم چیزی حالی مان نمی شود . خداحافظی کردیم و آمدیم توی ِ خیابان . چند تا از بچه محل ها را دیدیم و گفتیم داریم درباره ی ِ منافع ِ ملی انشاء می نویسیم . اما آن ها بی خیال ِ این حرف ها بودند و خودمان و سوال مان را تیکه باران کردند . البته خودمانیم ، اگر ما هم جای ِ آن ها بودیم و کسی چنین سوال بی ربطی ازمان می پرسید ، کلی حالش را می گرفتیم . در همین حال و هوا چشممان خورد به مکانیکی ِ علی آقا . علی آقا با عمو محمدمان رفیق است . رفتیم درون ِ مغازه سلام و علیک کردیم . علی آقا داشت موتور ِ ماشین ِ یک خانومه را درست می کرد . پیش ِ خودمان گفتیم : " حتماً علی آقا جواب ِ سوال مان را بلد است . هرچه باشد کار ِ فنی اش خیلی خوب است ." علی آقا در جواب ِ ما گفت : " منافع ملی یعنی هرکی به فکر ِ خویشه ، کوسه به فکر ِ ریشه " و تا خانومه سرش را چرخاند آنطرفی، دلکوی ِ نو را از روی ِ ماشین باز کرد و به جایش دلکوی ِ دسته دوم را بست . و ما باز نفهمیدیم منافع ملی چه کار به کلاهبرداری دارد ؟ سر راهمان که داشتیم می آمدیم به خانه ، تصمیم گرفتیم سری هم به آقا یوسف بزنیم . آقا یوسف در جنگ ، شیمیایی شده و زن و بچه و فامیل ، همه ولش کرده اند به امان ِ خدا . حالا پیش ِ مادرش زندگی می کند که او هم فلج است . خیلی طول کشید تا مادر ِ آقا یوسف توانست در را باز کند . آقا یوسف روی ِ تخت افتاده بود و خس خس می کرد . آب خواست . بهش دادیم . بعد پرسیدیم : " آقا یوسف ! منافع ملی یعنی چی ؟ " آقا یوسف گفت : " منا ... " و سرفه کرد . ادامه داد : " ... فع " و باز هم سرفه کرد و آن قدر سرفه کرد تا ما رفتیم و مادرش را خبر کردیم . این جا هم جواب ِ سوال مان را پیدا نکردیم . شب مادرمان آمد خانه . آخر از وقتی پدرمان بیکار شده مادرمان هر روز می رود توی ِ خانه های ِ بالای ِ شهر کار می کند . البته قبلاً ها هم می رفت ، اما حالاها بیشتر از قبلاًها می رود . ازش پرسیدیم : " مادر جان ! منافع ملی یعنی چی ؟ " مادرمان از بس شست و شور کرده بود ، بی حال دراز کشیده بود . او را تکان دادیم و دوباره سوال مان را پرسیدیم . مادرمان چشم هایش را باز کرد . دست هایش را به ما نشان داد و گفت : " منافع ملی یعنی دست های ِ من که این قدر پیر شده ! " و باز دوباره ما نفهمیدیم دست های ِ مادرمان که پیر شده چه ربطی به منافع ملی دارد ؟ آخرش کلافه شدیم و با خودمان گفتیم :"باید صبر کنیم تا ظهر جمعه که ناهار می رویم خانه ی ِ دایی مرتضی . " ظهر جمعه شد و ما رفتیم خانه ی ِ دایی مرتضی . آقا مژدبا پسر ِ دایی مرتضی ، توی ِ بسیج ِ مسجد ِ محله است . یک عالمه هم ریش و پشم دارد . حتا از آقابزرگ مان هم بیشتر دارد . از آقا مژدبا پرسیدیم :" بالاخره این منافع ملی یعنی چی ؟ " گفت :" یعنی اثبات ِ افسانه ی ِ هلوکاست ." گفتیم :" مشکل دو تا شد . حالا هلوکاست یعنی چی ؟ " آقا مژدبا دستی به ریش ِ انبوهش کشید و تا خواست حرف بزند تلفن زنگ زد . از پایگاه بسیج ِ محل آقا مژدبا را فوری خواسته بودند . چفیه اش را برداشت و رفت . هرچند آقا مژدبا نگفت هلوکاست یعنی چی ، اما خودمان خیال می کنیم هلوکاست اسم درختی است در نزدیکی های استان ِ یزد که میوه اش از هلو بزرگ تر و از انار کوچک تر است . از مهمانی که آمدیم خانه بغض کردیم و یک گوشه نشستیم . تا این که بالاخره آبجی ِ مان که دانشگاه می رود فرشته ی ِ نجات مان شد . آمد بالای ِ سرمان پرسید :" چرا بغض کردی ؟ " گفتیم : " آخر آقای معلم دستور داده انشایی درباره ی ِ منافع ملی بنویسیم و ما یک هفته است هر کاری می کنیم نه چیزی پیدا می کنیم، نه چیزی به مغزمان می رسد . فردا هم باید انشایمان را سر کلاس بخوانیم ." آبجی مان رفت و با یک بغل روزنامه ی ِ جدیدی و قدیمی برگشت . گفت : " این روزنامه ها را بگیر ، هر تیتری را که به نظرت جالب آمد رونویسی کن . این می شود منافع ملی . " ما داشتیم از خوشحالی پر در می آوردیم . روزنامه ها را گذاشتیم جلوی مان و شروع کردیم به رونویسی :
تصادفات ِ جاده ای در ایران سالانه سی هزار قربانی می گیرد ... ایران یک میلیون بشکه نفت ِ مجانی در اختیار سوریه قرار می دهد ... گفت و گوهای ِ ماهاتیر محمد و خاتمی درباره ی ِ چالش های ِ فراروی ِ جهان ِ اسلام ... به جرم ِ قاچاق ِ دختران ِ بی سرپرست به کشورهای ِ منطقه ، مسوولان ِ خانه ی ِ ریحانه ی ِ کرج دستگیر شدند ... اختلاس ِ 134 میلیارد تومانی در بنیاد ِ مستضعفان ... سخنگوی ِ دولت : تحریم اقتصادی باعث نمی شود در اعتقادات مان کوتاه بیاییم ... دولت امسال هم به تعهداتش در قبال ِ خرید ِ گندم و برنج از کشاورزان عمل نکرد ... شورای ِ نگهبان مصوبات ِ مجلس را رد کرد ... لیستِ نمایندگان مجلس هفتم به تایید امام زمان رسیده است ... پیشنهاد های ِ احمدی نژاد برای ِ حل ِ مسائل جهان ... سهم ایران از دریای ِ خزر به 16 درصد کاهش یافت ... اعضای ِ برجسته ی ِ فراکسیون ِ اکثریت ِ مجلس رشوه دریافت کرده اند ... ملت ایران از انتفاضه ی ملت ِ فلسطین حمایت خواهد کرد ... گسترش ِ ایدز در سطح ِ کشور نگران کننده است ... 40 درصد جامعه زیر خط ِ فقر زندگی می کنند ... اعتصاب ِ کارکنان ِ شرکت ِ واحد به خشونت کشیده شد ... سخنگوی ِ دولت : پیامبر از جان عزیز تر است ... قاچاق چیان، میراث ِ فرهنگی کشور را تاراج می کنند ... درخواست ِ ایران برای عضویت در اتحادیه ی ِ کشورهای عرب رد شد ... کارتن خواب ها در سرمای ِ تهران یخ زدند ... کودکان خیابانی ، معضلی فراروی ِ جامعه ... خون ِ آلوده وارد کشور شد ... زائران ایرانی گروگان گرفته شدند ... فرو ریختن ِ سدهای ِ خاکی ... سیل در استان گلستان ... پس از گذشت ِ دو سال شهر بم هنوز ... دختران فراری و زنان خیابانی ... قتل های ِ زنجیره ای یا قتل های ِ پاییز ِ هفتاد و ... خودکشی سه پناه جوی ِ ایرانی در ... اعتیاد به مواد مخدر شدیداً در حال ِ افزایش ... خودسوزی ِ زنان در غرب ِ کشور ... انفجار ِ واگون های ِ حامل ِ سوخت در مسیر ...

این بود انشای من درباره ی ِ منافع ملی .



سرانگشت

۱۳۸۴ بهمن ۲۵, سه‌شنبه

پورنوگرافی

پورنوگرافی ؛



چند روز پیش داشتم پاسخ ِ آریا را به پرسش ِ ساتکین در مورد ِ پورنوگرافی می خواندم که ناگهان به یاد ِ مقاله ای افتادم که چند سال ِ پیش در یک جریده ی ِ قدیمی خوانده بودم . مقاله ای بود از دی . اچ . لارنس شاعر و نویسنده ی ِ انگلیسی که در آن از زاویه ای فرهنگی به مساله ی ِ غریزه ی ِ جنسی نگاه شده است . فکر کردم شاید آوردن ِ این مقاله بتواند به تکمیل ِ آن بحث کمک کند .

دیوید هربرت لارنس در سالِ 1885 در ناتینگهام شایر انگلستان متولد شد و 45 سال بعد یعنی در سال 1930 درگذشت . لارنس از سرسخت ترین منتقدانِ عصر ِ جدید و به ویژه ماشینیسم بود. به عقیده یِ لارنس ماشینیسم ، انسان را از غرایز خویش تهی و او را تبدیل به شی می کند . لارنس در رمان های رسواگر خود ، پسندهای پذیرفته را به پرسش می گیرد و روی آوردن به غریزه ی جنسی را مایه ی نجات از شی زدگی می داند . از جمله ی معروف ترین رمان های او یکی معشوق خانم چاترلی است که بیست سال پس از مرگ اش اجازه ی انتشار یافت . انتشار نوشته های لارنس سال ها در انگلستان ممنوع بود و به همین دلیل او مجبور به جلای وطن شد . رمان پسران و عشاق او در سال 1999 به عنوان یکی از ده رمان برتر قرن برگزیده شد . این شماره ی وبلاگ را به آریای عزیز تقدیم می کنم ، به پاس جستجوگری و آزادی خواهی اش .

