سعدی ِ شیرازی از جمله نازک اندیشان ِ زیبایی شناس و زیبا پسندی است که در عاشقانه هایش بسیار از "بهار" و "گل" و "دوست" سخن گفته است. او همچنین بارها در غزل های ِ دل انگیزش از نوروز یاد کرده و آن را زنده و نیکو داشته است. این یادداشت گلگشتی است در غزل های ِ سعدی با ذکر ِ بیت هایی که شاعر در آنها واژه ی ِ نوروز را به کار برده:
ساقی ِ سیمتن چه خسبی؟ خیز!
آب ِ شادی بر آتش ِ غم ریز...
کابر ِ آذار و باد ِ نوروزی
دُر فشان می کنند و عنبر بیز
ـــــــــــــــــــــــــــ
آدمی نیست که عاشق نشود فصل ِ بهار
هر گیاهی که به نوروز نجنبد، حطب است
حطب: بر وزن ِ وجب و به معنای ِ هیزم است.
ــــــــــــــــــــــــــــ
کامجویان را ز ِ ناکامی چشیدن چاره نیست
بر زمستان صبر باید طالب ِ نوروز را
ــــــــــــــــــــــــــــ
خوشا تفرج ِ نوروز خاصه در شيراز
كه بركند دل ِ مرد ِ مسافر از وطنش
ــــــــــــــــــــــــــــــ
خوش آمد باد ِ نوروزی به صبح از باغ ِ پیروزی
به بوی ِ دوستان ماند، نه بوی ِ بوستان دارد
ــــــــــــــــــــــــــــــ
دوست باز آمد و دشمن به مصیبت بنشست
باد ِ نوروز علی رغم ِ خزان باز آمد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
دل ِ سعدی و جهانی به دمی غارت کرد
همچو نوروز که بر خوان ِ ملک، یغما بود
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زمین و باغ و بستان را به عشق ِ باد ِ نوروزی
بباید ساخت با جوری که از باد ِ خزان آید
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بر آمد باد ِ صبح و بوی ِ نوروز
به کام ِ دوستان و بخت ِ پیروز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دهل زن گو دو نوبت زن بشارت
که دوشم قدر بود، امروز نوروز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برق ِ نوروزی گر آتش می زند در شاخسار
ور گل افشان می کند در بوستان، آسوده ایم
ــــــــــــــــــــ
برخیز که باد ِ صبح ِ نوروز
در باغچه می کند گل افشان...
بوی ِ گل ِ بامداد ِ نوروز
وآواز ِ خوش ِ هزار دستان
ـــــــــــــــــــ
باد ِ نوروز که بوی ِ گل و سنبل دارد
لطف ِ این باد ندارد که تو می پیمایی
ــــــــــــــــــــــــ
شیراز مشکین می کند چون ناف ِ آهوی ِ ختن
گر باد ِ نوروز از سرش بویی به صحرا می برد
ساقی ِ سیمتن چه خسبی؟ خیز!
آب ِ شادی بر آتش ِ غم ریز...
کابر ِ آذار و باد ِ نوروزی
دُر فشان می کنند و عنبر بیز
ـــــــــــــــــــــــــــ
آدمی نیست که عاشق نشود فصل ِ بهار
هر گیاهی که به نوروز نجنبد، حطب است
حطب: بر وزن ِ وجب و به معنای ِ هیزم است.
ــــــــــــــــــــــــــــ
کامجویان را ز ِ ناکامی چشیدن چاره نیست
بر زمستان صبر باید طالب ِ نوروز را
ــــــــــــــــــــــــــــ
خوشا تفرج ِ نوروز خاصه در شيراز
كه بركند دل ِ مرد ِ مسافر از وطنش
ــــــــــــــــــــــــــــــ
خوش آمد باد ِ نوروزی به صبح از باغ ِ پیروزی
به بوی ِ دوستان ماند، نه بوی ِ بوستان دارد
ــــــــــــــــــــــــــــــ
دوست باز آمد و دشمن به مصیبت بنشست
باد ِ نوروز علی رغم ِ خزان باز آمد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
دل ِ سعدی و جهانی به دمی غارت کرد
همچو نوروز که بر خوان ِ ملک، یغما بود
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زمین و باغ و بستان را به عشق ِ باد ِ نوروزی
بباید ساخت با جوری که از باد ِ خزان آید
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بر آمد باد ِ صبح و بوی ِ نوروز
به کام ِ دوستان و بخت ِ پیروز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دهل زن گو دو نوبت زن بشارت
که دوشم قدر بود، امروز نوروز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برق ِ نوروزی گر آتش می زند در شاخسار
ور گل افشان می کند در بوستان، آسوده ایم
ــــــــــــــــــــ
برخیز که باد ِ صبح ِ نوروز
در باغچه می کند گل افشان...
بوی ِ گل ِ بامداد ِ نوروز
وآواز ِ خوش ِ هزار دستان
ـــــــــــــــــــ
باد ِ نوروز که بوی ِ گل و سنبل دارد
لطف ِ این باد ندارد که تو می پیمایی
ــــــــــــــــــــــــ
شیراز مشکین می کند چون ناف ِ آهوی ِ ختن
گر باد ِ نوروز از سرش بویی به صحرا می برد
شیخ ریا و کارِ گِل! تفاوت رویاها و واقعیُتهای زیستی ما ملّت در همینه که رویاها و خیالها را برای شیرینمالی واقعیتهای تلخ و زهر آلود باهمزیستی مون می خواهیم؛ نه برای آنکه واقعیتهامون را با رویاهامون همتراز کنیم و شادخواری را بزییم. تضاد رویاها و واقعیتهای زندگی یک ملّت، تضاد زیستن و حشر و نشر با اخلاقیات ریکارانه در بستر حسرتهای خیالبافانه می باشه. اینم شده تاریخ فرهنگ ما از عهد تلمبه دمی الهی تا شیپور نوازی صوراسرافیل. فایده اش چیه اینهه دلخوشیهای متظاهری در طول قرنها و سالها. همون پست پایین را بپا! یه نگاهی دوباره بنداز به عکس اون خانوم. باور کن، اگه سرباز هخامنشی، زنده و حاضر بود، خانم خانوما اصلا نگاه خشک و خالی هم بهش نمی کرد، چه رسد به دادن بوسه ی داغ و لذیذ! دروغ و ریا، پدر ما ملت را سوزانده و ول کن نیست
پاسخحذف