پیشکش به مخلوق ِ عزیزم که تشویق و پی گیری هایش باعث ِ به سامان رسیدن ِ این نوشته شد .
جمهوری ِ اسلامی حکومت ِ بدبختی است . ممکن است به ظاهر بتواند پُز ِ عالی بدهد اما در باطن ، خالی و نگون بخت است . چه خسرانی بزرگتر از این که سلسله ای طی ِ سی سال فرمانفرمایی ِ خود ، با آنهمه عدّه و عُدّه نتواند یک شاعر ِ بزرگ یا یک درام نویس ِ توانا پرورش دهد ؟ آنهم حکومتی دارای ِ ایدئولوژی و مثلاً آرمانخواه و سنت مدار که آمده تا انقلابش را به دنیا صادر کند . آمده تا نشان دهد اسلامش چه "خیر ِ کثیری" است و بی بهرگانش تا چه اندازه بد روزگارند .
حکومت هایی چنین گزافه گو و پرمدعا، بسیار نیازمند ِ هنرمندان ِ بزرگند . کسانی که نتیجه و تبلور ِ فرهنگی ِ دوران ِ حاکمیت ِ آنها باشند. هنرمندانی که با آثارشان جهان بینی ، آرمان ، حقانیت و شکوه ِ فرمانروایان را جهانگیر و جاودانه کنند . کسانی که با هنرشان بتوانند چشمان ِ جهانیان را به سوی ِ حاکمان خیره کنند و پایگاه ِ ایده آل ها و عصری را که ساخته اند تا آسمان ِ هفتم بالا ببرند . چنین حاکمانی حاضرند همه ی ِ گنج ها را به پای ِ هنرمندان ِ بزرگشان بریزند . و چه بدبختی عظیم تر از این که حریم ِ معماران ِ عصر از حضور ِ ارباب ِ هنر خالی باشد ؟ ... آنچنان که امروز حریم ِ حاکمان ِ ایران خالی است .
واقعیت این که در شعر، یعنی هنر ِ ملی ِ ما جمهوری ِ اسلامی دستاورد ِ شایانی نداشته است . فراموش نباید کرد که هر دو رهبر ِ جمهوری ِ اسلامی در جرگه ی ِ شاعرانند ؛ اگرچه با شعرهایی ضعیف و تنک مایه .
اما به راستی چرا ؟ کجایند چکامه سرایان ِ زبر دستی که از دل ِ سنت ِ شیعی بر آیند و مُلک ِ سخن را مسخّر کنند ؟! ... از بد اقبالی است یا فقر ِ فرهنگی ِ حکومت ؟ ... من که می گویم هر دو ! ... شعر ِ جهانگیر پیشکش ؛ به راستی چرا در این سال ها حتا یک شعر ِ عاشورایی ساخته نشده که به گرد ِ ترکیب بند ِ محتشم ِ کاشانی برسد ؟!
از بد اقبالی ها این که جمهوری ِ اسلامی از آغاز تا به امروز سه شاعر ِ مستعد داشت که یکی جوانمرگ شد و دو نفر در میانسالی از دنیا رفتند . سلمان ِ هراتی شاعر جوانی بود که در دهه ی ِ شصت موجب ِ امیدواری ِ دوستداران ِ انقلاب شده بود . اما هراتی پس از چاپ ِ نخستین کتابش و در سن ِ بیست و شش سالگی در تصادف ِ اتومبیل کشته شد .پس از او سید حسن ِ حسینی و قیصر ِ امین پور آمدند که گرچه با شاعران ِبزرگی چون شاملو و اخوان فاصله ی ِ زیادی داشتند اما ذوق و صداقت و خلاقیتی در شعرشان نهفته بود که مقبول ِ خاطرشان می کرد . مردم شعر ِ آنان را می خواندند و این هر دو از شاعران ِانقلاب می بودند ؛ بماند که اتفاقاً هر دو نفر در پنج ـ شش سال ِ پایانی ِ عمر کوشیدند از حکومت فاصله بگیرند تا حسی ناخوشایند را از خود دور کنند .کوشیدند از حکومت فاصله بگیرند تا به جای ِ شاعر ِ دولتی ، شاعر ِ مردمی بشوند و نشد . هر دو پیش از آنکه به عزت ِ نام برسند و آثار ِ جاودانه خلق کنند، از جهان رفتند .
