هزاران دل آرا

لحظه ای كه خبر ِ اعدام ِ " دل آرا دارابی " را شنيدم ، ناخودآگاه به ياد ِ ماجرای ِ اعدام ِ ناتمام ِ داستايوفسكی افتادم . حكم ِ اعدامی كه با عفونامه ی ِ حكومتی ملغی‌ شد و يكی از بزرگترين نويسندگان ِ دنيا را به جهان آورد . اقبال ِ داستايوفسكی و بيشتر از او بخت ِ مردمان ِ جهان و نيز آيندگان بلند بود كه عفونامه پيش از فرمان ِ چكاندن ِ ماشه به جوخه ی ِ اعدام رسيد، چرا كه متاسفانه در بسياری از موارد ِ مشابه ، يا گوسفندی از بهشت نمی رسد يا با تاخير می رسد .

برای ِ من كه مجازات ِ اعدام را برنمی تابم ، كشتن ِ دل آرا دارابی ـ چه بی گناه ، چه با گناه ـ ادامه ی ِ اجرای ِ مُشتی قانون ِ وحشيانه ی ِ سامی است در يک مملكت ِ عقب مانده ی ِ اسلامی . دنباله ی ِ بی اعتنايی و بی حرمتی ِ جمهوری ِ اسلامی است به هرآنچه خواست و تلاش ِ جمعی و مدنی نام دارد . ارجمند ندانستن ِ جان ِ انسان و جنون ِ آدمكشی در ميان ِ قبيله نشينانی است كه به آشاميدن ِ خون معتاد شده اند . برآوردن ِ كام ِ " انتقام " است كه گويا اغلب از "بخشايش" لذتناک تر است ! ... اما سوال ِ بزرگ هنوز برجاست : آيا از نشخوار ِ ماخوليای ِ حمورابی گشايشی در كار ِ فردای ِ بشر پيدا می شود ؟

دل آرا در سال های ِ زندان در هنر ِ نقاشی از خود استعدادی ناب نشان داد و شايد اگر در بيست و سه سالگی رشته ی ِ زندگی اش قيچی نمی شد ، بعدها جهان ِ هنر ، نقاش ِ توانايی به خود می ديد . نگارگری كه امكان داشت با آميزه ای از رنگهايش افقی تازه تر پيش ِ روی ِ ما بگشايد . نقاشی كه دور نبود سايه ـ روشن های ِ درون و بيرون ِ ما را پيش ِ چشمان ِ مان هاشور بزند و دست ِ كم يک پله عميق تر از پيش ما را بر جای بگذارد . اعدام در ذات ِ خود شنيع است به ويژه در مورد ِ كسی كه جرم را قبل از سن ِ قانونی انجام داده است . هستنده ای را به ديار ِ بی بازگشت می فرستد و امكان هرگونه اصلاح و فرصت ِ هرگونه جبران را از ميان می برد . اعدام از قتل پليد تر است زيرا نه يكبار كه هزار بار كشتن است . هر انسان، اتفاقی يگانه ، موجودی منحصر به فرد و حادثه ای تكرار ناشدنی است . جهل ِ مركب است كه از ميان رفتن ِ موجودی يكه را با از ميان بردن ِ موجود ِ منحصر به فرد ِ ديگری (آنهم با خشونت ِ بسيار بيشتر ) درمان كنيم و التيام بخشيم . آيا اين كار چيزی جز دامن زدن به تباهی و ارضای ِ حس ِ انتقام ِ بدوی است ؟

آنان كه از آستانه ی ِ مرگ گذشتند به جهان ِ زندگان بازنخواهند گشت ؛ دل آرا و هزاران هزار دل آرای ِ ديگر كه در اين نكبت سرای ِ اسلام زده، نشكفته تلف شدند از جمله قربانيان ِ اين نگرش ِ شومند . شايد اگر مغز ِ ما اينهمه آكنده از خرافات ِ مذهبی نبود ، محال بودن ِ اعاده ی ِ معدوم را می فهميديم و ژرفای ِ اين بيت ِ خيام را كه :
می خور كه هزار بار بيشت گفتم
باز آمدنت نيست ، چو رفتی ، رفتی !

يا حسرت ِ برآمده از محال ِ اين رباعی اش را :

ای كاش كه جای ِ آرميدن بودی
يا اين ره ِ دور را رسيدن بودی
كاش از پی ِ صدهزار سال از دل ِ خاک
چون سبزه اميد ِ بردميدن بودی !


سرانگشت