( پیشاپیش از خوانندگان گرامی درخواست می کنم که اگر دوست دارند ارزیابی شان را از محتوای ِ مقاله و همچنین نقاط ضعف و قوت ِ آن به صورت پیام بنویسند . )


پـورنـوگــــرافی و وقــاحــــت نگــــــاری


نوشته ی : دی . اچ . لارنس
برگردان : بهاءالدین خرمشاهی


معنی ِ این دو کلمه کاملاً بستگی به فرد دارد . چیزی که در چشم یک آدم پورنوگرافی می آید
در گوش ِ دیگری قهقهه ی ِ نبوغ است . خود ِ کلمه ی ِ پورنوگرافی " چیزهای ِ وابسته به فواحش یا فحشا نگاری " معنی می دهد. اما آیا معلوم است امروزه " فاحشه " به که می گویند ؟ اگر واقعاً فاحشه به کسی می گویند که در ازاء تسلیم تنش به مردان دستمزد می گیرد ، خیلی زن ها در قدیم خودفروش بوده اند و بسیاری خودفروشان ، خودشان را از روی تمنا و اشتیاق در ازای ِ هیچ تفویض می کرده اند . اگر زنی هیچ رگه ای از " خودفروشانه گی " در خود نداشته باشد ، چوب ِ خشکی بیشتر نیست. و شاید هم بتوان گفت که خیلی از خودفروشان ، نشانه ای از نجابت ِ زنانگی در خود دارند . پس چرا مته به خشخاش بگذاریم ؟ قانون خیلی خشک و بی روح است و احکامش ربطی با زندگی ندارد .
واژه ی وقاحت پردازی هم همین طور است . هیچ کس معنی ِ واقعی اش را نمی داند . بعضی ها می گویند Obscene از Obscena و کلمه ی اخیر به معنای چبزی است که نباید در ملاء عام عرضه شود . کجای ِ کارید ؟! ... چیزی که در نظر " زید " وقیح می آید در نظر " عمرو " و " بکر " وقیح نیست و واقعاً این به عهده ی ِ اجماع خلق است که در باره ی ِ حدود ِ معنای ِ این کلمه تصمیم بگیرد .
اگر نمایشنامه ای برای ِ ده نفر از تماشاگران تکان دهنده باشد و برای پانصد نفر ِ دیگر نباشد، در این صورت می توان گفت آن نمایشنامه از لحاظ اکثریت وقیح نیست .
" هاملت " برای ِ تمام ِ خشکه مقدسان ِ عهد ِ کرامول تکان دهنده بود ولی امروزه برای ِ هیچ کس نیست ؛ و برعکس بعضی از آثار ِ آریستوفان حالا تکان دهنده است ولی برای یونانیان ِ معاصرش نبوده است . انسان جانوری است متحول و لغات نیز پا به پای ِ او پوست عوض می کنند . و اشیایی که می بینیم دقیقاً همان چیزهایی نیستند که هستند و آن چه در حال ِ حاضر فلان طور است یک لحظه ی ِ دیگر همان نیست و ما اگر احساس ثبات می کنیم از این است که دائماً و سریعاً تغییر ِ موضع می دهیم . همه چیز را باید به عهده ی ِ جمع و جماعت بگذاریم . بله به عهده ی ِ عوام الناس . عوام و عموم خوب می دانند که چه چیزی وقیح هست و چه چیزی نیست . اگر قرار باشد ده میلیون نفر از عوام الناس به اندازه ی ده نفر از خاصان و خاصگان نفهمند در این صورت ، کمیت ِ ریاضیات لنگ است . می گویند : " صدای ِ مردم صدای ِ خداست " . پس به این جا می رسیم که اگر روی ِ سخن ِ شما با عوام است ، در این صورت معنی ِ کلمات ِ شما عوامانه و عمومی خواهد بود ؛ یعنی معنایی خواهد بود که اکثریت ِ مردم در آن اتفاق ِ کلمه دارند . همان طور که یکی از دوستانم به من می گفت : موادی که در قانون ِ آمریکا مربوط به وقاحت پردازی است ساده و سبک است و حضرات در صدد ِ تقویت ِ آن بر آمده اند . جان ِ من ! هیچ لازم نیست حرص و جوش به خرج بدهید . مردم خوب می دانند وقاحت پردازی یعنی چه . واژه های ِ کوچک و بی آزاری که با " تن " یا " خون " قافیه می شوند اوج ِ پورنوگرافی هستند . تصورش را بکنید که اگر حروف چینی اشتباهاً در کلمه ی ِ " تن " به جای ِ " ت" ، " ع " بگذارد فی الفور همه ی مردم شست شان خبردار می شود که بله ... حروف چین مرتکب ِ وقاحت پردازی شده است و عمل ِ ناسزا و ناشایستی از او سر زده است و کار ِ او پورنوگرافیک است . بله دهان ِ مردم را نمی شود بست حالا چه آمریکایی باشند چه انگلیسی ؛ و هرچه باشد " صدای ِ مردم صدای خداست . " اگر تا حالا به این نکته توجه نکرده بودید از حالا توجه بکنید . این " صدای ِ خدا " گاهی با لحنی رسا ، بعضی فیلم ها و کتاب ها و رپرتاژهای ِ روزنامه ها را ـ که به زعم ِ گناهکارانی چون من ، سخت وقیح و نفرت آور است ـ تحسین می کنند . ولی لازم است از چشم ِ یک خشکه مقدس ِ عفیف نما نیز به موضوع نگاه کنیم .


من وقتی وقاحت پردازی، سوزناک می شود یعنی درست موقعی که دندان گیر ِ خلایق می شود ، وقتی که " صدای ِ مردم که صدای ِ خداست " لحن ِ بی شرمانه ی ِ سانتی مانتال به خود می گیرد ، مثل ِ وسواسیان، از بیم ِ سرایت ِ نجاست می گریزم و هرگز دُم به این تله نمی دهم . باری بر می گردیم به سر ِ مطلب : یا اکثریت یعنی عوام الناس را قبول داری و به قضاوت هایشان گردن می گذاری یا نه . یا در مقابل ِ " صدای مردم که صدای خداست " سر تعظیم فرود می آوری یا گوش هایت را می گیری که بانگ و شغب ِ وقیح شان را نشنوی . یا در پوست ِ شیر می روی و فرشته ی ِ نجاتِ خلق می شوی یا اصولاً سنگ ِ مردم را به سینه نمی زنی و فقط گهگاهی دست ِ چربت را به سرشان می کشی . موقع معنی کردن و تعریف کردن ِ یک چیز ، حتا ساده ترین لغت ، باید تامل کنی . زیرا دو جور و دو گروه معنا داریم که الی الابد از همدیگر جدا هستند . یک معنای ِ عوامانه و عمومی داریم و یک معنای ِ شخصی و خصوصی . به عنوان ِ مثال لفظ ِ " نان " را در نظر بگیرید . معنی ِ عامیانه و عمومی اش همان ماده ای است که از آرد تهیه می شود و همه می خوریم . اما معانی و مصادیق ِ فردی و شخصی اش بسیار است : نان ِ سفید ، نان ِ برشته ، نان ِ بربری ، نان ِ خانگی ، نان ِ خوش عطر ِ تازه از تنور در آمده ، خرده نان ، نان ِ ورنیامده ، فطیر ِ مقدس ، برکت ِ خدا ، نان ِ ترشه ، نان ِ دهاتی ، نان ِ سنگک ، نان ِ لواش ، نان ِ سیاه ، نان ِ جو ، نان ِ شب مانده ، نان ِ ذرت و ... الی ماشاالله . واژه ی نان آدم را از خود بی خود می کند و تا دوردست های ِ خاطره می برد ؛ و این معنای ِ فردی و شخصی است . واژه ی ِ نان هرکس را به سفر ِ ویژه ای می برد و معنایی که هرکس به آن می دهد واکنش ِ اصیل ِ تخیل ِ خود ِ اوست . وقتی که هر واژه ای در جامه ی ِ معنای ِ ویژه اش به سوی ِ ما می خرامد و در ما حالی که مخصوص به خود ِ ما است بر می انگیزد ، واقعاً دلپذیر است . تبلیغات چی های ِ آمریکایی آین موضوع را فهمیده اند و مقداری از ظرایف ِ ادبیات ِ آمریکایی را در مثلاً تبلیغات ِ " پودر ِ رختشویی " می توان یافت ! این تبلیغات، شعر سپیدند و چنان معنای ِ ویژه و پر زرق و برق و دلفریبی به پودر رختشویی می دهند که کاملاً شاعرانه و ماهرانه است و آن قدر شاعرانگی دارد که آدم یادش می رود که دارند سرش را شیره می مالند !
بازار و تجارت ، معنای ِ ویژه و دینامیک ِ واژه ها را کشف کرده است ولی شعر آن را از دست نهاده است . در شعر می کوشند لغات و معانی را هرچه دور از ذهن تر بیاورند . یعنی از آن طرف ِ بام می افتند و دوباره با معنای ِ عامیانه و عمومی ِ واژه ها رویاروی می شوند که مسلماً فقط تاثیر عامیانه و عمومی بر آدم دارد . هر آدمیزادی یک " من ِ" عمومی و عامیانه و یک " من " شخصی دارد . بعضی از آدم ها هستند که سراپا من ِ عمومی دارند و فاقد ِ واکنش های ِ فردی و شخصی اند . این گونه من های ِ عمومی را می توان در مشاغلی از قبیل ِ وکالت و قضاوت و استادی ِ دانشگاه و مقامات ِ مذهبی و نظایر آن ها سراغ گرفت .
کاسب کارها که این قدر ازشان بدگویی می کنند، "من " های ِ زمخت ِ عمومی و بیرون گرا دارند و همچنین یک من ِ هراسان و دست و پا زننده و نیمه جان ِ شخصی . عوام الناس که از یک آدم گیج هم ساده دل ترند هرگز نمی توانند از واکنش های ِ شخصی شان در مقابل ِ دوز و کلک های ِ استثمار کنندگان دفاع کنند . عوام الناس همیشه استثمار شده است و خواهد شد . فقط شیوه های ِ استثمار است که فرق می کند . امروزه مردم را وادار می کنند که تخم ِ دوزرده بگذارند . به ضرب ِ همان کلمات ظریف و خوش پرداخت و معانی ویژه ، خلایق را مثل ِ مرغ کرچ به قدقد انداخته اند !
" صدای مردم صدای خداست " همواره چنین بوده و همواره چنین خواهد بود . ولی باید دید چرا ؟ ... برای این که مردم نمی توانند بین معانی عمومی و شخصی تفاوت بگذارند .
اگر گفته اند عوام کالانعام به خاطر این است که نمی تواند احساسات اصیل و اصلی ِ خودش را از احساساتی که استثمارگر به او حقنه کرده تمیز بدهد . عامه ی مردم دین و ایمان ِ درست و حسابی ندارند برای این که همیشه از بیرون و به دست ِ زیرک ساران رهبری می شوند و هرگز از درون و به صرافتِ صمیمیت ِ خودشان راه نمی افتند . مردم عامه همیشه به وقاحت گرایش دارند .
و از این جا بر می گردیم به بحث ِ اولیه ای که درباره ی ِ پورنوگرافی و وقاحت پردازی داشتیم . در هر فردی ، واکنش در مقابل ِ هر واژه ای یا عمومی و عامیانه است یا خصوصی و شخصی . این دیگر به عهده ی ِ خود ِ آدم است که از خودش بپرسد : آیا واکنش ِ من شخصی است یا همین طوری و دسته جمعی ؟ و وقتی که حرف از واژه ی ِ به اصطلاح " وقیح " در میان باشد می توانم بگویم که حتا یک در میلیون از مردم هم نمی توانند از شر واکنش دسته جمعی و عامیانه فرار کنند . نخستین واکنش ِ آدم همیشه واکنش ِ دسته جمعی است . احساس ِ اهانتش هم دسته جمعی است . محکوم کردنش هم عامیانه و دسته جمعی است . اکثریت ِ مردم از این حد پا فراتر نمی گذارند . ولی " من " های ِ راستین دوباره به نفس ِ خودشان رجوع می کنند و می پرسند : آیا واقعاً شوکه شده ام ؟ آیا واقعاً از کوره در رفته ام و جریحه دار شده ام ؟ و پاسخ ِ هر آدم ِ راستینی باید منفی باشد : نه شوکه شده ام ، نه از کوره در رفته ام نه جریحه دارم ؛ من معنی ِ این لغت را می دانم و خیلی راحت می پذیرم و حق ندارم قشقرق به پا کنم و حتا برای تمام ِ قوانین ِ عالم هم که شده از کاه ، کوه بسازم . حالا اگر به کار بردن ِ چند واژه ی ِ به اصطلاح " وقیح " ، مرد و زن را تکان می دهد و به سوی ِ حالت ِ فردی و شخصی ِ خودشان می راند ، زهــی سعـــادت !

و کلمه ی " عفاف " در تمام جهان چنان گرفتار ِ " عادت ِ عمومی " شده که باید عطایش را به لقایش بخشید . تا این جا هرچه گفته ایم بیشتر به وقاحت پردازی مربوط می شود و مساله ی پورنوگرافی حتا از آن دقیق تر و عمیق تر است . موقعی که آدمی به سوی ِ " من ِ " شخصی اش رانده می شود ، در خلوت ِ دل ِ خودش هم نمی تواند بداند آیا بالاخره " رابله " پورنوگرافیک هست یا نه ؟ همچنین در مورد ِ " آره تینو " و " بوکاچیو " هم بیهوده دچار شک و شبهه می شود و اسیر چنگال ِ عواطف ِ مختلف می گردد .
یکی از تلاش هایی که برای معنی کردن ِ پورنوگرافی به خرج داده اند به این نتیجه رسیده است که پورنوگرافی در هنر آن چنان چیزی است که به قصد ِ برانگیختن ِ میل یا تحریک جنسی ، تعبیه شده است و همه ی ِ تاکیدش را بر این نهاده اند که ببینیم نویسنده یا هنرمند " قصد ِ " برانگیختن ِ امیال ِ جنسی داشته است یا نه ؟ امروز دیگر پنبه ی ِ این " قصد ِ " موذی و مزاحم را زده اند و همه می دانیم که قصد های ِ ناخودآگاه مان تا چه پایه قوی و ریشه دار است . و در حالی که قصد های ِ ناخودآگاه مان بر قصد ها و نیات ِ خودآگاه مان می چربد نمی دانم چه دلیلی دارد که آدم را به خاطر نیات ِ ناخودآگاهش، بی گناه و به خاطر نیات و مقاصد خودآگاهش گناه کار قلمداد می کنیم ؟ من همانم که هستم ، نه آن چیزی که فکر می کنم هستم .
به هر حال شبهه را قوی می گیرم و قائل می شوم که پورنوگرافی پلشت و پلید است و ما دوستش نداریم . اما چرا دوستش نداریم ؟ آیا به همین خاطر که احساسات ِ جنسی را در ما بیدار می کند ؟ گمان نمی کنم . هرقدر هم دیوار حاشا را بالا ببریم برای اغلب ِ ما انگیختن ِ ملایم ِ احساسات ِ جنسی تقریباً خوشایند است . مثل ِ آفتاب ِ مطبوع ِ زمستان گرممان می کند و به حس و حرکت می اندازد . بعد از یک دو قرن خشکه مقدس بودن و جانماز آب کشیدن، اکثریت ِ ما چنین احساسی داریم . فقط عادت ِ عمومی و دسته جمعی ِ محکوم کردن ِ جنسیات است که نمی گذارد به این حرکت گردن بگذاریم . البته خیلی ها هستند که به محض ِ احساس ِ خارخار ِ طبیعی ِ جنسی ، واقعاً زده می شوند . اما این آدم ها ، منحرفانی هستند که به همنوعانشان دشمنی می ورزند . مردمی عاجز و سرخورده و ارضا نشده اند که دست پرورده های ِ بی شمار ِ تمدن ِ امروزند ؛ و تقریباً همیشه در نهان از تحریکات ِ غیر ِ ساده و غیر طبیعی ِ جنسی لذت می برند .
حتا ناقدان ِ برجسته ی ِ هنری می کوشند به ما بقبولانند که هر کتاب یا تابلویی که " سکس اپیل " دارد صرفاً به خاطر همین بد است . این گونه ریاکاری خیلی لاطائل است . نصف ِ شعرها و نقاشی ها و موسیقی های ِ خوب ِ عالم به خاطر ِ همین " سکس اپیل " دل انگیزشان است که خوب شمرده می شوند . در آثار " تیسان " یا " رنوار "، در " غزل های سلیمان" ، " جین ایر " ، " موزار " یا " انی لوری " ، تنـــهــــــایی همیشه با سکس اپیل یا انگیزنده های ِ جنسی ـ یا اسمش را هرچه می خواهید بگذارید ـ آغشته است . حتا میکل آنژ که تا حدی هم از سکس بیزار بود ، " شاخ ِ وفور نعمت" را به هیات ِ احلیل آراسته است .
سکس در زندگی ِ بشر، انگیزه ای نیرومند و سودمند و حیاتی است . و وقتی که گرمایش را ـ که به آفتاب می ماند ـ احساس می کنیم و از فیضش سرشار می شویم ، عمیقاً احساس ِ رضایت می کنیم . در این صورت دست از این اندیشه بر می داریم که سکس اپیل ، عامل ِ پورنوگرافی شدن ِ آثار است . خشکه مقدسان ِ گرانجان قائل به این حرف اند ولی این جماعت جسماً و روحاً بیمارند و اصلاً چرا باید به توهمات ِ بیمارگونه شان اعتنا کنیم ؟ سکس اپیل البته انواع ِ گوناگون و بی پایانی دارد و هر نوعش هم درجات ِ گوناگونی دارد . شاید بعضی بگویند درجه ی ِ خفیف ِ سکس اپیل عامل ِ پورنوگرافی نیست ولی درجه ی ِ شدید ِ آن هست . این حرف مغالطه آمیز است . اوج ِ آثار ِ " بوکاچیو " به نظر من از " پاملا " یا " کلاریسا هارلو " یا حتا " جین ایر " یا بعضی کتاب ها و فیلم هایی که امروزه بدون ِ سانسور ارائه می شوند کمتر پورنوگرافیک است . درست به همین ترتیب " تریستان و ایزولده " ی ِ واگنر به نظر من خیلی نزدیک به پورنوگرافی است . تصنیف های مردم پسند که از آن هم بدتر است .
پس موضوع چیست ؟ ملاحظه می کنید که صرفاً به سکس اپیل هم مربوط نیست و حتا به مساله ی ِ قصد و نیت ِ نویسنده یا هنرمند در برانگیختن ِ تمایل ِ جنسی ربطی ندارد . " رابله " اغلب تعمد در این کار دارد . " بوکاچیو" هم به طریق دیگر ، همین طور است ؛ و من مطمئنم که " شارلوت برونته" ی ِ بیچاره و یا زنی که نویسنده ی ِ " شیخ " است قصد و عمدی در تحریک ِ میل ِ جنسی ِ خوانندگان ِ خود نداشته اند . مع الوصف می بینیم که : جین ایر " تا مرزهای ِ پورنوگرافی پیش رفته است ولی " بوکاچیو " برای ِ من همیشه طراوت و کمال دارد .
معاون ِ سابق ِ وزارت ِ کشور انگلستان که با کمال افتخار خودش را خشکه مقدس ِ مومنی می شمارد، در نهایت ِ گرانجانی ، با اندوهی حاکی از رنجش ِ خاطر ، در یکی از سر و صداهایی که درباره ی ِ کتاب های ِ آن چنانی راه انداخت چنین گفت : " ... و این دو جوان که تا آن روز پاک و پاکیزه مانده بودند ، رفتند و با یکدیگر در آمیختند . " بهترین جوابی که به این حضرت می شود داد این است که خیلی هم خوب کاری کردند ! ولی این پاسدار ِ اخلاقیات ِ انگلستان فکر می کند اگر قصد ِ جان ِ یکدیگر را می کردند یا از فرطِ فرسایش ِ عصبی به خدا می رسیدند ، صد درجه بهتر بود ! این بیماری ، بیماری ِ گرانجانی است .

