کالبد شکافی ِ یک لطیفه

بعضی لطیفه ها ( جُک ها ) برخلاف ِ ظاهر ِ ساده و بی شیله پیله شان حکایت از یک اتفاق ِ ذهنی ِ پیچیده می کنند . اتفاقی که شاید سازنده ی ِ لطیفه نتواند آن را برای ما به روشنی تقسیر کند، اما بدون تردید یک آن، غلیان ِتیزفهمی ، آمیخته با احساس ِ جادویی ِ هنر ، سازنده اش را قادر به ساختن ِ همچو اثری کرده است . به نظر من لطیفه ی ِ زیر در زمره ی ِ لطیفه های ِ هوشمندانه جای می گیرد .
" یک روز کمیته چی ها چند جوان را به جرم ِ بد لباسی دستگیر کردند . آن ها را به کمیته بردند و به صف ایستاندند . رییس کمیته جلو آمد و به اولی گفت : پسر ! اسمت چیه ؟ جوان با لحن ِ مکش مرگ ِ مایی جواب داد : اسمم فریدونه اما بهم میگن فری ... رییس کمیته یک چک ِ محکم بیخ ِ گوش ِ پسر خواباند و داد زد : بچه سوسول ِ قرتی ! منو مسخره می کنی ؟ میدم آویزونت کنن ! بعد رفت سراغ ِ دومی که اسمش قلی بود . پرسید : تو اسمت چیه ؟ جوان در حالی که از ترس می لرزید جواب داد : قلیدون ! "

همان طور که می بینید ظاهر ِ داستان ، یک اتفاق ِ ساده ی ِ اجتماعی بیشتر نیست . از این جهت می گویم " یک اتفاق ِ ساده " چرا که هرکس در ایران ِ این سالها زندگی کرده باشد خوب می داند که بیست و نه سال است پایمال شدن ِ حقوق ِ اولیه ی ِ افراد و از جمله آزادی ِ انتخاب ِ تن پوش امری ست عادت شده و طبیعی . هرکس اندکی بدون ِ تعصب در این حال و هوا زیسته باشد کم و بیش می داند بیست و نه سال است که یک حکومت ِ ضدایرانی ( و نه غیر ایرانی بلکه درست ضد ایرانی ) در ایران بر سر ِ کار است و با همه ی ِ توان می کوشد ایران رابه شکل یکی از اقمار فلسطین یا حجاز درآورد . از چادرهای ِ عربی و چفیه های فلسطینی و نخل های ِ پلاستیکی بگیرید تا مسابقات ِ پر هزینه ی ِ قرآن و مصوبات ِ مجلس و مفاد ِ قانونِ اساسی . از لحن ِعرب مال ِ مجریان ِ صدا و سیما تا صحن ِ پر از چال ِ میدان ها و خیابان ها ؛ همه ی این ها دست در دست ِ هم تلاش می کنند تا " ایران" را در هاضمه ی ِ امت ِ اسلامی منحل کنند . و کیست که این ها را نداند ؟ ... کیست که نداند جمهوری اسلامی از روزی که آمد عید خون گرفت؟ کیست که نداند پایه های ِ قدرت ِ نایب ِ امام زمان بر " خون ِ جوانان ِ وطن " استوار شده ؟ در سال های نخستین به جرم ِ وابستگی به طاغوت و منافق و ملحد می کشت و در زمان ِ جنگ با وسوسه ی ِ بهشت و ثواب و نجات، از پشت ِ نیمکت های ِ درس و مدرسه بلند می کرد و به کام ِ مرگ می فرستاد . در این کشت و کشتارها، جان ِ چه کسانی آماج ِ قهر و کین قرار می گرفت ؟ مغز ِ کدام جوانان، طعمه ی ِ ماران ِ ضحاک ِ دوران می شد ؟ آیا جز بهترین فرزندانِ ایران زمین ؟ آیا نمی توان گفت که جمهوری ِ اسلامی در اصل برای ِ این آمد که نسل نوزای ِ ایرانی را از میان بردارد ؟ آیا نمی توان این نسل کشی ِ خاموش را طرحی از پیش انداخته دانست؟