و برای ِ جمهوری ِ اسلامی چه بدبختی بزرگتر از این که نوسروده های ِ معاصر ِ ما پس از گذشت ِ سی سال هنوز ِ زیر ِ نگین ِ شاملو ، سپهری ، فروغ و اخوان ِ ثالث است ؟ هیچ کدام از آن ها پرورش یافته ی ِ مکتب ِ انقلاب ِ اسلامی نیستند ، سهل است که در مقابل ِ آن قرار دارند . شعر ِ هیچ کدام از آنها بازتاب ِ خواسته های ِ حکومت نیست که هیچ ، کژدیسه اش را منعکس می کند . در غزل نیز حرف ِ اول را سیمین و سایه می زنند که هر دو طبل ِ رسوایی ِ حکومت را بر هرچه در و بام کوفته اند .
در زمینه ی ِ درام هم اوضاع بهتر نیست . آیا دارند هنرمندی را که هشت سال جنگ با عراق را از زاویه ای که حاکمان می پسندند در قامت ِ رمانی بزرگ بریزد ؟ آیا کسی را دارند که یک " کلیدر ِ " اسلامی بنویسد و انقلاب ِ شکوهمند ِ اسلامی شان را به همراه ِ جهان بینی ِ ممتازش در دفتر روزگار به ثبت برساند ؟ و آیا مگر جمهوری ِ اسلامی ماهیتاً می تواند هنرمندان ِ بزرگ خلق کند ؟! هنر ِ بزرگ را انسان ِ بزرگ می آفریند ؛ انسانی که اگر لحظه به لحظه بزرگ نیست دست ِ کم در دقایق ِ ناب ِ آفرینش، بزرگ است . و انسان ِ بزرگ در چهارچوب ِ تنگ و حقیر ِ جمهوری ِ اسلامی نمی گنجد . هنرمند ِ بزرگ سفارش پذیر نیست ؛ در قید و زنجیر نیست ؛ آزاد و آزاده است . ابزار نیست ، آلت نیست ؛ اندیشه و احساس است . در برابر ِ روشنایی ِ ضمیرش مسوول است . اشتباه ِ زورمندان ِ هوسباز این است که هنرمند ِ بزرگ را نه انسان که بوق ِ تبلیغاتی می بینند ؛ ماشین ِ ناپُرسی که هرچه افزون تر پول در آن بریزند ، پُر بها تر ،محصول ِ معنوی می دهد !
خلاصه آن که حکومت ِ جمهوری ِ اسلامی سترون است و چیزی برای ِ ماندگاری نیافریده ؛ اگرچه بسیاری از زمینه های ِ بالیدن ِ دگراندیشان را از میان برده و گهگاه خودشان را سر به نیست کرده . هنر ِ بزرگ ِ جمهوری ِ اسلامی ویرانگری است ولی حتا نتوانسته هنرمندی بسازد که ویرانگری هایش را هنرمندانه تصویر کند ؛ تطهیر کند ؛ جاودانه کند !
سرانگشت
واقعیت این که در شعر، یعنی هنر ِ ملی ِ ما جمهوری ِ اسلامی دستاورد ِ شایانی نداشته است . فراموش نباید کرد که هر دو رهبر ِ جمهوری ِ اسلامی در جرگه ی ِ شاعرانند ؛ اگرچه با شعرهایی ضعیف و تنک مایه .
اما به راستی چرا ؟ کجایند چکامه سرایان ِ زبر دستی که از دل ِ سنت ِ شیعی بر آیند و مُلک ِ سخن را مسخّر کنند ؟! ... از بد اقبالی است یا فقر ِ فرهنگی ِ حکومت ؟ ... من که می گویم هر دو ! ... شعر ِ جهانگیر پیشکش ؛ به راستی چرا در این سال ها حتا یک شعر ِ عاشورایی ساخته نشده که به گرد ِ ترکیب بند ِ محتشم ِ کاشانی برسد ؟!
