اول اين كه خاک بر سر ِ حكومت های ِ استبدادی كه عُرضه ی ِ نگهداری و بهره برداری از استعدادهای ِ مردمشان را ندارند . اگر رومانی به آفت ِ چائوشسكو دچار نبود ، شايد امسال هرتا مولر به عنوان ِ نويسنده ای رومانيايی جايزه ی ِ نوبل ِ ادبيات می گرفت ، نه نويسنده ای آلمانی . اگر مهتری و كهتری در مورد ِ نژادهای ِ انسانی معنا داشته باشد شايد بتوان آن را در نظام های ِ سياسی ِ برآمده از آن مردمان پديدار ديد .
دوم ، هرسال كه جايزه ی ِ نوبل ِ ادبی داده می شود ، آهی از سر ِ حسرت می كشم و با خودم می گويم پس كی نوبت ِ ايران می شود ؟ آيا ما نويسنده و شاعری نداريم كه درخور ِ گرفتن ِ نوبل باشد ، يا داريم و سياست همه چيز را تحت الشعاع ِ خود قرار داده ؟ و بعد نام های ِ آشنا را توی ِ ذهنم رديف می كنم و به اين نتيجه می رسم كه اگرچه امروز ما ايرانی ها نويسنده ای در حد ِ ماركز و كوندرا نداريم ، اما برخی نويسندگان ِ ما از شماری برندگان ِ نوبل بالاترند .
البته آقای ِ كج باف ِ راست گوشه می گويد نوبل نگرفتن نبايد آدم را خيلی غصه دار كند . معتقد است اگر چيزی در نفس ِ خود عالی و نفيس باشد جايزه نگرفتن آن را پايين نمی آورد . به نويسندگان و شاعرانی اشاره می كند كه نوبل ندارند اما خورشيد ِ كهكشان ِ ادبياتند . نويسندگان و شاعرانی كه نوبل برايشان كم بود ! حرفش در اصل درست است اما من دقيقاً به منفعت های ِ نوبل فكر می كنم .
نوبل ِ ادبيات ـ به هركدام از شاعران يا نويسندگان ِ ايران داده شود ـ فرهنگ ِ ايران و زبان ِ درخشان اما مهجور ِ پارسی را به ثبت ِ جهانی می رساند . توجه ِ مترجمان ِ جهانی و بنگاه های ِ بين المللی ِ نشر را لااقل به مدت ِ يكسال به ادبيات ِ ما جلب می كند و باعث ِ بسته شدن ِ قراردادهای ِ مالی و آمدن ِ پول به تشكيلات ِ فقير ِ ادبی ِ ما می شود . ادبيات ِ مستقل و غير ِ دولتی را پشتيبانی ِ مادی و معنوی می كند ، درست است كه يک نفر نوبل می گيرد اما كل ِ ادبيات و اديبان ِ ايران از آن سود می برند . كسی كه نوبل می برد ، شناخته می شود و ديكتاتوری ِ آدمخوار نمی تواند به آسانی سر به نيستش كند . جو ِ فرهنگی بر كشور سيطره می يابد ، مردم خوشحال و به كتاب خواندن و خريدن تشويق می شوند و تيراژ ِ كتاب (هرچند شايد كوتاه زمان ) بالا می رود . در صورت ِ رونق يافتن ِ بازار ِ ترجمه ، نويسندگان ِ ما چندبرابر بيشتر خواننده پيدا می كنند و اين باعث می شود تا حرفه ای به نام ِ "نويسندگی" جدی گرفته شود و درآمد پيدا كند .
سال ها در محفل های ِ فرهنگی ِ ايران زمزمه هايی بود كه شاملو كانديدای ِ جايزه ی ِ نوبل است و به زودی آن را دريافت می كند . به راستی شاملو سزاوار ِ اين افتخار بود اما مصيبت ِ زندگی در كشوری استبداد زده گريبانش را گرفت و او را از رسيدن به نوبل بازداشت . كاری كه هرتا مولر كرد ، شاملو نكرد و چه خوب كه نكرد ! هرتا مولر از رومانی به آلمان رفت ، زبانش را تغيير داد و به آنچه شايسته اش بود رسيد ، ولی شاملو با سختی های ِ ايران ساخت ، به حقش نرسيد اما زبان ِ پارسی را پُر مايه تر از پيش بر جای گذاشت .
با اين همه من فكر می كنم امروز هم در بين ِ نويسندگان ِ زنده ی ِ ايرانی هستند كسانی كه لياقت دارند نوبل ِ ادبی بگيرند . از ميان ِ آنان می توانم بهرام ِ بيضايی و محمود ِ دولت آبادی را نام ببرم . آنها در اوج ِ پختگی ِ ادبی هستند و هركدام انبوهی نوشته ی ِ ارزشمند خلق كرده اند . عمرشان دراز باد اما روشن نيست هركدام چند سال ِ ديگر زنده هستند و روشن نيست نسل ِ بعدی بتواند به زودی به جايگاه ِ آنها برسد .