بالاخره پس از این همه پرحرفی ها، پورنوگرافی چیست ؟ معلـــوم شــــد کــــــــه ســکــس اپیـــل یا انگــیـــــزش ِ جنـســی یی کـــه در آثـــــار هـــنـــــــری هســــت ، نیـــســــــــت . حتا تعمد ِ هنرمند در برانگیختن ِ احساسات ِ جنسی نیز پورنوگرافی به بار نمی آورد . اجساسات ِ جنسی بنفسه مادام که موذیانه و دزدانه نباشند ، عیب و علتی ندارند . تاثیر ِ انگیزش ِ سکسی درست و حسابی ، در زندگی ِ روزمره ی ِ انسان بی نهایت است . بدون ِ سکس دنیا سوت و کور است . دلم می خواهد همه ی ِ مردم ِ دنیا داستان های ِ شاد و شاداب ِ عهد ِ رنسانس را بخوانند . این داستان ها جلوی ِ غبغب گرفتن ِ آدم را می گیرند . این بی جهت به خود اهمیت دادن ها بیماری ِ مدرن ِ تمدن است .
اما حتا من هم دلم می خواهد پورنوگرافی ِ واقعی را با تمام قوا سانسور کنم و این کار ِ چندان مشکلی نیست . زیرا که اولاً پورنوگرافی ِ واقعی همیشه زیرزمینی است و خودش خودبه خود آفتابی نمی شود در ثانی خیلی آسان ، با اهانت های ِ گوناگونی که به جنسیت و نفس ِ انسان می کند ، قابل ِ تشخیص است . پورنوگرافی عبارت است از تحقیر ِ سکس و به لجن کشیدن ِ آن . این تحقیر و توهین نابخشودنی است . جزیی ترین نمونه اش را بگویم ، همین کارت پستال هایی را که در اغلب ِ شهرها ، زیر زمینی و پنهانی خرید و فروش می شود همین طور است . این کتاب ها یا چنان پلید و کثیف اند که آدم عقش می نشیند یا چنان ابلهانه اند که نمی توان تصور کرد کسانی به جز مخبطان و عقب ماندگان ِ ذهنی آن ها را بخوانند یا بنویسند .لطیفه هایی هم که مردم بعد از شام برای ِ همدیگر می گویند و خزعبلاتی هم که مسافران ِ کشتی در سالن ِ عمومی به همدیگر بار می کنند از همین دست است . خیلی به ندرت به یک چیز ِ واقعاً ظریف و خنده دار برمی خوری که در دلت بنشیند . اغلب زشت و چندش آورند و " لطیفه گویی " بهانه ای است برای لجن مال کردن ِ سکس . امروز برهنه نمایی ِ اکثریت ِ متجددان ، زشت و خفت آور است و روابط جنسی شان هم همان طور زشت و خفت آمیز است . اما این که افتخار ندارد . این فاجعه ی ِ تمدن ماست و من مطمئنم که نمدن ِ هیچ عصری ، حتا تمدن رومی ها این همه برهنگی های ِ رسوایی آمیز و دارج ، و این همه سکس ِ پلشت و پلید از خود بروز نداده است . دلیلش هم این است که هیچ تمدن ِ دیگری سکس را به زیرزمین ها و برهنگی را به مستراح ها نکشانده است .
جای ِ شکرش باقیست که نسل ِ هوشیار ِ جوان از این دو لحاظ، دارد دیگرگون می شود . نسل ِ جوان ، تن و طراوتش را از سیاه چال ِ گندان ِ الفیه و شلفیه ی ِ پدرانش می رهاند و از سکس چیزی موذیانه و دزدانه نمی سازد . این تحول ، آه از نهاد ِ گرانجانان برمی آورد ولی حقیقتاً این تحول ِ بزرگ به صلاح ِ انسان و یک انقلاب ِ واقعی است . با این حال حیرت انگیز است که مردم عادی و عامی چه سماجتی در لجن مال کردن ِسکس دارند . یکی از فریب های ِ خوش ِ نوجوانی ِ من این بود که خیال می کردم مردان ِ عادی و سالم نمایی که آدم معمولاً در کوپه ی ِ قطار یا سالن های ِ عمومی می بیند ، احساسات و عواطف ِ سالمی دارند و برداشتشان از سکس ، از روی ِ فراغت ِ خاطر و به کمال است . چه اشتباه ِ عظیمی می کردم . تجربه نشان داد که یک چنین آدمی ، برداشت ِ ناخوشایندی از سکس دارد و به طرز ِ ناخوشایندی آن را تحقیر می کند و آرزوی ِ ناخوشایندی دارد که به آن توهین کند . این آدم ها وقتی با یک زن طرف می شوند پبروزمندانه احساس می کنند که به لجنش کشیده اند و حالا این زن بی ارزش تر و پیش ِ پا افتاده تر و منفورتر از قبل از جماع است .
این آدم ها هستند که لطیفه های ِ کثیف می گویند و عکس های ِ قبیح در جیب دارند و کتاب های وقیح را خوب می شناسند . این مردان و زنان ِ خیابان گرد ، طبقه ی ِ پورنوگرافیک ها را تشکیل می دهند . این ها به اندازه ی ِ گرانجان ترین خشکه مقدسان از سکس نفرت دارند و آن را تحقیر می کنند . و وقتی که در معرض ِ جاذبه ی ِ سکس قرار می گیرند ، همیشه قیافه ی ِ حق به جانب و معصومانه به خود می گیرند . به عقیده ی ِ اینان ستاره ی ِ سینما باید موجودی خنثی و بی سکس و طیب و طاهر باشد و معتقدند که احساس ِ واقعی ِ جنسی را فقط زنان و مردان ِ هرزه بروز می دهند .
آثار ِ " تیسیان " و " رنوار " را واقعاً قبیح می دانند و نمی خواهند چشم ِ زن و فرزندشان به آن ها بیفتد . چرا ؟ برای این که بیماری ِ گرانجانانه ی ِ نفرت از سکس را با بیماری ِ بدخیم ِ لجن مال کردن ِ سکس ، یک جا دارند . در بدن ِ انسان ، دستگاه ِ تناسلی و دستگاه ِ دفع در عین حال که این همه نزدیک به هم قرار دارند ولی کارکردشان در دو جهت ِ کاملاً متفاوت است . جریان سکس جریانی خلاقه است و جریان دفع ، انحلالی و اگر بتوان گفت ناخلاقه است . در انسان های سالم و راستین تفاوت ِ این دو بدیهی است . عمیق ترین غرایز ما قائل به تقابل این دو جریان است . ولی در وجود ِ آدم ِ مبتذل ، عمیق ترین غرایز از میان رفته است و این دو جریان با هم درآمیخته اند و یکسان شده اند . راز پنهانی ِ آدم های ِ منحط و پورنوگرافیک در همین است که جریان سکس و جریان مدفوع را یکسان می دانند . آدم وقتی به این مرحله می رسد که روحش انحطاط یافته و غرایز بازدارنده اش از بین رفته باشد . آن وقت است که سکس کثافت می شود و کثافت سکس . و عمل ِ جنسی به صورت ِ کثافت بازی در می آید و هر نشانه ای از سکس ِ زن به مثابه ی ِ پلیدی ِ او مجسم می شود . وضع ِ مردم ِ عامی و عوام که سیاهی لشگر را تشکیل می دهند و صدایشان را بلند می کنند که " صدای مردم ، صدای ِ خداست " همین است که سرچشمه ی ِ همه ی ِ پورنوگرافی هاست . و بر همین مبناست که حکم می کنیم " جین ایر " یا " تریستان واگنر " از " بوکاچیو " به پورنوگرافی نزدیک ترند .
واگنر و شارلوت برونته هر دو در وضعیتی به سر می بردند که قوی ترین غرایز از کار مانده بود و سکس کمابیش به چیزی وقیح بدل شده بود که اگرچه در دامنش می غلتیدند ولی منفورش می داشتند . شور ِ جنسی یی که در آقای ِ راچستر هست از آن جا که کور و شل و از ریخت افتاده است و طفیلی وار به دیگران وابسته است ، " قابل ِ احترام " نیست . فقط می شود گفت عمیقاً خوار و زبون شده است . همه ی ِ " دیدار نمودن ها و پرهیز کردن هایی " که در این دو اثر هست ، ناشایست است . همین طور هم در آثاری از قبیل ِ پاملا ، آسیابی بر ساحل ِ رودخانه ی ِ فلاس یا آنا کارنین .
به محض ِ این که انگیزش ِ احساس ِ جنسی را با دست ِ کم گرفتن و خوار شمردن تحقیر کنیم مرتکب ِ پورنوگرافی شده ایم . با این حساب تقریباً در تمام آثار ِ ادبی ِ قرن ِ نوزدهم و در ضمیر اغلب ِ مردمان ِ پاک و پاکیزه ، ردپایِ پورنوگرافی را می توان پیدا کرد . ولی شهوت ِ پورنوگرافی ، هرگز شدتی را که امروز دارد ، نداشته است . این نشانه ی ِ شرایط ِ بیماگونه ی ِ " سیاست ِ تن " است . علاج ِ این بیماری در این است که بدون ِ پرده پوشی با جنسیت و انگیزش های ِ جنسی مواجه شویم . پورنوگرافی ِ واقعی از " بوکاچیو " بیزار است زیرا این همه طراوت و سلامت ِ طبیعی که در وجود ِ این قصه گوی ِ ایتالیایی هست به جانوران ِ پورنوگرافی نویس ِ امروز نشان می دهد که چه کرم های ِ کثیفی هستند . امروزه باید آثار ِ " بوکاچیو " را به دست ِ هرکسی که علاقه دارد از پیر و جوان بدهیم . فقط صراحت ِ طبیعی یی که در مورد ِ سکس به کار ببریم میتواند منشاء اثر ِ خیری باشد . امروزه تا گردن در مرداب ِ پورنوگرافی های ِ پیدا و پنهان فرو رفته ایم . و شاید قصه گویان ِ رنسانس از قبیل ِ " بوکاچیو " و " لاسکا " و دیگران بهترین پادزهری باشد که می توانیم پیدا کنیم و برعکس پناه بردن به خشکه مقدسی ، بدترین ضماد این زخم است .
به نظر من تمام مساله ی ِ پورنوگرافی مربوط به پنهان کاری است . بدون ِ پنهان کاری ، پورنوگرافی وجود نخواهد داشت . شرم و پنهان کاری دو چیز ِ کاملاً جداگانه ای هستند . در پنهان کاری ترس وجود دارد که اغلب به نفرت منجر می شود . شرم یک عاطفه ی ِ نجیب و معقول است . امروزه شرم و حیا را حتا در پیش ِ نگهبانان ِ گرانجان ، بر باد داده اند . اما پنهان کاری را که خودش ام الفساد است خوب رعایت می کنند . زبان ِ حال ِ گرانجانان این است که بانوان محترم می توانند شرم و حیا را فراموش کنند به شرط ِ این که خارخار ِ پلیدشان را پنهان نگه دارند .
این خارخار ِ پلید و پنهانی در چشم ِ عوام الناس خیلی ارج و قرب پیدا کرده است . درست به زخم و سوزشی می ماند که مالیدن و خاریدنش خوشایند است . همین است که این زخم ِ پنهانی را مدام میمالند و می خارانند ؛ تا بدان جا که سوزش ِ پنهانی اش دائماً بیشتر می شود و سلامت ِ روانی و عصبی ِ انسان را تهدید می کند . می توان گفت که نصف ِ رمان های ِ عشقی و فیلم های ِ عشقی ِ امروز ، سوکسه شان را از طریق ِ خاراندن ِ این خارش ِ پلید ِ پنهانی به دست می آورند . می توانید اسم این را بگذارید انگیزش ِ جنسی ، اما مسلماً نوع ویژه و خیلی پنهانی ِ انگیزش ِ جنسی است . انگیزش ِ صاف و ساده و بی پرده ای را که در آثار " بوکاچیو " می بینید حتا یک لحظه هم نباید با انگیزش ِ موذیانه و پنهانی یی که کتاب های ِ پرفروش ِ سکسی با خاراندن ِ " خارش ِ پلید ِ پنهانی " ایجاد می کنند اشتباه کنید . این خاراندن ِ پنهانی و موذیانه ، جریحه ای که داغ ِ حافظه ی ِ آدم هاست ، در پورنوگرافی ِ مدرن خیلی مورد توجه است و عجیب خطرناک و حیوانی هم هست . این جریحه را از بس پنهانکی و آب زیر کاه است ، نمی شود نشان داد . از این جاست که کتاب های ِ سکسی ِ آشغال و مردم پسند و فیلم های ِ عشقی روز به روز بیشتر می شود و حتا مورد ِ تحسین ِ مدافعان ِ اخلاق هم قرار می گیرد . زیرا بدون ِ این که یک کلمه حرف ِ زشت به زبان بیاید که تو بدانی ماجرا از چه قرار است ، رعشه های ِ لذت ِ پنهانی زیر ِ لفاف ِ عفاف ارائه می شود .
بدون ِ پنهان کاری ، پورنوگرافی وجود نخواهد داشت . اما اگر قبول کنیم که پورنوگرافی دست پخت ِ پنهان کاری است در این صورت باید ببینیم تاثیر پورنوگرافی یعنی تاثیرش بر انسان از چه قرار است ؟ تاثیر پورنوگرافی بر آدم های ِ گوناگون اغلب زیان بخش است . پورنوگرافی ِ امروز از اجناس ِ لاستیکی یی که بعضی مغازه ها می فروشند گرفته تا داستان های ِ مردم پسند و فیلم ها و نمایش نامه ها ، دستمایه ی ِ مطلوبی برای ِ سوء استفاده از تن ، یا اونانیسم یا استمناء ـ یا هر اسمی که رویش بگذارید ـ به شمار می رود . چه پیر چه جوان ، چه مرد چه زن ، چه پسر چه دختر ، فرقی ندارد ، پورنوگرافی ِ مدرن ، منبع ِ مستقیم ِ استمناء است . غیر از این هم نمی شود . وقتی گرانجانان بانگ و شغب برمی دارند که چرا زنان و مردان ِ جوان با هم می روند و می خوابند در حقیقت زبان ِ حالشان این است که چرا جدا جدا نمی روند استمناء نمی کنند ! سکس ، مخصوصاً سکس ِ نوجوانان باید مفری پیدا کند و حالا آن مفر در تمدن درخشان ِ ما استمناء است و این خروارها ادبیات ِ مردم پسند و تفریحات ِ عامیانه ای که داریم فقط برای ِ همین است که دستمایه ی ِ استمناء شود . استمناء نهانی ترین عمل ِ انسان است ؛ حتا از عمل ِ دفع هم نهانی تر است . این یکی از نتایج ِ مستقیم ِ پنهان کاری ِ جنسی است و سرچشمه ی ِ لایزالش هم ادبیات مشعشع و عوام پسند ِ پورنوگرافیکی است که بدون ِ این که بگذارد بفهمید ، آن خارخار ِ پلید ِ پنهانی را بیدار می کند .

بعضی وقت ها می شنوم که کشیش ها و معلم ها ، استمناء را چاره ی ِ بیچارگی های ِ جنسی می شمرند . این حرف هرچه باشد شرافتمندانه است . غریزه فشار می آورد و هیچ مفر ِ دیگری هم نداری . این غریزه زیر ِ مهمیز ِ پنهان کاری ها و تابوهایی که پدران و مادران و معلمان و دوستان و دشمنان ترویج می کنند ، مفر ِ خودش را که استمناء است پیدا می کند . اما آیا این راه درست است ؟ آیا قبولش داریم ؟ آیا همه ی ِ گرانجانان ِ دنیا قبولش دارند ؟ اگر قبولش دارند باید مرد و مردانه قبولش داشته باشند . دیگر هیچ یک از ما نمی توانیم تظاهر کنیم و حقیقت ِ استمناء را در مرد و زن و پیر و جوان نادیده بگیریم . مدافعان ِ سنگر اخلاق که همیشه از بیانِ ساده و صریح ِ جنسیات پروا و پرهیز دارند تنها توجیه شان این است که بگویند ما ترجیح می دهیم مردم استمنا کنند . اگر علناً قائل به این ترجیح باشند در آن صورت پرده پوشی ها و سانسوری که الان هست توجیه می شود . اگر مدافعان ِ اخلاق ترجیح می دهند که مردم استمنا کنند در این صورت رفتار فعلی شان درست است . یعنی تفریحات ِ عامه پسندمان همان است که باید باشد . اگر آمیزش ِ جنسی ، جرم و جنایت است و استمنا در مقایسه با آن پاک و بی زیان است ما حرفی نداریم که وضع به همین منوال ادامه داشته باشد . اما باید دید آیا استمنا کاملاً بی ضرر است ؟ و نسبتاً پاکیزه و بی زیان است ؟ من فکر نمی کنم . یک مقدار استمنا اجتناب ناپذیر است ولی نمی توان گفت به همین دلیل طبیعی است . به گمان ِ من هیچ پسر یا دختری نیست که بدون ِ هیچ گونه احساس ِ شرم یا تاسف یا پوچی ، دست به این کار بزند . پس از آن که هیجان فروکش کرد ، احساس شرم و خشم و خواری و بیهودگی عارض می شود . این احساس ِ خواری و بیهودگی با گذشت ِ زمان عمیق تر می شود و چون امکان ِ فرار ندارد بدل به خشمی سرکوفته می شود . یکی از چیزهایی که به محض ِ اعتیاد دیگر نمی توان از شرش گریخت استمناء است . این عادت می تواند همچنان تا عهد ِ پیری و با وجود ِ ازدواج و سر و سر داشتن یا هرچیز ِ دیگر نیز ادامه پیدا کند . و همیشه با خودش این احساس ِ خواری و پوچی را همراه دارد .
استمناء به جای ِ آن که بالنسبه پاکیزه باشد و فساد ِ بی ضرری قلمداد شود ، خطرناک ترین فساد ِ جنسی است که یک جامعه ، در مدت زمان ِ طولانی ، بدان گرفتار می شود . خطر ِ عمده ی ِ استمناء در طبیعت ِ فرساینده ی ِ آن نهفته است . در آمیزش ِ جنسی بده بستانی در کار است. یعنی یک انگیزه ی ِ جدید به انگیزه ی ِ قدیمی اضافه می شود . در همه ی آمیزش های ِ جنسی ، حتا در همجنس گرایی ها چنین حالتی صادق است. ولی در استمناء فقط "از دست دادن " وجود دارد .دوجانبگی در کار نیست . فقط نیرویی هست که یک طرفه فرسوده می شود و بعد از " سوء استفاده از خود" ، تن لمس و کرخت می شود . بده بستانی در کار نیست . فقط افسردگی باقی می ماند . زیان یعنی همین . آمیزش های ِ جنسی که دو نفر با هم انجام می دهند این طور نیست . ممکن است دو نفر همدیگر را از نا و نفس بیندازند ولی مثل ِ استمناء نیست که به هیچ و پوچ برسند .
تنها حسن استمناء در این است که برای ِ بعضی ها رهایش و گشایش ِ خاطری پدید می آورد . و انرژِی و فشار روانی یی که به این ترتیب تخلیه می شود ممکن بود صرف ِ دور و تسلسل ِ باطل ِ عشق های ِ بیهوده و دروغین و یا خودخوری ها و جست و جوهای ِ بی حاصل بشود و به سانتیمانتالیزم بینجامد . سانتیمانتالیزم و تجزیه و تحلیل های ِ بهانه جویانه و خودکاوی هایی که در اغلب ِ ادبیات مدرن دیده می شود ، حاکی از استمناء است ، نشانه ی ّ استمناء است و فعالیت ِ خودآگاهانه ای است که از استمناء مردانه یا زنانه ناشی می شود . بهترین دلیلی که می توان ارائه داد این است که اغلب در این آثار به جای ِ " اعیان ِ" خارجی با سوژه های ِ ذهنی سر و کار داریم . به طور کلی در اغلب ِ زمینه ها چه فرضاً داستان باشد چه یک اثر ِ علمی ، وضع بر همین منوال است . نویسنده حتا یک قدم هم از خودش فاصله نمی گیرد و همواره در دور و تسلسل ِ خویشتن گرفتار است . به ندرت می توان به نویسنده یا مثلاً نقاشی برخورد که توانسته باشد که توانسته باشد از دور و تسلسل ِ خودش رها شده باشد . همین است که با وجود ِ خروار خروار آثار ِ هنری ، از روح ِ آفرینشگری خبری نیست . این حاصل ِ استمناء است . استمناء در تار ِ عنکبوت ِ خویشتن . این خودشیفتگی ِ همگانی است و این ماجرا همچنان ادامه دارد . استمناء واقعی ِ انگلیسی ها از قرن ِ نوزدهم آغاز شد . و از آن پس نیروی ِ حیاتی و سرزندگی ِ مردم و وجود ِ واقعی شان را از دست شان گرفته است تا جایی که امروز فقط جلد ِ آدم اند . اغلب ِ واکنش ها به بی حسی و اغلب ِ آگاهی ها به افسردگی و اغلب ِ فعالیت های ِ خلاقه به پژمردگی انجامیده است و آن چه باقی مانده است ، جلد ِ آدمیزاد است . آدمی نیمه تهی است که تا حد ِ مرگ ، اسیر ِ چنگال ِ خویشتن است و از هرگونه بده بستانی عاجز است . یعنی " من ِ " زنده اش بده و بستانی ندارد . این حاصل ِ استمناء است . وقتی که آدم در تار ِ عنکبوت ِ خویشتن گرفتار شود و با دنیای ِ زنده ی ِ دور و برش تماسی نداشته باشد ، هر دم تهی و تهی تر می شود تا به آن جا که به هیچ و پوچ برسد . اما هرچه هیچ و پوچ هم بشود دست از خارش ِ پلید ِ پنهانی برنمی دارد که همچنان در خفا می خارد و بدخیم تر هم می شود . دور و تسلسل ِ همیشگی . و این دور و تسلسل ، سماجت ِ کورکورانه و عجیبی دارد .
یکی از سمپاتیک ترین منتقدانی که آثار مرا نقد کرده است نوشته است :
" اگر مردم برداشت ِ آقای ِ لارنس را از سکس بپذیرند دو چیز برای ِ همیشه از بین خواهد رفت : یکی تغزلات ِ عاشقانه و دیگر لطیفه گویی های ِ زشت." و این حرف به گمان ِ من هم درست است . اما باید دید منظورش از تغزلات ِ عاشقانه چیست ؟ اگر منظورش " سیلویا کیه ؟ سیلویا چیه ؟ " باشد ، چنین تغزلاتی بله از بین خواهد رفت . هر آن چه پاک و نجیب و آسمانی است نقطه ی ِ مقابل ِ لطیفه گویی های ِ زشت است . اما در " تو مثل گلی " ، آدم جنتلمن ِ جا افتاده ای را می بیند که دستانش را بر سر دوشیزه ی ِ عفیفی گذاشته است و به درگاه ِ باریتعالی دعا می کند که او را برای ِ همیشه عفیف و پاک و زیبا نگه دارد . برای ِ ایشان که بد نیست ! ولی این ها پورنوگرافی است زیرا که از سو دست به آن خار خار ِ پلید ِ پنهانی می گذارد و از سوی ِ دیگر چشمانش را به سوی ِ آسمان می دراند ! و خیلی خوب می داند که اگر خدا ـ با آن تصوری که این مرد از عفیف و زیبا دارد ـ دخترک را پاک و عفیف و زیبا نگه دارد ، تا چند سال ِ دیگر پیر دختر ِ ناشادی خواهد شد که نه عفیف شمرده می شود و نه زیبا . فقط ترشیده و تباه . احساسات ِ آبکی ، نشانه ی ِ مطمئن ِ پورنوگرافی است . چرا باید قلب ِ این جنتلمن ِ پیر از این که این دختر ، عفیف و زیباست مالامال از اندوه شود ؟ هرکس ِ دیگری باید ، به جز دوستدار ِ استمناء باید شاد بشود و با خودش بگوید : " چه عروس ِ ملوسی ! ... چه داماد ِ خوشبختی ! ... " اما امان از استمناگر ِ پورنوگرافیک ِ در خویش مانده . چشمش کور که قلب ِ حیوانی اش باید مالامال از اندوه بشود . باید دست از این گونه تغزلات ِ عاشقانه بردارند . خیلی از این زهرابه های ِ پورنوگرافیک داشته ایم : خارش ِ پلید ِ پنهانی را می خارانند و چشم به آسمان می درانند .
اما مساله ی تغزلات ِ عاشقانه ی ِ سالم از قبیل ِ " محبوب ِ من به سرخ ترین گل می ماند " چیز ِ دیگری است . وقتی محبوب من به سرخ ترین گل می ماند که حتماً به زنبق سپید و پاک و پاکیزه شباهت نداشته باشد . امروزه زنبق های ِ سفید و پاک و پاکیزه رو به تباهی دارند . این ها و این گونه تغزلات باید وربیفتند ، همچنین لطیفه گویی های ِ زشت . این دو مکمل ِ یکدیگرند و یکی از یکی پورنوگرافیک ترند . " تو مثل ِ گلی " مثل ِ یک داستان ِ وقیح ، پورنوگرافیک است : که خارش ِ پلید ِ پنهانی را می خاراند و چشم ها را به آسمان می دراند . اگر مردم واقعاً " رابرت برنز " را آن طور که هست می شناحتند، پی می بردند که عشق هنوز هم مثل ِ سرخ ترین گل است . دور و تسلسل ، دور و تسلسل ، دور و تسلسل ِ استمناء ! دور و تسلسل ِ خودآگاهی یی که هرگز کاملاً از خود ، آگاه نیست ؛ که هرگز آگاهی اش صحیح و کامل عیار نیست ، ولی همیشه بهانه ی ِ خار خار ِ پلیدِ پنهانی را می گیرد . دور و تسلسل و پنهان کاری ِ پدران و مادران و مربیان و دوستان و همگان . دور و تسلسل ِ ویژه ی ِ خانوادگی . توطئه ی ِ سکوت ِ مطبوعات و در عین ِ حال قلقلک دادن ِ بی پایان ِ این خار خار ِ پلید ِ پنهانی . استمناء بی پایان و عفاف ِ بی پایان و دور و تسلسل ِ بی پایان .
راه ِ چاره چیست ؟ یک راه بیشتر نیست : دست از پنهان کاری برداریم . پرده از راز بیندازیم . تنها راه ِ رهایی از خارش ِ ذهنی ِ سکسی این است که خیلی ساده و طبیعی با آن مواجه شویم . این کار واقعاً شاق و دشوار است برای این که این راز به این زودی ها " گیر " نمی دهد . ولی بالاخره قدم اول را باید برداشت . وقتی پدری به دختر ِ بی آرامش می گوید : " تنها خیری که از وجود تو دیدم ، همان خوشی هایی بود که قبل از به دنیا آمدنت چشیدم " با این حرف به مقدار زیادی خودش را و او را از شر ِ خار خار پلید پنهانی می رهاند . مع الوصف باز هم چگونه می شود از شر این خار خار پلید پنهانی فرار کرد ؟ اگر تز حق نگذریم این کار برای ما متجددانی که اهل ِ پرده پوشی هستیم واقعاً دشوار است . با عاقل بودن و دید ِ علمی داشتن ، مثل"دکتر ماری استاپس " کاری از پیش نمی رود . اگرچه مثل ِ دکتر ماری عاقل باشیم و دید علمی داشته باشیم بهتر است تا سراپا مثل ِ گرانجانان ریاکار باشیم . ولی اگر به طرز جدی و مشتاقانه ای عاقل و عالم باشیم ، در این صورت فقط خارش پلید پنهانی را ضدعفونی کرده ایم و یا از شدت ِ جدی بودن و عقل به خرج دادن " سکس " را خفه کرده ایم یا به صورت ِ یک راز خنثای ِ ضد عفونی شده در آورده ایم . عشق روشنفکرانه و ناب و ناشادی که خیلی از مردم ( مخصوصاً آن هایی که خارش ِ پلید پنهانی را به ضرب ِ کلمات ِ علمی ضد عفونی کرده اند ) دارند حتا از عشق ِ پلید پنهانی معمولی هم دردمندانه تر است . اشکال ِ کار در این است که برای از بین بردن ِ خار خار ِ پلید ِ پنهانی ، سکس ِ دینامیک را هم از بین می بریم و تنها چیزی را که باقی می گذاریم مکانیسم ِ علمی و زورکی ِ آن است .
این ماجرا دامنگیر خیلی ها که به زور در مورد ِ سکس آزاداندیش شده اند گردیده است . این جماعت آن قدر سکس را ذهنی کرده اند که جز یک طرح ذهنی چیزی از آن باقی نمانده است .این مطلب حتا در مقیاسی وسیع تر در مورد ِ روشنفکر نمایان ِ آزاد اندیش نیز صادق است . امروزه هر جوانی روشنفکر است اگرچه فکرش روشن نباشد . باری روشنفکرنمایان در مورد سکس آزاد اندیش اند . خار خار پلید پنهانی برای ِ زن و مرد ِ این جماعت ، خار خار نیست . یعنی واقعاً پرده را خیلی بالا زده اند . در هر مورد و در این مورد قائلند : " چیزی را که می شود برملا کرد باید برملا کرد "و همین کار را هم می کنند . بالاخره حاصل ِ این کار چیست ؟ ظاهراً خارش پلید پنهانی را از بین می برند ولی چیزهای ِ دیگرش را هم از بین می برند . هنوز همه ی پلیدی را زائل نکرده اند . سکس هنوز هم پلید است . ولی در عوض لذت ِ پنهان کاری مرتفع شده است . بی حالی و بی رمقی ِ وحشتناک ِ روشنفکرنمایان ِ امروزین و افسردگی شان و همچنین بی حالی ِ درونی و احساس ِ خلاء اغلب ِ جوانان ِ امروز ، از همین جا آب می خورد . این ها خیال می کنند خار خار پلید پنهانی را از بین برده اند . قبول دارم که جاذبه ی ِ پنهان کاری ، ناپدید شده است ولی هنوز اندکی از پلیدی برجاست و این مقداری که برجاست باعث ِ افسردگی و بی حرکتی و فقدان ِ نشاط ِ زندگی است . زیرا سکس سرچشمه ی نشاط ِ زندگی است و این سرچشمه دارد می خشکد . چرا ؟ به دو دلیل :
اول این که ایده آلیست هایی که از قماش ِ ماری استاپس اند و روشنفکران ِ جوان ِ امروزی ، فقط تا بدان جایی که به شخص ِ خودشان مربوط می شود توانسته اند خار خار پلید پنهانی را از بین ببرند ؛ و از نظر ِ اجنماعی هنوز تحت ِ سلطه ی آن هستند . در زندگی ِ اجتماعی ، در مطبوعات ، در ادبیات ، در سینما ، تئاتر ، رادیو و در همه جا خشکه مقدسی و این خارخار پلید پنهانی حکمفرماست . در محیط ِ خانه ، سر ِ میز ِ شام هم همین طور است. به هرکجا که روی آسمان همین رنگ است . استنباط ِ خاموش و دسته جمعی ِ مردم این است که دختران و زنان ِ جوان ، عفیف و دست نخورده و بدون سکس اند . درست مثل ِ برگ ِ گل ! غافل از این که دخترک ِ بیچاره می داند که گل ها ، حتا زنبق ها هم ، بساک های ِ زرد ِ مستانه و گرده های ِ چسبناک دارند . یعنی به هرحال سکس دارند . ولی از نظر ِ عُرفِ عام گل ها بدون سکس اند و وقتی به دختری می گویند مثل ِ گل پاک است منظور این است که بدون ِ سکس است و همیشه هم باید بدون ِ سکس باشد . ولی دخترک خوب می داند که نه بدون ِ سکس است و نه به گل می ماند . اما چگونه به جنگ ِ عُرفیات ِ سخت و سنگین برود ؟ در این صورت بدان گردن می نهد و خارخار پلید پنهانی پیروز می شود . این دخترک تا آن جا که پای ِ مردان در میان است دور سکس را خط می کشد ولی دور و تسلسل ِ استمناء و به خود پرداختن او را تنگ تر از پیش احاطه می کند .