تابستان ِ شصت و هفت را یادتان هست ؟ همان تابستانی که بعد از قبول ِ شکست در جنگ و پذیرش قطعنامه چهار تا دوازده هزار زندانی ِ سیاسی را سنگدلانه سلاخی کردند و ده سال بعدش در تیرماه ِ هفتاد و هفت، خاک ِکوی ِ دانشگاه را به توبره ی ِ انتقام کشیدند ؟ آیا چنین حکومتی را می توان ایرانی به شمار آورد ؟ آیا خمینی ِ گجستک نبود که گفت : این جنگ برای ما نعمت است و جانیان ِ جمارانش نمی بودند که فریاد می کشیدند : جنگ ، جنگ ، تا رفع ِ فتنه در عالم ؟! آری جنگ نعمت بود ، نعمت ، اما برای دلالان ِ اسلحه و بُزخران ِ نفت ِ ایران و ضحاکیان ِ اسلام پناه که هر سرکوب را توجیه و هر خیانت را پنهان کنند . جنگ نعمت ِ الوان بود اما برای ترکیه و سوریه که حماقت های ِ ضحاکیان ، دولتمردانشان را دلشاد می کرد و پول های ِ ایرانیان خرابه هایشان را آباد . ارز ِ تخدیرشدگانی که به زیارت ِ شام می رفتند و پول ِ تحقیرشدگانی که به خاطر ِ نوشیدن ِ یک چتول عرق ِ بی دردسر ، در پروکه های ِ استانبول ساعت ها در زاویه ی ِ میخانه هذیان می گفتند ... بله ، پا روی ِ حق نگذاریم؛ جنگ برای خیلی ها نعمت بود اما بی گمان نه برای ایرانیانی که در اثر ِ آن از هستی ساقط شدند . نه برای ِ آنان که خمیده و مچاله و نابود شدند . برای آنان جنگ ِ هشت ساله ــ که با ترفند ِ خودی و بیگانه، کش آمده بود ــ معنایی نداشت جز : مردن ، ناقص شدن ، موج گرفتگی ، روان پریشی ، اسارت ، آوارگی ، افسردگی ، چشم به راهی ، خانه خرابی ، داغ دیدن ، مصیبت و تباهی .
ای کاش قلم در حاشیه، این گونه عصیان نمی کرد و دیباچه ی ِ "کالبدشکافی" این چنین به درازا نمی کشید ! ای کاش همان طور که از آغاز با خودم قرار گذاشته بودم مطلبی طنز آمیز می نوشتم و لحن ِ نوشتارم بی اختیار ، تلخ و اندوهبار نمی شد ! شاید بهتر باشد عنوان این نوشته را " حاشیه مهم تر متن " بگذاریم ... نمی دانم . نامش با شما . هرچه می خواهید بگذارید . اما گذشته از نام و ننگ، تا کاکُل ِ کِلکم آتش نگرفته است اجازه بدهید به اصل ِ موضوع برگردم .

گفتم که "قلی " از ترس ِ سیلی ِ پاسدار نامش را به "قلیدون " واگرداند . ایران ِ امروز با ناهنجاری های ِ فراوانی دست به گریبان است . بسیاری از مردم تصویری مغشوش و مبهم از گذشته و اکنون ِ خود در دست دارند و افقی ناروشن از آینده ی ِ خویش درپندار . بلاتکلیف اند . نه توانی برای ِ امروز دارند ، نه شناختی از دیروز و نه برنامه ای برای ِ فردا ! مقصود گذران است در تنگنا و گذشتن است از لبه ی ِ تیغ . در واقع جمهوری ِ اسلامی و سیاست هایش چنین وضعیت ِ نابسامان و رقت باری را بر زندگانی ِ ایرانی تحمیل کرده است . این که در تنگنای ِ معیشتی ، فرهنگی و اجتماعی روزگار بگذرانند و مدام خلاصی از وضعیت ِ کنونی و رسیدن به جان پناه ِ بعدی دغدغه ی ِ خاطر ِ شان باشد . فراخنای ِ زندگی برای ِ آنان به باریکی ِ مو یا لبه ی ِ تیغ شده است و هر لغزش یا اشتباه ممکن است در دامچاله های ِ حکومت گرفتارشان کند. زندگی ِ ایرانی همچون بندبازی است که در هر گام، در هراس ِ گام ِ بعدی است . از سویی طیف های ِ متنوع ِ زیستن و سبک های ِ گوناگون ِ زندگی برایشان ممنوع شده ـ مثل ِ فریدون که نمی تواند فری باشد ـ و از سوی ِ دیگر هجوم ِ ترس و ارعاب به زندگی ِ روزمره ی ِ آن ها چنان شدید است که در بازگویی ِ نام ِ خود نیز دچار ِ هراس می شوند . چه چیز خصوصی تر از " نام " برای ِ آدمی ؟ چه چیز باعث می شود که انسان به دست ِ خویش نامش را مسخ کند ؟ آیا چیزی به جز هجوم ِ ترس و واهمه ؟ آیا چیزی به جز اجبار و ارعاب ِ اسلامیان ِ حاکم ؟ ایرانی ِ بیچاره برای ِ از میان نرفتن، برای ِ آن که برق ِ شمشیر ِ دشمن را از خود بگرداند ، دست به مسخ ِ هویت ِ خویش می زند . به پای ِ خود در سنگلاخ ِ استحاله می افتد . استحاله ای که نتیجه اش تنها زنده ماندن است و بس ! خود را همرنگ ِ خواسته ی ِ حاکمان می کند تا کمتر مورد ِ ظلم قرار بگیرد . تکه های ِ مختلف را از سلیقه های ِ متنافر گردآوری می کند و بدون ِ تناسب روی ِ هم سوار می کند؛ تنها برای ِ آن که در مقابل ِ هجوم ِ بیگانه ، سپر ِ دفاعی ساخته باشد . غافل که این کولاژ ِ نامربوط او را به چه موجود ِ مضحکی تبدیل کرده است . از انسان ِ آزاد ، برده ساخته است و از ایرانی ، مسلمان !


سرانگشت