از بد اقبالی ها این که جمهوری ِ اسلامی از آغاز تا به امروز سه شاعر ِ مستعد داشت که یکی جوانمرگ شد و دو نفر در میانسالی از دنیا رفتند . سلمان ِ هراتی شاعر جوانی بود که در دهه ی ِ شصت موجب ِ امیدواری ِ دوستداران ِ انقلاب شده بود . اما هراتی پس از چاپ ِ نخستین کتابش و در سن ِ بیست و شش سالگی در تصادف ِ اتومبیل کشته شد .پس از او سید حسن ِ حسینی و قیصر ِ امین پور آمدند که گرچه با شاعران ِبزرگی چون شاملو و اخوان فاصله ی ِ زیادی داشتند اما ذوق و صداقت و خلاقیتی در شعرشان نهفته بود که مقبول ِ خاطرشان می کرد . مردم شعر ِ آنان را می خواندند و این هر دو از شاعران ِانقلاب می بودند ؛ بماند که اتفاقاً هر دو نفر در پنج ـ شش سال ِ پایانی ِ عمر کوشیدند از حکومت فاصله بگیرند تا حسی ناخوشایند را از خود دور کنند .کوشیدند از حکومت فاصله بگیرند تا به جای ِ شاعر ِ دولتی ، شاعر ِ مردمی بشوند و نشد . هر دو پیش از آنکه به عزت ِ نام برسند و آثار ِ جاودانه خلق کنند، از جهان رفتند .
و برای ِ جمهوری ِ اسلامی چه بدبختی بزرگتر از این که نوسروده های ِ معاصر ِ ما پس از گذشت ِ سی سال هنوز ِ زیر ِ نگین ِ شاملو ، سپهری ، فروغ و اخوان ِ ثالث است ؟ هیچ کدام از آن ها پرورش یافته ی ِ مکتب ِ انقلاب ِ اسلامی نیستند ، سهل است که در مقابل ِ آن قرار دارند . شعر ِ هیچ کدام از آنها بازتاب ِ خواسته های ِ حکومت نیست که هیچ ، کژدیسه اش را منعکس می کند . در غزل نیز حرف ِ اول را سیمین و سایه می زنند که هر دو طبل ِ رسوایی ِ حکومت را بر هرچه در و بام کوفته اند .
در زمینه ی ِ درام هم اوضاع بهتر نیست . آیا دارند هنرمندی را که هشت سال جنگ با عراق را از زاویه ای که حاکمان می پسندند در قامت ِ رمانی بزرگ بریزد ؟ آیا کسی را دارند که یک " کلیدر ِ " اسلامی بنویسد و انقلاب ِ شکوهمند ِ اسلامی شان را به همراه ِ جهان بینی ِ ممتازش در دفتر روزگار به ثبت برساند ؟ و آیا مگر جمهوری ِ اسلامی ماهیتاً می تواند هنرمندان ِ بزرگ خلق کند ؟! هنر ِ بزرگ را انسان ِ بزرگ می آفریند ؛ انسانی که اگر لحظه به لحظه بزرگ نیست دست ِ کم در دقایق ِ ناب ِ آفرینش، بزرگ است . و انسان ِ بزرگ در چهارچوب ِ تنگ و حقیر ِ جمهوری ِ اسلامی نمی گنجد . هنرمند ِ بزرگ سفارش پذیر نیست ؛ در قید و زنجیر نیست ؛ آزاد و آزاده است . ابزار نیست ، آلت نیست ؛ اندیشه و احساس است . در برابر ِ روشنایی ِ ضمیرش مسوول است . اشتباه ِ زورمندان ِ هوسباز این است که هنرمند ِ بزرگ را نه انسان که بوق ِ تبلیغاتی می بینند ؛ ماشین ِ ناپُرسی که هرچه افزون تر پول در آن بریزند ، پُر بها تر ،محصول ِ معنوی می دهد !
خلاصه آن که حکومت ِ جمهوری ِ اسلامی سترون است و چیزی برای ِ ماندگاری نیافریده ؛ اگرچه بسیاری از زمینه های ِ بالیدن ِ دگراندیشان را از میان برده و گهگاه خودشان را سر به نیست کرده . هنر ِ بزرگ ِ جمهوری ِ اسلامی ویرانگری است ولی حتا نتوانسته هنرمندی بسازد که ویرانگری هایش را هنرمندانه تصویر کند ؛ تطهیر کند ؛ جاودانه کند !
سرانگشت
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر