زباله ساز

من به کمدی علاقه دارم و کلاهم را برای ِ دلقک ها بر می دارم . اما دلقک هایی که آگاهانه کارشان را انتخاب کرده باشند، نه کسانی که از فرط ِ حماقت ، کج سلیقگی یا خودفروختگی مبدل به دلقک شده باشند . دلقک ها آدم هایی عاطفی و هوشمندند، ولی دلقک شده ها مبتذلند و بی فکر .

به زبان و ادبیات ِ فارسی هم عشق می ورزم ؛ پس باید رییس ِ فرهنگستان ِ زبان ِ فارسی را دوست داشته باشم . اما بودبودک ِ *بی عاری که مدام بر باد و بود ِ زد و بند های ِ سیاسی سوار است ، این اندازه ناهنجاری و آب رفتگی را در فرهنگ و زبان ِ ما می ببیند و دلش آتش گز نمی شود ، کجا می تواند اندکی از مهرانگیزی ِ ادبیات ِ فارسی را با خود همراه کند ؟

غلامعلی ِ حداد ِ عادل، رییس ِ کنونی ِ مجلس ِ شورای ِ اسلامی است .( او البته در رای گیری ِ داخلی ِ مجلس ِ هفتم برای ِ اشغال ِ صندلی ِ ریاست ، از محمدرضا باهنر معروف به شاطر ِ شیطان کمتر رای آورد، اما رییس ِ مجلس شد؛ به قول ِ سید ابراهیم ِ نبوی : معلوم نیست اینها برای ِ چی رای می گیرند!) حداد ِ عادل از نظر ِ زنندگی ِ شخصیت و تولیدات ِ مزخرف در بین ِ مسوولان ِ نظام ِ اسلامی کمتر همانند دارد .

به یاد می آورم در سال ِ سوم ِ دبستان درسی داشتیم به نام ِ علوم ِ اجتماعی . نویسنده اش همین غلامعلی خان ِ شیره ای بود که آن سالها هنوز روی ِ چهاربالش نیفتاده بود و می کوشید با نوشتن ِ مطالب ِ ارتجاعی ـ انقلابی، لحاف کهنه ای برای ِ خودش دست و پا کند .
روا نیست که حداد ِ عادل را "متفکر" بنامم . از نظر ِ من او و همانندانش خادمند ؛ خادم ِ فکری ِ سرسپرده ؛ چیزی شبیه ِ خادم ِ مسجد ... واقعیت ِ تلخ این است که حداد ِ عادل هم مثل ِ سایر ِ خادمان ِ فکری ِ انقلاب ِ اسلامی، برای ِ دفن ِ فرهنگ ِ تجدد کوشید تا مایه های ِ عقب ماندگی ،ابتذال، محرومیت ، خشونت ِ انقلابی ، تجدد ستیزی ، فلاکت و فرومایگی را از زاویه های ِ تاریک ، نمور و بویناک ِ مساجد ، محله های ِ بدنام ، تیمارستان های ِ سیاسی ، حسینیه های ِ کمونیستی ، دهکوره ها ، زاغه ها ، حلبی آباد ها ، تکیه ها ، حجره های ِ مدارس ِ دینی و پستو خانه های ِ بازار کشف و بازتولید کند؛ سپس بازیافتش را به دست ِ فرمانروایان بدهد تا آنان به ارزش های ِ حاکم بر جامعه تبدیل کنند . تلاش ِ نامیمون ِ این کسان در کشف و بازتولید ِ پلشت ِ خود ، رفته رفته از ایشان میمون های ِ مقلدی ساخت که امروزه هستند ؛ و این را می گویند اتحاد ِ میان ِ کاشف و مکشوف !

گفتم نویسنده ی ِ کتاب ِ درسی ِ ما حداد ِ عادل بود و اعتراف می کنم که در عمرم کتابی تا به این درجه مبتذل نخواندم . موضوع ِ کتاب، داستان واره ای بود با شرکت ِ خانواده ای قراضه به نام ِ هاشمی که از کازرون راه می افتند تا دیگر شهرهای ِ ایران را سیاحت کنند . ببخشید البته ، باید به جای ِ واژه ی ِ "سیاحت" می نوشتم " زیارت " . چون در سراسر ِ کتاب، فرهنگ ِ سخیف ِ زوّار پدیدار بود . آداب ، نشست و برخاست ، گفت و شنید ها ، پوشش ها و در یک کلام همه چیز ِ خانواده ی ِ هاشمی نه طفیلی ، که تفاله ی ِ سنت بود . از آن گذشته پیرو ِ خواست ِ نویسنده، شناخت و ایده آل ِ این خانواده از ایرانگردی و ایران شناسی یا در آستان بوسی ِ ضامن ِ آهو و صبیّه ی ِ آکله اش خلاصه می شد، یا این که در زیارت ِ اهل ِ قبور تجلی می یافت . گیرم شماری از این آشنایان ِ خاک ، شاعران و عارفان ِ ایرانی در دوران ِ اسلامی بودند ؛ از دوران ِ پیش از اسلام هم نشانه ای نباید که بود. به این ها بیفزایید نقاشی های ِ رنگ و رو مرده ای را که مطابق با زیبایی شناسی ِ نماز جمعه رو ها ترمالی شده بود تا مثلاً زیب و زیور ِ صفحات ِ کتاب باشد . بنابراین ما بچه ها علوم ِ اجتماعی یاد نمی گرفتیم ، بلکه مشغول ِ خواندن ِ زیارتنامه ای مصور بودیم ؛ زیارتنامه ای سراپا عقده گشایی و پر از نقاشی های ِ قزمیت و بد رنگ و لعاب .