من نمی دانم ساز و كار و معيارهای ِ كارگروه ِ نوبل برای ِ جايزه دادن چيست اما آن ايرانيان كه می دانند آيا نمی خواهند در راه ِ معرفی اين دو نويسنده (يا هركس ِ ديگر كه بر رويش توافق می كنند) كاری انجام دهند ؟
سرانگشت
دوم ، هرسال كه جايزه ی ِ نوبل ِ ادبی داده می شود ، آهی از سر ِ حسرت می كشم و با خودم می گويم پس كی نوبت ِ ايران می شود ؟ آيا ما نويسنده و شاعری نداريم كه درخور ِ گرفتن ِ نوبل باشد ، يا داريم و سياست همه چيز را تحت الشعاع ِ خود قرار داده ؟ و بعد نام های ِ آشنا را توی ِ ذهنم رديف می كنم و به اين نتيجه می رسم كه اگرچه امروز ما ايرانی ها نويسنده ای در حد ِ ماركز و كوندرا نداريم ، اما برخی نويسندگان ِ ما از شماری برندگان ِ نوبل بالاترند .
البته آقای ِ كج باف ِ راست گوشه می گويد نوبل نگرفتن نبايد آدم را خيلی غصه دار كند . معتقد است اگر چيزی در نفس ِ خود عالی و نفيس باشد جايزه نگرفتن آن را پايين نمی آورد . به نويسندگان و شاعرانی اشاره می كند كه نوبل ندارند اما خورشيد ِ كهكشان ِ ادبياتند . نويسندگان و شاعرانی كه نوبل برايشان كم بود ! حرفش در اصل درست است اما من دقيقاً به منفعت های ِ نوبل فكر می كنم .
نوبل ِ ادبيات ـ به هركدام از شاعران يا نويسندگان ِ ايران داده شود ـ فرهنگ ِ ايران و زبان ِ درخشان اما مهجور ِ پارسی را به ثبت ِ جهانی می رساند . توجه ِ مترجمان ِ جهانی و بنگاه های ِ بين المللی ِ نشر را لااقل به مدت ِ يكسال به ادبيات ِ ما جلب می كند و باعث ِ بسته شدن ِ قراردادهای ِ مالی و آمدن ِ پول به تشكيلات ِ فقير ِ ادبی ِ ما می شود . ادبيات ِ مستقل و غير ِ دولتی را پشتيبانی ِ مادی و معنوی می كند ، درست است كه يک نفر نوبل می گيرد اما كل ِ ادبيات و اديبان ِ ايران از آن سود می برند . كسی كه نوبل می برد ، شناخته می شود و ديكتاتوری ِ آدمخوار نمی تواند به آسانی سر به نيستش كند . جو ِ فرهنگی بر كشور سيطره می يابد ، مردم خوشحال و به كتاب خواندن و خريدن تشويق می شوند و تيراژ ِ كتاب (هرچند شايد كوتاه زمان ) بالا می رود . در صورت ِ رونق يافتن ِ بازار ِ ترجمه ، نويسندگان ِ ما چندبرابر بيشتر خواننده پيدا می كنند و اين باعث می شود تا حرفه ای به نام ِ "نويسندگی" جدی گرفته شود و درآمد پيدا كند .
سال ها در محفل های ِ فرهنگی ِ ايران زمزمه هايی بود كه شاملو كانديدای ِ جايزه ی ِ نوبل است و به زودی آن را دريافت می كند . به راستی شاملو سزاوار ِ اين افتخار بود اما مصيبت ِ زندگی در كشوری استبداد زده گريبانش را گرفت و او را از رسيدن به نوبل بازداشت . كاری كه هرتا مولر كرد ، شاملو نكرد و چه خوب كه نكرد ! هرتا مولر از رومانی به آلمان رفت ، زبانش را تغيير داد و به آنچه شايسته اش بود رسيد ، ولی شاملو با سختی های ِ ايران ساخت ، به حقش نرسيد اما زبان ِ پارسی را پُر مايه تر از پيش بر جای گذاشت .
با اين همه من فكر می كنم امروز هم در بين ِ نويسندگان ِ زنده ی ِ ايرانی هستند كسانی كه لياقت دارند نوبل ِ ادبی بگيرند . از ميان ِ آنان می توانم بهرام ِ بيضايی و محمود ِ دولت آبادی را نام ببرم . آنها در اوج ِ پختگی ِ ادبی هستند و هركدام انبوهی نوشته ی ِ ارزشمند خلق كرده اند . عمرشان دراز باد اما روشن نيست هركدام چند سال ِ ديگر زنده هستند و روشن نيست نسل ِ بعدی بتواند به زودی به جايگاه ِ آنها برسد .
من نمی دانم ساز و كار و معيارهای ِ كارگروه ِ نوبل برای ِ جايزه دادن چيست اما آن ايرانيان كه می دانند آيا نمی خواهند در راه ِ معرفی اين دو نويسنده (يا هركس ِ ديگر كه بر رويش توافق می كنند) كاری انجام دهند ؟
سرانگشت
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر