شکار

داستان «شکار» بیش از همه چیز خوانش انتقادی مقدسات و تابوهای دنیای مدرن است. مقدساتی که طی آن ضعیف، محق است و قوی متهم و مجرم. بنابراین در چهارچوب چنین نگرشی بچه و زن از قبل حقانیت دارند و مرد، پیشاپیش محکوم است. این جهان بینی که در تقابل با جهان بینی سنتی شکل گرفته است (که در آن بدون دلیل حق با قوی بود) گاه به همان اندازه بر خطاست که نگرش قرون وسطایی.

در یک مهدکودک دختربچه ای به پرستار مردش که در ضمن دوست پدرش نیز هست، دل می بازد. در حین بازی دخترک لب مرد (لوکاس) را می بوسد. وقتی لوکاس به او تذکر می‌دهد که این کار زشتی است و بوسه های اینچنینی تنها باید بر لبان پدر و مادر زده شود، دخترک قهر می‌کند و از پرستار متنفر می شود. حسادت و تنفر باعث می‌شود که کودک دروغی را متوجه لوکاس کند و اعلام دارد که از سوی پرستارش مورد سوء‌استفاده ی جنسی قرار گرفته! دور و بری ها دروغ را از دهان دختربچه می قاپند و به آن شاخ و برگ می‌دهند تا جایی که قضیه در حد تجاوز جنسی پرستار به کودک مطرح می شود. جامعه ی مدرن که نسبت به «کودک آزاری» بسیار حساس است و آنرا نابخشودنی می داند، بدون ذره‌ای تردید لوکاس را گناهکار می‌شمرد و در برابرش موضعی سخت می گیرد. لوکاس را از مهد کودک اخراج می کنند؛ به بازداشتگاه پلیس می فرستند؛ بایکوت می کنند؛ تحریم می‌کنند؛ مغازه دارها به او جنس نمی فروشند؛ خود و پسرش را کتکش می زنند؛ سگش را می‌کشند و … همه ی این‌ها به خاطر تهمتی است که یک دختربچه ی سه چهار ساله به مردی میانسال وارد کرده است. همه به سبب پیش‌فرض های ساده انگارانه ی یک جامعه ی ظاهراً پیشروست. جامعه‌ای که پیچیدگی ها را ساده می‌کند تا پیش‌داوری هایش غلط از آب درنیاید. این که: یک بچه نمی‌تواند دروغ بگوید؛ اینکه اطفال معصوم، تصوری از عشق، از مناسبات جنسی، از دشمنی و … ندارد (دیدن این فیلم باعث می‌شود تا یک بار دیگر انسان شناسی فروید را مورد مداقه قرار دهیم). همه به این دلیل است که پیچیدگی های شخصیتی انسان حتا در دوره ی جدید هم درک نمی شود و ساده انگارانه، ساده سازی می شود. حتا وقتی پلیس، لوکاس را بی‌گناه تشخیص می‌دهد و آزاد می کند، جامعه او را نمی بخشد و همچنان مجازات می کند. در صحنه ی آخر درست در جایی که به نظر می‌رسد لوکاس به آغوش جامعه بازگشته و همشهریان بی‌گناهی او را پذیرفته اند، گلوله ای در جنگل به سوی وی شلیک می شود. گلوله به خطا می رود و لوکاس را نمی‌کشد اما سایه ی تهدید و مرگ را همچون شمشیر داموکلس بالای سر او نگه می دارد.

در فیلم شکار توماس وینتربرگ کارگردان دانمارکی موشکافانه به ارزش‌های جهان مدرن نگاه کرده و تبدیل آن‌ها را به اصول متصلب ایدئولوژیک به نقد کشیده است. دوستی وینتربرگ با دیگر فیلمساز بزرگ دانمارکی، لارس فون تریه باعث شده تا تأثیر نگاه راست گرایانه اما بسیار عمیق فون تریه در داستان شکار دیده شود (موقع دیدن فیلم، بدون اینکه از این دوستی چیزی بدانم، در لحظاتی بی‌اختیار غربت لوکاس مرا به یاد تنهایی شخصیت زن فیلم رقصنده با تاریکی انداخت). جامعه‌هایی که مقدساتشان زیر پا گذاشته شده باشد (اگرچه نه به یک درجه) خشن و سرد و بی رحمند؛ خواه آن جامعه مدرن باشد خواه قرون وسطایی.

هر دیدگاه متصلبی، چه جدید، چه باستانی، برای خود مظنونانی همیشگی دارد.

سرانگشت