حداد ِ عادل در سال های ِ بعد ابتذالی را که در کتاب ِ علوم ِ اجتماعی پراکنده بود به امور ِ مهم تر نیز تزریق کرد . در همه ی ِ آن سال ها حداد به واقع " زباله ساز " بود . در هشت سال ِ اصلاحات کسی که روزگاری تمهیدات ِ کانت را ترجمه کرده بود به ظلمات ِ مسجد ِ نور خزید و مشغول ِ تدریس ِ نهج البلاغه شد . در مقام ِ ریاست ِ فرهنگستان ِ زبان ِ فارسی به دشواری های ِ این زبان بی توجه بود و بیشتر وقت ها به فسناله در مورد ِ امت ِ اسلامی پرداخت . از آنجا که سست عنصری و بی شخصیتی ِ او با ذات ِ جمهوری ِ اسلامی هماهنگ بود ، خیلی زود به فرمول ِ پیشرفت دسترسی پیدا کرد . فرمول ، ساده بود : هم منقل شدن ِ خودش با خامنه ای ضربدر همبستر شدن ِ دخترش با پسر ِ خامنه ای ! ( این فرمول در صورت ِ جابجایی ِ عناصر هم درست جواب می دهد !) ... بدین ترتیب حداد ِ عادل قوم و خویش ِ خامنه ای شد ؛ اسب ِ خودفروشی را زین کرد و چهار نعل به سوی ِ لگدمال کردن ِ دانایی ِ اندکش تاختن آورد .

پس از چندی درهم جوش ِ زباله سازی و پا اندازی، آمیخته با شیره ی ِ کیف، کار ِ خود را کرد . حداد ِ عادلی که در مجلس ِ ششم به ضرب ِ تقلب جزو ِ نفرات آخر بود در مجلس ِ هفتم باز هم به زور ِ تقلب، رییس ِ مجلس شد تا پسوند ِ "عادل" برازنده اش باشد ! در واقع زباله های ِ تولید شده در طول ِ بیست و شش سال را بازیافت کردند و از آن رییس ِ مجلس ساختند . بی گمان برای ِ تقویت ِ اعتقاد ِ کسانی که به نظریه ی ِ "دنیای ِ دیوانه ی ِ دیوانه ی ِ دیوانه " باور دارند ، به ریاست رسیدن ِ حداد ِ عادل و امثال ِ او پشتوانه ی ِ خوبی است . موجودی مفنگی ، چشم بر حکم و گوش به فرمان که موش از ماتحتش بلغور می کشد، قرار است پشتیبان ِ حقوق ِ مردمان باشد و در برابر ِ دولتی قد علم کند که شب تا به صبح از حقّه ی ِ رهبر ِ مستبدش دود می گیرد ! ... آیا این همان دنیای ِ دیوانه ی ِ دیوانه ی ِ دیوانه نیست ؟!

شاید شما بگویید "مجلس ِ شورای ِ اسلامی" که پارلمان ِ واقعی نیست . یک مشت خودی ِ از صافی گذشته در آن تصمیم می گیرند ؛ تازه قانون هایش نیز باید به تایید ِ سگ های ِ نگهبان برسد و اگر از بیغوله ی ِ آنان به سلامت بگذرد، دست ِ آخر رهبر ِ تازیان پاچه ی ِ قانون را خواهد گرفت . اینها همه درست، اما رییس ِ همین مجلس ِ لکنته هم می تواند بد ادا و خوش رقص نباشد ... حداد ِ عادل اگرچه منتسب به اصول گرایان است اما آدم ِ بی اصولی است .
حداد ِ حلقه به گوش ، اساسی ترین وظیفه ی ِ مجلس را که همانا پرسشگری از دولت است به نابودی کشانده . از آغاز ِ ریاست ِ او تا کنون تعداد ِ 1355 سوال ِ نمایندگان از دولت بایگانی شده است ! یعنی در جمهوری ِ اسلامی همین مجلس ِ فکسنی و حاکم فرموده هم لال می شود ؛ آنهم به دست ِ رییس ِ مجلس ! چه رسوایی بزرگتر از این که وقتی نماینده ای ( اکبر ِ اعلمی ) احمدی نژاد را به چالش می گیرد ، رییس ِ مجلس برای ِ خفه کردنش هیات ِ کند و کاو تشکیل دهد ؟
حداد ِ عادل خیلی دلش می خواهد خود را به ادب و فرهنگ آویزان کند . او در برخی نشست های ِ فرهنگی شرکت می کند اما چنان که خورند ِ یک موجود ِ ابله و بی فرهنگ است ! اول این که حتا ناشی ترین کارگزاران ِ حکومت های ِ استبدادی می دانند که در محفل ِ هنرمندان و اندیشمندان نباید با محافظ و بادیگارد وارد شد . شان و منزلت ِ آنان اجازه ی ِ چنین بی آزرمی نمی دهد . اما مگر حداد ِ غافل چنین موضوع ِ ساده ای را می فهمد ؟ به هر محفل و انجمنی پا می گذارد چند نفر از اوباش به عنوان ِ محافظ، دنباله دوان اویند . قلتشن هایی که از همه چیز مرده ریگ بر می دارند الا از فهم و فرهنگ . دوم این که داشتن ِ محافظ برای ِ مقام های ِ قضایی یا امنیتی امری طبیعی است اما برای ِ فردی که ادعا می کند رییس ِ مجلسی مردمی است هیچ توجیه و تناسبی ندارد . حداد ِ عادل می خواهد محافظانش او را از گزند ِ چه کسانی مراقبت کنند ؟ مردمی که مدعی است به او رای داده اند ؟ مگر رییس ِ مجلس نباید نماد ِ مردمی بودن باشد ؟ آیا نباید به اساس ِ آن مجلس شک کرد که عالی ترین عضوش خود را از ملت جدا می داند ؟ آیا این کار کج سلیقگی ، بد ادایی و حماقت نیست ؟

نقد ِ کارنامه ی ِ حداد ِ عادل در مقام ریاست ِ مجلس می تواند مایه ی ِ یادداشت ِ مستقل و دراز دامنی باشد اما به کوتاهی می توان گفت داشتن ِ چنین رییسی برای ِ هر مجلسی مایه ی ِ ننگ و نفرین است . کوسه ی ِ ریش پهنی که ماهیت ِ نهاد ِ خود را قبول ندارد و با عملکردش آن را به تعطیل می کشاند . مستهجن ِ بی شرمی که اگر اندکی صداقت داشت حتا از کاندیداتوری ِ مجلس هم سر باز می زد. می پرسید چرا ؟

همه می دانند که حداد ِ عادل سرسپرده و شاگرد ِ دکتر سید حسین ِ نصر است . سید حسین ِ نصر هم پیشوای ِ سنت گرایان ِ اسلامی است . چنین کسی اصلاً ظهور ِ عصر ِ مدرن را انحراف ِ بزرگ ِ تاریخی می داند . به حقایق ِ سرمدی معتقد است و باور دارد که دین ِ محمد آخرین و کامل ترین دین است . می گوید که نباید از جهان تقدس زدایی کرد و باید ساحت های ِ معنوی را از دستبرد ِ دستاوردهای ِ مدرن در امان داشت . معتقد است حتا عرفان ِ بدون ِ شریعت هم امری پوچ و مهمل است ... بسیار خوب ! سوال این است : مجلس که در ذات ِ خود یک نهاد ِ قانونگذاری ِ بشری است کجایش با " عقل ِ مدد یافته ی ِ دینی " ، "تقدس " ، " تجدد ستیزی " ، " باورهای ِ ازلی ـ ابدی " و ... هماهنگ و سازگار است ؟ پس چرا حداد ِ عادل قبول کرده رییس یا حتا هموند ِ چنین نهاد ِ منحرفی باشد ؟!

جالب است که نصر به دلیل ِ شغلی که پیش از انقلاب در دفتر ِ فرح ِ پهلوی داشت ، به اصطلاح مغضوب ِ حکومت ِ اسلامی است . اما حداد ِ عادل گهگاه در اروپا به زیارت ِ استاد می رود و در ازای ِ لابی گری های ِ سید حسین ِ نصر و فرزند ِ برومندش ولی رضا ، کمک می کند که نوشته های ِ استاد در ایران به چاپ برسد .

وقتی چندی پیش حداد ِ عادل ـ این کپی ِ دست ِ چندم ِ سید حسین ِ نصر ـ در مراسم ِ پایانی ِ نمایشگاه ِ کتاب که به جای ِ فضای ِ نمایشگاه ِ بین المللی در مصلای ِ تهران(!) برگزار شده بود، گفت : " برگزاری ِ نمایشگاه ِ کتاب در مصلا نشان می دهد که در جمهوری ِ اسلامی علم و دین از هم جدا نیستند " ناخودآگاه به یاد ِ این بیت ِ قاآنی افتادم :

غلتان غلتان مرا بَرد ادبار
زان سان که جُعـَل همی برد سرگین ! **


سرانگشت


* : بودبودک ِ بی عار : قاصدک است که با وزش ِ هر باد به سویی می رود .

** : ادبار : بدبختی و پلیدی / جُعَل : گوی گردانک ؛ سوسکی است که کثافت ِ ( سرگین ِ )حیوانات و به ویژه شتر را به صورت ِ گوی در می آورد و می غلتاند و با خود می برد تا از آن تغذیه کند .