این یکی از ناکامی های ِ زندگی ِ جوانان ِ امروز است . عده ی ِ زیاد و شاید اکثریت ِ جوانان ِ امروز ، شخصاً این خارخار پلید پنهانی را در نطفه خفه کرده اند . و صریح و ساده با سکس مواجه شده اند . خوب کاری هم کرده اند . ولی در اجتماع و در زندگی ِ اجتماعی کاملاً تحت الشعاع ِ گرانجانان قرار دارند . این گرانجانان بقیة السیف ِ قرن ِ نوزدهم اند . قرن ِ خواجه ، قرن ِ دهان به دروغ آلوده ، قرنی که می خواست یکباره بشریت را نابود کند . همه ی ِ گرانجانانی که داریم دست پرورده ی ِ قرن ِ نوزدهم اند ؛ و هنوز هم به ما تحکم می کنند .
اینان با دروغ های ِ مزورانه و ریاکارانه و گرانجانانه ی ِ قرن ِ دروغ های ِ عظیم ـ که بحمدالله داریم ازش فاصله می گیریم ـ به ما تحکم می کنند . تحکم شان با دروغ است و به خاطر ِ دروغ است و به نام ِ دروغ است . این گرانجانان جماعت ِ انبوهی هم هستند . اغلب ِ دولت ها هم همین طور . همه گرانجان اند . بقیة السیف ِ قرن ِ نوزدهم اند . قرن ِ دهان به دروغ آلوده . قرن ِ لاف ِ عفاف . قرن ِ خارخار ِ پلید ِ پنهانی . این یکی از علل ِ افسردگی ِ جوانان است که دروغ های ِ قدیمی و عفیف نمایی و خارخار پلید پنهانی برآن ها حکم می راند . در حالی که خود ِ این جوانان بشخصه در خفا ، بر تمام این مفاسد غلبه کرده اند . نسل ِ جوان با وجود ِ آن که در زندگی ِ خصوصی اش ، این دروغ ِ قدیمی را ریشه کن کرده است ، ولی زندانی ِ دروغ ِ اجتماعی ِ بزرگ تری ست که گرانجانان ساخته اند . به جان آمدن ها و بی بند و باری ها و روان پریشی ها و به تبع ِ این احوال ، سستی ها و کاستی و رخوت ِ دردمندانه ی ِ جوانان امروز از همین است . همه در نوعی زندان به سر می برند . زندانی که در و دیوار ِ آن از دروغ های ِ بزرگ و دروغ گویان ِ بزرگ است . و این یکی از دلایل و شاید قوی ترین دلیل و علت ِ خشکیدن ِ سرچشمه ی ِ سکس و نشاط ِ حیاط است . جوانان زندانی ِ دروغ های ِ قدیمی اند و سرچشمه ی ِ سکس شان دارد می خشکد . زیرا دوام ِ یک دروغ ِ بزرگ بیش از سه نسل را در بر نمی گیرد و با این حال نسل ِ جوان ما چهامین نسل ِ بعد از دروغ های ِ عظیم ِ قرن ِ نوزدهم است .
علت ِ دیگری که باعث ِ خشکیدن ِ سرچشمه های ِ سکس می شود ، این است که جوانان با وجود ِ آزادی شان هنوز اسیر ِ تار عنکبوت ِ استمنا و به خود پرداختن های ِ بیش از حدند . تا می خواهند به خود بیایند و این تارها را از دست و پای ِ خود باز کنند ، دوباره دروغ های ِ عظیم الجثه ی ِ عفیف نمایی و خارخار پلید پنهانی ، به دامان ِ همان تار عنکبوت فرو می اندازدشان . آزاداندیش ترین روشنفکر نمایان ، که بیشتر از دیگران درباره ی ِ سکس لاف می زنند ، هنوز " در خود فرو رفته " اند و اسیر چنبر استمنای ِ نرگسانه (Narcissus-Masterbation) هستند . و شاید احساسات ِ جنسی شان کمتر از گرانجانان باشد . یکسره اسیر ِ اندیشه اند . حتا پناهی برای خارخار پلید پنهانی ندارند . سکس شان حتا از ریاضیات هم ذهنی تر است . و از اشباح و ارواح ، جاندارتر و استخوان دار تر نیستند .
روشنفکران ِ امروز شبح وارند . حتا نارسیس هم نیستند . فقط تصویر ِ نارسیس اند بر چشمه سار ِ رخسار ِ مخاطبشان . [ توضیح سرانگشت : نارسیس یکی از اسطوره های ِ یونان است. مردی بوده به غایت زیبا که الهه های ِ بسیاری عاشقش بوده اند . اما او به دلیل ِ تکبر به ابراز ِ عشق ها و تمناهای ِ دلدادگانش کوچک ترین اعتنایی نمی کرده است . تا این که روزی یکی از الهه ها ، نارسیس را نفرین می کند و از خدای ِ خدایان می خواهد او را به درد ِ عشق مبتلا کند . روزی نارسیس در زلال ِ آب ِ چشمه تصویر ِ خودش را می بیند و عاشق ِ زیبایی ِ خود می شود و بدین ترتیب به عذاب ِ عشق دچار می آید ... امروزه نارسیسیم را برای ِ خودشیفتگان و درخودماندگان به کار می برند . این که آقای ِ خرمشاهی نارسیسوس را به " نرگسانه " ترجمه کرده است شاید به این دلیل باشد که در ادبیات کهن ِ فارسی ، چشم خمار محبوب که هم زیباست و هم غافل از اطراف و احباب است به " نرگس " تشبیه شده است . البته شاید .] از بین بردن و سر به نیست کردن ِ خارخار پلید پنهانی خیلی دشوار است . ممکن است هزار بار در کوچه و بازار از پا دراندازیدش ، ولی باز دوباره بر پا خواهد خواست و دزدانه مثل ِ خرچنگ از گوشه و کنار ِ صخره های ِ نیمه در آب ِ شخصیت ِ انسان ، بیرون خواهد خزید. فرانسوی ها که به صراحت ِ سکسی شهرت دارند، شاید دیرتر از همه از عهده ی ِ این خارخار پلید پنهانی برآیند . شاید هم اصولاً در فکرش نیستند . فقط با آفتابی کردن ِ سکس این کار را نمی شود صورت داد . با دسته و دفیله راه انداختن ِ سکسی نمی توان خارخار پلید پنهانی را نابود کرد . می توانید همه ی داستان های ِ مارسل پروست را با آن همه ریزه کاری هایش بخوانید اما هنوز خارخار ِ لعنتی در دلتان خانه کرده باشد . با این کار فقط سرکش تر می شود . حتا می توانید بی تفاوتی ِ محض و کرختی ِ جنسی پیشه کنید ولی با این اوصاف نتوانید از عهده ی ِ خارخار پلید پنهانی بر آیید .

حتا ممکن است عاشق پیشه ترین و تو دل برو ترین دون ژوان ِ روز باشید و هنوز خارخار پلید پنهانی در خلوت ِ دلتان پنهان باشد . این نشانه ی ِ این است که اسیر چنبر ِ استمنای ِ نرگسانه اید ؛ اسیر ِ درخودماندگی ِ استمنایید . و هرجا درخودماندگی ِ استمنایی باشد ، خارخار پلید پنهانی نیز حضور دارد . بلند پرواز ترین آزاداندیشان ِ جنسی ِ نسل ِ جوان ، شاید عصبی ترین و ازپا افتاده ترین اسیران ِ درخودماندگی ِ استمنایند . حتا نمی خواهند سر از این چنبر بیرون آورند زیرا بیرونی وجود ندارد . اما بعضی ها هستند که از دل و جان می خواهند از این درخودماندگی نجات یابند . امروزه هرکسی بیش از حد به خود پرداخته و زندانی ِ خویشتن است . این پیروزی ِ خارخار ِ پلید پنهانی است . خیلی ها هستند که نمی خواهند از این زندان ِ درخودماندگی بیرون بیایند . نا و نفسی ندارند که قدم از خویشتن بیرون گذارند . اما بعضی ها هم هستند که می خواهند طلسم ِ این درخودماندگی را که طلسم تمدن ِ نوین است بشکنند . بی شک اقلیت ِ مغرور و گردن کشی وجود دارند که یکبارگی می خواهند از انواع ِ خارخار پلید پنهانی رها شوند .
راه ِ چاره این است که با عفاف ِ دروغین و خارخار پلید پنهانی ، هر جا که بر می خوریم چه در وجود ِ خودمان و چه در دنیای ِ دور و برمان بجنگیم . باید با دروغ ِ عظیم ِ قرن ِ نوزدهم که تا عمق ِ سکس و مغز ِ استخوان مان نفوذ کرده است بجنگیم . در هر قدمی و در هر نفسی باید مبارزه کرد چرا که این دروغ ِ عظیم از هر سو احاطه مان کرده است .
از این گذشته در این " به خود پرداختن ها " انسان باید حد ِ خودش را بشناسد و بداند که فراتر رفتن از چه قرار است . از خود فراتر رفتن مهمیز ِ زندگی ِ من است . زندگی به من مهمیز می زند که از خود به در روم و دل به تمنای ِ کورکورانه ای بسپارم که می خواهد دژ ِ دروغ را ویران کند و طرحی نو در اندازد . اگر همه ی ِ حیات ِ من ادامه ی ِ دور و تسلسل ِ درخودماندگی و به خود پرداختن ِ استمنایی باشد ، چه ارزشی دارد ؟ اگر زندگانی ِ شخصی ِ من باید دستخوش ِ دروغ ِ عظیم و مفسده انگیز ِ اجتماعی یعنی عفیف نمایی و همان خارخار پلید پنهانی بشود ، چندان ارج و ارزشی ندارد . آزادی یک واقعیت ِ بزرگ است . ولـــی قـبـــــــل از هــــــــر چـیـــــــــــز ، مـعــــــنــایِ آزادی ، آزادی از دام ِ دروغ اســـــــــت . اولین گام آزادی، آزادی از خویشتن است . از دروغ ِ خویشتن . از دروغی که "من " جلالت مآبم به خودم می گوید . آزادی از شر ِ خودگرای ِ استمناگری ست که منم . و گام ِ دوم آن آزادی از دروغ ِ عظیم ِ اجتماعی است . آزادی از عفیف نمایی و خارخار پلید پنهانی . همه ی ِ دروغ ها تحت ِ لوای همین یک دروغ گرد آمده اند . دروغ مادیات هم زیر دروغ ِ عفیف نمایی پنهان است . و وقتی پرده را از رازش بیندازید ، بی دفاع می ماند .
ما باید همان قدر آگاه باشیم و به خودمان بپردازیم که حد و حدود ِ خودمان را بشناسیم که نیاز های ِ اصیل ِ درونی و بیرونی را تشخیص بدهیم . در این صورت این همه شیفته ی ِ خودمان نخواهیم بود . آن وقت می توانیم خودمان را آزاد بگذاریم . آزاد در مسائل ِ عاطفی . به طوری که لازم نباشد خودمان را به هیچ کاری مجبور کنیم . یا مسائل ِ جنسی را به خودمان تحمیل کنیم . از این جاست که می توانیم پس از ریشه کردن ِ دروغ ِ درونی به دروغ ِ بیرونی بپردازیم . عظیم ترین دروغ ِ جهان ِ معاصر دروغ ِ عفیف نمایی و خارخار پلید پنهانی است . گرانجانانی که بقیة السیف ِ قرن ِ نوزدهم اند تجسم ِ این دروغ اند . این جماعت به اجتماع تحکم می کنند ؛ در مطبوعات ، در ادبیات و در هر جای ِ دیگر دست دارند و طبیعی است که مردم عوام را هم به دنبال ِ خودشان می کشانند .
معنای ِ این حرف این است که هرچه را که مخالف ِ عفیف نمایی باشد ، منع و تهدید می کنند ولی در عوض چیزی را که پورنوگرافی ِ مجاز تشخیص می دهند ( که پورنوگرافی ِ خالص است ولی آن خارخار پلید پنهانی را در لفافه و در خفا قلقلک می دهد ) تایید می کنند . گرانجانان خروارها پورنوگرافی ِ تجاهل آمیز را اغماض و توصیه می کنند ولی یک کلمه حرف ِ صریح و ساده را منع و توبیخ می کنند . قانون به افسانه بیشتر شباهت دارد . " ویسکونت برنت فورد " معاون ِ سابق ِ وزارت ِ کشور در مقاله ای که تحت ِ عنوان ِ سانسور کتاب در قرن ِ نوزدهم نوشته است می گوید : " همه یاید بدانند که چاپِ یک کتاب ِ وقیح و انتشار ِ کارت پستال ها و عکس های ِ پورنوگرافیک ، خلاف ِ قانون ِ مملکت است و وزارت ِ کشور که مامور اجرای ِ این قانون و حفظ ِ نظم است هرگز در انجام وظیفه ای که بر عهده دارد ، مابین ِ این خلاف و خطاهای ِ دیگر فرقی نمی گذارد . " همچنان رسمی و حق به جانب به حرف ِ خود ادامه می دهد و ده سطر بعد می نویسد :" به گمان ِ من اگر قانون منطقی باشد باید چاپ و انتشار ِ کتاب هایی نظیر دِ کامِرون [ نوشته ی بوکاچیو ] و زندگی نامه ی ِ " بن ونوتو چلینی " و ترجمه ای که " برتن " از هزار و یک شب به عمل آورده نیز اشکال داشته باشد . ولی آخرین صحه یِ همه ی ِ قوانین افکار عمومی است . ومن حتا یک لحظه هم تصور نمی کنم سانسور کردن ِ کتاب هایی که قرن ها آزاد بوده اند از حمایت ِ افکار عمومی برخوردار باشد ." پس باز هم رحمت به افکار عمومی . در هر مورد کافی ست چند صباحی بگذرد .
ملاحظه می کنید که معاون ِ وزارت ِ کشور علناً و صریحاً در انجام وظیفه ای که به گردن دارد قائل به تبعیض است . منظور از افکار عمومی چیست ؟ این هم از دروغ های ِ دیگر گرانجانان است . همین فردا اگر جرات بکنند " بن ونوتو " را هم سانسور می کنند . ولی مایه ی ِ خنده ی ِ مردم خواهند شد زیرا " سنت " از " بن ونوتو " دفاع می کند . اصلاً مربوط به افکار عمومی نیست . این ترس ِ گرانجانان است از این که مبادا به حماقت ِ بزرگتر متهم شوند . قضیه خیلی ساده است . اگر قرار باشد مردم از گرانجانان حمایت کنند باید هر کتابی را که برخلاف ِ دروغ های مفتضح ِ قرن ِ نوزدهم است ، به محض ِ پیدا شدن توقیف کنند . گرانجانان باید بدانند که افکار عمومی هم اعتباری ندارد . و این افکار عمومی گرانجانان را چندان عزیز هم نمی دارد . و از آن گذشته مخاطبان ِ دیگری هم در کار هستند . اقلیتی در کار است که از دروغ و گرانجانان ِ دروغ پرداز ، دل ِ خوشی ندارد و تصور دینامیکی از پورنوگرافی و وقاحت پردازی دارد . حتا با علم کردن ِ عفت و عفاف و خارخار پلید پنهانی هم نمی توان همه ی مردم را برای ِ همیشه گول زد .
این اقلیت خوب می داند که بسیاری از آثار نویسندگان ِ بزرگ و کوچک ِ امروز از داغ ترین داستان های ِ دکامرون پورنوگرافیک ترند . برای ِ این که خارش ِ پلید ِ پنهانی را می خارانند و آدمی را به وسوسه ی ِ استمناء می اندازند ؛ و این کاری ست که بوکاچیوی ِ بزرگ هرگز نمی کند . این اقلیت خوب می داند که وقیح ترین تصاویری که برظروف ِ عتیق ِ یونانی منقوش است ـ ای عروس نازفاف آرامش ـ به اندازه ی ِ بوسه های ِ درشت نمایی که بر پرده ی ِ سینما هست و زن و مرد را به وسوسه ی ِ استمناء می اندازد ، پورنوگرافیک نیست . شاید یک روز حتا اکثریت ِ مردم به دیدار این سعادت نایل آیند و به چشم خویش تفاوتی را که بین پورنوگرافی استمناانگیز ِ موذیانه ی ِ مطبوعات و سینما و ادبیات ِ مردم پسند ِ امروز از یک سو و نمایش ِ شادمانه ی ِ خواهش ِ جنسی که در آثار ِ بوکاچیو یا نقش های ِ یونانی و بعضی آثار هنری ِ پومپی که به خودآگاهی ِ ما کمال می بخشد، وجود دارد ، دریابند .
چنان که می بینیم امروزه اذهان ِ عمومی در این زمینه حیرانند . تا سر حد ِ حماقت حیرانند . وقتی پلیس به نمایشگاه ِ نقاشی های ِ من شبیخون زد نمی دانست دنبال ِ چه می گردد . ناچار هر تابلویی را که نشانه ای از اندام تناسل ِ زن یا مرد را نشان می داد مصادره کرد . و اصلاً کاری با موضوع و معنایش نداشت . این محتسبان ِ بهانه جو در این نمایشگاه هر چیزی را آزاد می دانستند مگر دیدن ِ یک قسمت از عضو ِ تناسل ِ انسان ها را . این خوی ِ محتسبان است . چسباندن ِ یک قطعه تمبر ـ مخصوصاً اگر سبز باشد که به برگ شباهت پیدا کند ـ برای بستن ِ دهان ها کافی ست .


ما همچنان به این حماقت میدان می دهیم . و اگر دروغِ عفیف نمایی و آن خارخارِ پلیدِ پنهانی همچنان ادامه یابد تمام مردم مخبط خواهند شد . و چه مخبطِ خطرناکی هم . برای این که اجتماع از افراد درست شده است و هر فردی ، سکس دارد و مدارِ زندگی اش بر سکس است ؛ و اگر بنا باشد مردم را به ضربِ عفیف نمایی و آن خارخار پلیدِ پنهانی به سویِ درخودماندگی ِ استمنایی سوق بدهید و در همان فضا نگه دارید ، در این صورت دست به تحمیقِ همگانی زده اید . زیرا درخودماندگی ِ استمنایی ، ابله پرورست. شاید ما همه ابله ایم و نمی دانیم ؟ - خدا به دور کند.




با استفاده از کتابِ الفبا جلدِ دوم به همتِ غلامحسین ساعدی انتشاراتِ امیرکبیر 1352